Een medewerker pleegt onderhoud aan een supercomputer in Noordrijn-Westfalen. Foto: ANP/Oliver Berg
Groningen en Noord-Drenthe willen 40 tot 60 miljoen neertellen voor een AI Fabriek. Maar wat levert dat Noord-Nederland op? En leggen we niet veel geld neer voor een soort datacenter?
In het UMCG hoeven ze er niet zo lang over na te denken. Als je de kans hebt een AI Fabriek naar Groningen te halen, moet je die grijpen, stellen ze.
De zorg moet slimmer
We vergrijzen en dat vergt steeds meer van de zorg. Meer mensen in de zorg is een uitdaging. Steeds meer zoeken naar handen aan het bed is naar de mening van Bas Wallis de Vries van het Ommelander Ziekenhuis geen oplossing. ,,Wat we nodig hebben is slimmere zorg’’, zei hij begin april tijdens een bijeenkomst in het UMCG.
En kunstmatige intelligentie (AI) kan helpen de zorg slimmer te maken. AI heeft zijn weg al gevonden in het ziekenhuis. En dat kan veel tijd schelen, zegt orthopedisch chirurg Job Doornberg.
Doornberg gebruikt kunstmatige intelligentie bij het voorbereiden van gesprekken met patiënten en tijdens die gesprekken. ,,Als AI het simpele werk doet, hebben wij meer tijd voor de patiënten.’’
Data gebruiken om nieuwe producten van oude te maken
ESHA Infra Solutions in Hoogkerk is actief in de bitumenmarkt. Het bedrijf zegt voorop te willen lopen in de vergroening van de wegenbouw.
Om daar verder in te komen wil eigenaar Sieger Dijkstra op zoek naar partners om samen in Noord-Nederland een centrum voor onderzoek en ontwikkeling op te richten dat biochemische innovatie mogelijk maakt. ,,Ik zie dat veel andere bedrijven hetzelfde willen: circulaire en biochemische producten ontwikkelen. Wij zoeken partijen om samen te werken’’
Dijkstra kijkt daarbij met meer dan een schuin oog naar de VS. Met hulp van AI werden daar uit tienduizenden grondstoffen de beste combinaties gevonden om accu’s te produceren.
In Noord-Nederland zijn genoeg reststoffen te vinden, redeneert Dijkstra. ,,Wat je wilt is op die stoffen een systeem loslaten dat kan helpen die reststoffen om te zetten in nieuwe producten.’’
Dat betekent data verzamelen, veel data verzamelen. En vervolgens een systeem ontwikkelen dat getraind kan worden die data te herkennen en te bedenken wat je ermee kunt maken en wat verder nodig is om dat voor elkaar te krijgen.
Als je een AI Fabriek hebt, moet je eruit halen wat erin zit
Noord-Nederland krijgt voorrang op gebruik computer
Een noordelijk R&D-centrum dat daarmee bezig is kan daarbij enorme stappen zetten als er gebruik kan worden gemaakt van een supercomputer of AI Fabriek die om de hoek staat, verwacht Dijkstra.
Een supercomputer in Groningen biedt het Noorden daartoe volop kansen. Voor de bouw ervan wil de stuurgroep Economische Agenda van Nij Begun 40 tot 60 miljoen euro bijleggen. Daaraan zijn wel voorwaarden verbonden. Een belangrijke voorwaarde is dat een kwart van de rekenkracht met voorrang beschikbaar is voor het Noorden.
Of zoals de Noordelijke Ontwikkelingsmaatschappij (NOM) stelt: De AI Factory draagt bij aan het versnellen van de adaptatie van AI binnen bedrijven en organisaties in Noord-Nederland omdat er rekenkracht en expertise beschikbaar is in de regio, waar bedrijven in de regio anders geen directe toegang toe zouden hebben.
De deelnemers aan een bijeenkomst over de AI Fabriek in het UMCG. Uiterst links Job Doornberg, vierde van links Bas Wallis de Vries. Foto: Eigen foto
Maar wat met elektriciteit en koelwater?
Dat draagt wel een opdracht in zich mee, in de visie van Dijkstra. De AI Fabriek moet niet een veredeld datacenter zijn. Als er in Groningen een faciliteit van deze omvang staat, moet Noord-Nederland er gebruik van maken ook. ,,We moeten eruit halen, wat erin zit.’’
Is er dan alleen maar voordeel. Nee. Een AI Fabriek (AI Factory) betekent de komst van een doos in het landschap. De impact is volgens minister Dirk Beljaarts van Economische Zaken niet groot. Het heeft de omvang van een parkeerplaats voor twintig auto’s, zei hij vorig jaar.
Maar net als een datacenter zal de supercomputer stroom vreten en water nodig hebben om te koelen. In januari nam de Tweede Kamer een motie aan van Henk Vermeer (BBB). Die onderschrijft de voordelen van een AI Fabriek, maar de regering moet wel de vinger aan de pols houden als het gaat om het landschap, energie- en waterverbruik.
Dat komt terug in de voorwaarden van de stuurgroep. Die stelt dat de AI Fabriek niet mag leiden tot extra congestie op het stroomnet of verbruik van drink- en oppervlaktewater.
Oppervlaktewater zuiveren
Een woordvoerster van waterschap Noorderzijlvest stelt dat een grote AI faciliteit warme sympathie geniet. ,,We hebben wel altijd aandacht gevraagd voor elektriciteit en de vraag naar zoet water om te koelen. Dat doen we nog steeds.’’
Het waterschap zegt niet in beeld te hebben hoeveel water er nodig is om te koelen. Het zal minder zijn dan de miljoenen liters die Google gebruikt voor het datacenter in Eemshaven. Google maakt gebruik van North Water dat oppervlaktewater zuivert voor de koeling. Het voorkomt dat schoon drinkwater wordt ingezet voor de koeling van het datacenter. Een soortgelijke samenwerking met de AI Fabriek wordt niet uitgesloten.
