Hoe vertel je kinderen over de moord op Jeffrey (10) en Emma (8)? ‘Wees eerlijk en benadruk dat het bijna nooit voorkomt’

Het 10-jarige meisje uit Vlaardingen dat zwaar gewond raakte doordat haar pleegouders haar maandenlang mishandelden. De 9-jarige Gino die buiten speelde in Kerkrade en werd ontvoerd, seksueel misbruikt en vermoord. De uithongering van kinderen in Gaza.

En deze week de verdwijning van Jeffrey (10) en Emma (8) en hun vader uit Beerta, die dinsdagavond uitmondde in het vinden van de auto en daarin hun drie lichamen.

Kinderen horen erover op sociale media en van vriendjes. Ouders zoeken naar woorden om dergelijk nieuws te vertellen, betwijfelen of ze daar verstandig aan doen, want zijn hun zonen en dochters niet te jong voor het leed van de wereld, te onschuldig?

Chef Jeugdjournaal Wouter Zwart (vader van een 9- en 11-jarig kind) doet thuis ongeveer hetzelfde als op zijn werk. ,,Wij kennen geen taboes. Je helpt kinderen niet verder in het leven als je ze weghoudt bij dingen die helaas bij het leven horen. Het gaat om de manier waarop je het vertelt.’’

Volgens hem is de hoofdtaak van het Jeugdjournaal om kinderen goed te informeren over wat er gebeurt in de wereld. ,,We hebben daarbij de verantwoordelijkheid dat het kind ‘s avonds rustig kan slapen. Het is onze bedoeling dat ze begrijpen wat er is gebeurd, maar er niet door van slag raken. Verdriet mag natuurlijk wel, want nieuws is soms verdrietig.’’

De journalisten die het Jeugdjournaal maken, waken ervoor de werkelijkheid te verbloemen of te verdraaien. Volgens hen hebben kinderen recht op informatie en nieuws. De kunst bij heftige onderwerpen, legt Zwart uit, is de vertrouwdheid en geruststelling die kinderen van het Jeugdjournaal kennen hoog in het vaandel te houden. ,,We geven dergelijk nieuws de zachtheid mee die harde verhalen nodig hebben.’’

Dat doet de redactie van het Jeugdjournaal door afgewogen journalistieke keuzes: welke vragen beantwoorden de journalisten, gaan ze ter plekke kijken, zijn er kinderen die – altijd met toestemming van hun ouders – iets kunnen zeggen, is de school bereid te reageren? ,,We laten niet zien dat de auto uit het water wordt getakeld. En we zijn constructief: we benadrukken dat wat met Jeffrey en Emma is gebeurd bijna nooit voorkomt.’’

Daarnaast zijn de taal en de toon belangrijk, zegt Zwart. De presentator benoemt heftig nieuws in de uitzending. ,,Vanochtend kwam het verdrietige nieuws dat Jeffrey en Emma niet meer in leven zijn.’’ Woorden als moord of zelfdoding vermijdt het Jeugdjournaal, kindermoord is uitgesloten.

,,Het gaat om het feit dat deze twee kinderen zijn overleden. Wat we daarover vertellen doen we vanuit vragen die kinderen hebben. Dat gaat niet over wat zich daar thuis heeft afgespeeld, dat gaat niet over hoe die auto te water is gekomen. Wel vragen kinderen zich af waarom een vader zoiets doet. Dan zegt Bart, onze verslaggever ter plekke, dat de politie dat gaat uitzoeken en dat de vader misschien ziek in zijn hoofd was’’, zegt Zwart.

Wat volgens Zwart belangrijk is voor kinderen, is dat je hun zorgen wegneemt. ,,Geef niet te veel details over privélevens van mensen, gebruik termen waardoor het nieuws zachter landt. Als je zegt dat de auto in het water is gevonden en dat Jeffrey en Emma niet meer leven, trekken de kinderen zelf hun conclusies. En gebruik geen volwassen taal. Niet: ‘het zwartste scenario is werkelijkheid geworden’, maar: ‘waar veel mensen zich zorgen over maakten, is gebeurd’.’’

Het Jeugdjournaal sluit een heftig onderwerp altijd af met de verwijzing naar de app of website van het Jeugdjournaal. ,,Word je verdrietig van dit nieuws, dan vind je in de app een video over hoe je hiermee omgaat’’, zo besluit de presentator. ,,Dat is dan geen video waarin we zielig doen, nee, daarin geven we tips hoe je kunt omgaan met heftig nieuws’’, zegt Zwart. ,,En we erkennen dat het ingewikkeld is.’’

Veel kinderen vinden het daarnaast fijn om te kunnen reageren op het nieuws. ,,We krijgen in het nieuws over Jeffrey en Emma rijen hartjes.’’ Wat ook helpt, zegt Zwart, is een luchtig item te behandelen na het zware onderwerp. Iets heel anders.