Blik op de Oostpolder. Nu nog vruchtbaar akkerland, straks ingelijfd bij de Eemshaven (op de achtergrond)? Foto: Jaspar Moulijn
Mega-datacenters zijn toch niet volledig uit te sluiten bij de voorgenomen uitbreiding van de Eemshaven. De regionale overheden stellen weliswaar strenge eisen, maar die kunnen de komst van zulke ‘hyperscales’ niet blokkeren.
Dat moest verantwoordelijk gedeputeerde Pascal Roemers woensdag erkennen in een commissievergadering van de Groninger Staten. Die hakken op 24 september de knoop door over de plannen om de Eemshaven in zuidoostelijke richting uit te breiden met de aangrenzende Oostpolder.
Raad Het Hogeland staat achter uitbreiding
Woensdagavond schaarde de raad van de gemeente Het Hogeland zich al unaniem achter een positief advies aan de provincie over de inlijving van de polder. Wat nu nog 600 hectare landbouwgrond is, moet de komende decennia uitgroeien tot het ‘groenste industriegebied van Nederland’, met plek voor bedrijven die veel energie en ruimte (kavels van 50 hectare of meer) nodig hebben.
Datacenters zijn zowel in de Staten als in de gemeenteraad een heet hangijzer. De rijksoverheid heeft de Eemshaven en de Wieringermeer als enige plekken in het land aangewezen waar nog nieuwe ‘hyperscales’ mogen worden gebouwd, maar de regionale politiek keert zich daar fel tegen.
Eind 2023 namen de Groninger Staten al een motie aan tegen de komst van zulke ‘energieslurpers’. Ze zijn een te grote inbreuk op het landschap en leveren te weinig banen op, vinden alle partijen behalve de PVV en BBB. Vorig jaar reageerde de politiek dan ook woedend toen in de plannen voor de Oostpolder toch ineens ruimte werd geboden voor mega-datacenters.
Toenmalig gedeputeerde Bram Schmaal verklaarde dat de provincie daar niet omheen kan omdat ze anders een juridische tik op de vinger riskeert. Hij ontsnapte ternauwernood aan een motie van wantrouwen met de verzekering dat de kans op de komst van hyperscales in de praktijk nihil zou zijn dankzij een pakket strenge voorwaarden.
Datacenters pas welkom als polder voor helft is verkocht
Helemaal uitgesloten zijn ze daarmee echter toch niet, erkent huidig gedeputeerde Pascal Roemers. Datacenters zijn pas bespreekbaar als de 400 hectare nieuwe industriegrond in de Oostpolder is verkocht. Bovendien mogen ze niet draaien op ‘fossiele’ energie en geen grondwater gebruiken maar werken met een gesloten koelsysteem.
Kan de provincie nog nee zeggen als techbedrijven die in de Oostpolder willen bouwen en aan al die voorwaarden voldoen? „Nee”, bekent Roemers op kritische vragen van GroenLinks-woordvoerder Bas de Boer. „Zeer teleurstellend”, oordeelt De Boer, die ook initiatiefnemer was voor de motie van 2023.
Het GroenLinks-Statenlid beraadt zich op nieuwe moties om hierin nog iets bij te sturen als de Staten op 24 september de knoop doorhakken. Ook andere tegenstanders van datacenters dringen aan op scherpere voorwaarden. Bijvoorbeeld door de grens op te rekken waarboven datacenters zich mogen melden voor een plekje, naar 300 of zelfs 350 van de 400 hectare, zoals ChristenUnie, SP en GroenLinks opperen.
BBB pleit voor denkpauze over inleveren akkerland
Spannend wordt op 24 september hoe die afweging uitpakt bij de veruit grootste fractie in de Staten, de BBB. De partij hikt vooral zwaar aan tegen het verlies van zoveel hoogwaardige landbouwgrond. BBB-fractiewoordvoerster Willy Muilwijk wil meer tijd nemen om nog eens goed over de plannen na te denken. Roemers waarschuwt echter dat de kans dan groot is dat het Rijk dan ingrijpt en de regie overneemt.
Uitstel is volgens Roemers echter onverstandig. Hij acht de kans groot dat het Rijk de provincie dan opzijschuift en zelfs de regie neemt vanwege het nationale belang van de ontwikkeling van de Oostpolder. Ook de Hogelandster wethouder Eltjo Dijkhuis wil zelf sturing houden. Datacenters staan wel degelijk „achteraan in de rij”, verzekert hij. „Het valt te bezien of daar ooit een kavel voor in aanmerking komt.”
‘De poort staat wagenwijd open’
Niet alleen de politiek is daar nog niet gerust op. Ook de Natuur en Milieufederatie Groningen maakt zich grote zorgen. „De poort staat nu wagenwijd open voor datacenters”, zegt directeur Jan-Willem Lobeek. Hij wijst erop dat Google al bij omwonenden van de Oostpolder heeft aangeklopt voor overleg.
„Het feit dat Google zich nu aan het warmlopen is bewijst dat zij in ieder geval geen belemmeringen ervaren”, zegt Lobeek. De Staten moeten „meer paal en perk stellen”, vindt hij: „Ja, het Rijk heeft deze regio aangewezen maar we zijn niet verplicht om alles maximaal te faciliteren.”
