Sara (24) maakte seksueel geweld mee tijdens uitgaan. Dit doet aanranding met slachtoffers

,,Het nachtleven van Groningen is prachtig’’, zegt Sara (24, niet haar echte naam) uit Groningen. ,,Dit vind je nergens anders, zo’n stad waar je je helemaal kan laten gaan.’’

Als 17-jarige geniet ze enorm van het dansen, het drinken, de muziek en de lange nachten zonder einde. Dansen is haar uitlaatklep, het zet haar gedachtes op nul. ,,Dat is pas echt vrijheid.’’

Maar het drankgebruik, al die oude mannen op de dansvloer, de shotjes die massaal worden gevoerd door barpersoneel en de drukte geven haar nu een een akelig gevoel. De Poelestraat en de Peperstraat herinneren haar te veel aan die keren dat het zo vreselijk mis ging.

Toen Sara 17 was, werd ze in korte tijd twee keer verkracht in de binnenstad. ,,De vrijheid die de een neemt, gaat soms ten koste van dat van de ander’’ zegt ze.

„Er is zo goed als niks ernstiger om mee te maken qua impact dan seksueel geweld”, zegt Martijn Schokker van het Centrum Seksueel Geweld (CSG). „Dit is een inbreuk op jouw lichaam, het enige dat echt van jou alleen is. Niks komt dichterbij dan dat. Seksueel geweld kan daarom een enorme impact hebben. Op je zelfbeeld en je gevoel van veiligheid.”

‘Ik voel me vies als iemand mij zomaar aanraakt’, schrijft iemand als antwoord op een vragenlijst van stadsblog Sikkom

‘Ik voel me opgelaten en vreemd als iemand mij lastigvalt, omdat je meestal allemaal dronken en in feeststemming bent. Nuchter op kantoor zou je dit nooit tolereren. Nu in feite ook niet, maar je merkt het altijd te laat. Thuis kom je er pas achter dat het niet oké was’, schrijft iemand anders.

Een derde: ‘Op het moment dat iemand aan je zit, voel je je erg vies en wil je gewoon weg. Soms komen de herinneringen daaraan opeens terug.’

Ook op Sara was de impact van de verkrachtingen groot. Ze ging veel drinken, meer dan eerst. Ze ging vaker op stap, kwam in contact met gure types. ,,Het balletje begon te rollen. Toen het voor de tweede keer gebeurde dacht ik; ik straal iets uit, ze voelen dat ik kwetsbaar ben.’’

Het ging slecht met haar, maar wilde dat zelf niet onder ogen komen. ,,Ik deed alsof alles normaal was.’’

Dat is volgens psycholoog Willy de Konink, die gespecialiseerd is in seksueel geweld, een ‘normale’ reactie. Wat straalde ik uit? Wat droeg ik? Had ik alcohol op? Veel slachtoffers leggen achteraf de schuld deels bij zichzelf, zegt zij. „Je bent vernederd en daardoor kan je veel schaamte voelen.”

Een natuurlijke reactie als je bijvoorbeeld aanranding meemaakt, is dat je verstijft. En jezelf dus niet kan verdedigen. Een logische overlevingsreactie van je lichaam, maar die kan er wel voor zorgen dat je jezelf de schuld geeft, aldus Martijn.

Willy: „Je wilt niet overkomen als een zeur, dus vertel je anderen maar niks. Want doe je dat wel, dan is de kans groot dat wat is gebeurd, gebagatelliseerd wordt. Ach, die dingen gebeuren toch zo vaak? Waarom moet jij er dan zo van streek van zijn? Je maakt het voor jezelf maar minder groot. Het hoort erbij. Maar de gevoelens van een slachtoffer zijn altijd de waarheid.”

Willy vindt het een groot probleem dat slachtoffers altijd maar moeten vertellen wat ze precies overkomen is. „Zoals gezegd, de meeste slachtoffers voelen zich schuldig, schamen zich en voelen zich vernederd. Daarbij, dit gaat om je intiemste delen, waarom zou je dat maar aan Jan en alleman moeten vertellen en jezelf weer vernederen? Het gaat er niet om wat er precies gebeurd is, het gaat er om wat het met iemand doet en hoe iemand kan leren om het een plekje te geven. Al zullen er ook veel psychologen zijn die vinden dat praten over je ervaring kan helpen in het verwerkingsproces.”

Als je het maar verwerkt, anders is de kans groot dat je er later last van krijgt, zegt Willy. Een geurtje, een drukke plek of iets anders dat je aan het voorval herinnert, kan al triggerend werken, aldus Martijn. Dan reageer je bijvoorbeeld extreem op iets kleins, omdat je een onderliggend trauma nog niet verwerkt hebt. Of je krijgt concentratieproblemen, moeite met slapen of last van sombere gevoelens, zonder dat je meteen doorhebt waar dat door komt.

Kan een hand op je bil echt voor grote mentale problemen zorgen? Ja dat kan. Zowel Martijn als Willy geeft aan dat zoiets veel impact kan hebben op iemands mentale gezondheid, net zoals een verkrachting dat kan doen. De invloed hangt af van de persoon en de context waarin grensoverschrijdend gedrag gebeurt.

Een ander gevolg is dat slachtoffers bepaalde plekken vermijden. Zoals de Poele- en Peperstraat. Dat valt ook op in de antwoorden op onze vragenlijst. Sommigen passen hun gedrag aan in de stad, dragen bepaalde kleding niet meer en zijn extra alert.

‘Vaak loop ik bij het uitgaan met een grotere boog om groepen jonge witte mannen heen. In mijn ervaring zijn die namelijk het meest gevaarlijk (ik ben zelf een jonge, witte vrouw)‘, schrijft iemand bijvoorbeeld. En nog wat voorbeelden:

‘Vaak heb ik dat ik scheldend thuis kom uit de stad. Zo focking klaar met mannen!!! En hoe zij het stappen voor vrouwen kunnen maken.’

‘Ik voel me niet veilig tijdens uitgaan.’

‘Ik ga hierdoor niet meer uit. Ik kan niet een gezellig avondje met vriendinnen uitgaan zonder lastig gevallen te worden.’’

Bij het CSG werken psychologen die slachtoffers de hele dag gratis kunnen bellen. Hoe groot of klein de ervaring ook is, met iemand praten helpt altijd, zeggen experts.

Sara sprak met de zedenpolitie ,,Ik had daar het gevoel dat ik serieus genomen werd. Het voelde alsof we een team waren en gingen bespreken wat het beste was voor mij om te doen.’’ Aangifte doen durfde ze niet.

Door de impact die de verkrachtingen op haar hadden, lukte het haar uiteindelijk niet haar studie, waarin ze veel met haar lichaam bezig was, af te ronden. ,,Het was zwaar voor iedereen om mij heen om mij zo te zien.’’ Haar moeder greep in, zei dat Sara moest stoppen met drinken. En dat deed ze. Ook ging ze niet meer uit, maar zocht afleiding in haar nieuwe hobby: knutselen.

,,Ik heb me heel lang klein gehouden, maar de volwassene die hier zit is nog steeds heel boos.’’ Inmiddels kan ze goed praten over wat is gebeurd, en dat doet ze ook. Met andere vrouwen die hetzelfde hebben meegemaakt, dat lucht haar op. ,,Het klinkt misschien gek, maar het heeft me ook positieve dingen gebracht. Ik heb de meest mooie gesprekken gehad met meiden om mij heen.’’