Jubilerend carbidteam Appingedam: 30 kilo uien, 20 melkbussen en één geheim

In de serre in de tuin van Popko Boerema (74) in Appingedam vergadert de carbidschietgroep over oudjaarsdag. Het schema met de taakverdeling ligt op tafel, het kacheltje loeit en de Beerenburg staat koud. Eén van de taken is het schoonspuiten van de dixie op nieuwjaarsdag. De mannen lachen. „Geen fijne klus, maar na een dag met de poten in de modder stelt het weinig voor”, zegt Herman Boerema (42) nuchter.

De traditie bestaat inmiddels twintig jaar. In die tijd groeiden ze van twee melkbussen naar twintig. „Samen met mijn jeugdvriend Jeroen wilde ik op oudjaarsdag iets anders doen dan de hele dag vuurwerk afsteken”, vertelt Herman. „Ik heb toen twee melkbussen op de kop getikt, ergens in Friesland. We waren hartstikke bang, dus staken we de bussen aan met een fakkel aan een stok van vijf, zes meter.”

In 2005 was het nog ‘een kratje bier en een groepje jongens’. Inmiddels is het een professioneel georganiseerd evenement voor buren en vrienden. „We hebben twee grote tenten staan. We bakken hamburgers, braadworst en oliebollen. Alles erop en eraan.” Vorig jaar ging er zo’n 150 liter tapbier doorheen, plus extra kratten bier.

De voorbereidingen beginnen al in oktober, met het aanvragen van de vergunning. „Ik app Herman dan altijd als eerste: is het al geregeld?”, zegt Aron Medema (36). „Als die rond is, kan ik iedereen laten weten: het gaat door.”

Inmiddels zijn zo’n vijftien tot twintig mensen betrokken bij de organisatie. Iedereen heeft zijn eigen rol. Herman organiseert en is een van de carbidschieters. Net als Aron, die daarnaast elk jaar zo’n dertig kilo uien snijdt voor de broodjes hamburger. „Het is een emotioneel gebeuren”, lacht hij. Herman: „Ik kan ook zakken gesneden uien bij de groothandel halen, maar dit is traditie.” Harry Riepma (64) staat achter de bar, Ronald Kuizenga (50) is de kok.

Voorafgaand aan oudjaarsdag brengt Popko, de vader van Herman, uitnodigingen rond in de buurt. Op de dag zelf houdt hij toezicht. „Als iemand te diep in het glaasje heeft gekeken, begeleiden we die rustig van het terrein. Dat is in twintig jaar maar twee keer nodig geweest.”

Ook de volgende generatie loopt al rond. Thijs (14), de zoon van Herman, verkoopt snoep, oefent met een mini-carbidbus en houdt ondertussen de boel in de gaten. „Ik geef papa een seintje als er iets is”, zegt hij. Met de grote bussen mag hij over een paar jaar meedoen.

De vrienden laten zien waar het op 31 december allemaal gebeurt: in het weiland achter het huis van Popko. Tussen het publiek en de melkbussen staat een hek. „Alleen mensen die weten wat ze doen, mogen bij de bussen komen”, zegt Herman. „In twintig jaar tijd hebben we nog geen enkel ongeluk gehad.”

Er zijn actieve carbidschieters en toezichthouders, legt Herman uit. „Zij lopen in hesjes rond; dat is ook een eis van de gemeente. Zij blijven nuchter en houden alles onder controle.”

Carbidschieter Aron slaapt de nacht ervoor vaak slecht, door gezonde spanning en voorpret. Het mooiste moment voor hem? „Natuurlijk een harde knal, maar vooral eentje waarbij alles klopt. De juiste hoeveelheid carbid, de juiste hoeveelheid water – volgens een geheim recept – en dat het dan twintig keer achter elkaar goed gaat. Het gaat om controle; je moet het in de vingers hebben.”

Aan de andere kant van het weiland ligt een verzorgingstehuis. Klachten krijgen ze niet. Het carbidschieten is in Appingedam uitgegroeid tot een vaste traditie in de buurt, maar voor de vrienden is het vooral een moment om samen het jaar af te sluiten.

„Diepgaande gesprekken voeren we hier niet op oudjaarsdag”, zegt kok Ronald glimlachend. „Het is vooral grappen en grollen. Maar dat we hier jaar in jaar uit met z’n allen staan, maakt het voor ons heel belangrijk.”