Dorpen rondom Eemshaven maken zich zorgen over industrie in Oostpolder. ‘Weinig vertrouwen dat we hier nog met plezier kunnen leven’

Een selectiekar met drie mannen drijft langzaam over een akker met aardappels in de Oostpolder bij de Eemshaven. Met de hand trekken ze zieke planten uit de grond. Vanuit deze plek aan de rand van Nederland gaan kostbare pootaardappelen de hele wereld over. Maar als de uitbreidingsplannen voor de Eemshaven doorgaan, is dat straks verleden tijd.

Verderop in het havengebied staat Etty Meijer (70) uit Oudeschip op de uitkijktoren bij restaurant Het Diekgat. Bijna vijftig jaar woont zij nu in het noordelijkste dorp van Nederland, dat 275 inwoners telt. Al decennialang ziet ze de Eemshaven in slow motion op zich afkomen.

Windturbines als wolkenkrabbers domineren de donkergroene en goudgele akkers die zich voor haar uitstrekken in de polder. ,,Ik ken mensen die gewoon ziek zijn van het geluid. En het wordt waarschijnlijk nog veel erger. Het ziet er straks heel anders uit.’’

De colleges van de provincie Groningen en gemeente Het Hogeland zetten dinsdag een belangrijke nieuwe stap richting de inlijving van de Oostpolder bij de Eemshaven. Er ligt nu een plan met afspraken over maximale geluidsbelasting en bouwhoogtes. Als alles loopt zoals de regionale overheden hopen, rukt het havengebied de komende jaren op tot pal aan de eeuwenoude slaperdijk waar Oudeschip tegenaan leunt.

Waar nu nog graan en aardappels staan, moeten binnen afzienbare tijd datacenters staan en bedrijven op het gebied van onder meer waterstof en duurzame energie. Ook komt er een hoogspanningsstation voor energie van windparken op de Noordzee. De overheden zijn nu in gesprek met de vijftien boeren over de aankoop van het zeshonderd hectare metende gebied. Daarvan wordt daarvoor vierhonderd hectare uitgeruimd voor het uitbreidingsplan. 160 hectare aan de zuidkant van de polder wordt een zone met bomen en water.

De omliggende dorpen, verenigd in Bewoners Belangen Eerst Oostpolder (BBE), vrezen dat deze ‘groen-blauwe’ buffer hen niet gaat behoeden voor nog meer geluidshinder en horizonvervuiling van gebouwen die maximaal dertig meter hoog mogen worden. Provincie en gemeente werken aan een project om alle omliggende huizen te isoleren, zegt wethouder Eltjo Dijkhuis van Het Hogeland. „Daar hebben al heel veel woningeigenaren op ingetekend.”

In Oudeschip betwijfelen ze of dat genoeg is. „Een heel sympathiek gebaar”, zegt Peter de Vries over die geluidsisolatie. „Maar feit blijft dat het nodig is omdat onze leefbaarheid erop achteruitgaat. Wij leven namelijk ook veel buiten en daar helpt binnen-isolatie niet voor. Bovendien is het isolatieprogramma misschien wel voor jaren vertraagd.” zegt hij donderdag bij een perspresentatie waar de BBE zichzelf heeft uitgenodigd. „We hebben er weinig vertrouwen in dat we hier met plezier kunnen blijven leven.”

En ook over die buffer maken ze zich zorgen. „Deze is echt nodig’’, benadrukt BBE-woordvoerder Ab Reitsma (70) uit buurdorp Spijk. „Wij pleiten voor hogere begroeiing die de gebouwen afschermt. maar ook voor het veilig recreëren daar. Maar is dat haalbaar?”

Kunnen er überhaupt wel bomen groeien als er straks ook nog een kabel wordt getrokken om de Noordzee-windstroom aan te laten landen in de Eemshaven? „Die zone is een harde toezegging richting het dorp”, reageert gedeputeerde Pascal Roemers donderdag op die vrees. Als die kabel dat in de weg staat, zal elektriciteitsnetbeheerder TenneT een oplossing moeten zoeken, verzekert hij.

De dorpen zijn heus wel wat gewend. „We zijn met de Eemshaven opgegroeid’’, vertelt Meijer, lid van de BBE. ,,Mijn vader werkte als opzichter nog mee aan de bouw van de oude EGD-centrale. Maar de skyline zag er destijds heel anders uit. Dit …’’ ze gebaart om zich heen ,,… was er toen allemaal nog niet.’’

De BBE dubt over de toekomst van dorpen als Oudeschip. ,,Het moet wel leefbaar blijven”, zegt Reitsma „Als dat niet lukt, zou je kunnen kijken om het dorp te verplaatsen.” Want de overheden beloven wel een ‘vangnetregeling’ voor omwonenden die willen vertrekken, maar is een vergoeding van 97 procent van de taxatiewaarde wel genoeg?

Neem kweker Jan Dijkstra. „Ik heb hier een bedrijf, wie garandeert mij dat ik ergens anders weer een kwekerij kan beginnen?”

Wethouder Dijkhuis „begrijpt de pijn” bij de omwonenden, maar benadrukt het belang dat de overheden de regie hebben bij de ontwikkeling van de Oostpolder. Hij wil een scenario als met Google voorkomen, „Daarbij is het datacenter stukje voor stukje gegroeid zonder dat wij daar als overheden grip op hadden. Als wij ook nu hadden gezegd: we leunen achterover en wachten af wat ‘de markt’ daar doet, dan zijn we met elkaar uiteindelijk minder af.”

Provinciale staten en de gemeenteraad van Het Hogeland moeten de plannen voor de Oostpolder nog goedkeuren. Zij hakken eind september de knoop door.