Datacenters zijn steeds belangrijker voor het internetverkeer, maar zijn ook politiek omstreden in Groningen omdat ze energie, water en ruimte opslokken. Foto: Archief ANP
Gedeputeerde Bram Schmaal ontsnapte woensdagavond aan een motie van afkeuring over de mogelijke komst van mega-datacenters naar de Eemshaven. Kwade oppositiepartijen behaalden geen meerderheid maar drukten wel degelijk hun punt.
Woedende oppositiepartijen wilden de provinciebestuurder een tik op de vingers geven over de ruimte die hij wil bieden voor de bouw van zogeheten hyperscale-datacenters. GroenLinks-woordvoerder Bas de Boer kreeg echter alleen steun van het CDA, D66, SP, Volt, Partij voor de Dieren en Partij vóór het Noorden.
Daardoor zag De Boer zijn motie van afkeuring afgewezen met 14 stemmen voor en 23 tegen. Tot opluchting van de gedeputeerde. Schmaal verklaarde ‘geraakt’ te zijn door de kritiek op zijn handelwijze inzake de vraag of ‘hyperscales’ een plek kunnen krijgen in de Oostpolder wanneer die de komende jaren volgens planning wordt ingelijfd bij de Eemshaven.
Opening voor komst hyperscales valt verkeerd bij oppositie
De brief die Schmaal daarover vorige week aan de Groninger Staten stuurde, schoot vooral de oppositie volledig in het verkeerde keelgat. Krap een halfjaar geleden nam een ruime Statenmeerderheid een motie aan tegen ‘energieslurpende’ mega-datacenters. En nu leek GS die politieke uitspraak naast zich neer te leggen.
De Staten reageerden woensdagavond boos. Ze zijn „negatief verrast” (ChristenUnie-woordvoerder Margriet Donker), „geschrokken” (aldus Laura Reinink van Volt), „met stomheid geslagen” (CDA’er Kristel Rutgers) en zelfs „geschokt” (aldus De Boer) over deze „draai van het provinciebestuur”, zoals Dries Zwart van de Partij vóór het Noorden het betitelt.
Maar die draai is minder dramatisch dan het lijkt, stelt Schmaal. Hij betoogt dat de Staten de komst van datacenters nog steeds kunnen blokkeren, al is dat via een juridische U-bocht. GS laten in het ruimtelijke inpassingsplan weliswaar ruimte voor hyperscales, maar houden volgens de gedeputeerde toch de mogelijkheid om vergunningen daarvoor af te wijzen als die daadwerkelijk worden aangevraagd.
‘Kans groot dat hele Oostpolder-plan sneuvelt bij verbod op datacenters’
Sowieso wordt de omvang van datacenters in het inpassingsplan formeel begrensd tot 50 hectare. Maar ook die wil het college volgens Schmaal feitelijk niet toestaan. Concrete aanvragen van internetbedrijven zijn nog niet ingediend, maar als het zover komt zullen Gedeputeerde Staten daar ruggenspraak over houden met de Staten, ook al heeft die daar wettelijk gezien geen zeggenschap over.
Volgens de gedeputeerde kan hij niet anders. De provincie loopt het risico dat de plannen voor de Oostpolder na drie jaar praten volledig in de prullenmand verdwijnen als ze in het inpassingsplan zonder meer een streep haalt door de politiek omstreden mega-datacenters. Volgens navraag bij de landsadvocaat is de kans ‘groot’ dat ze dan bij een bezwaarprocedure bij de Raad van State alsnog stranden.
Schmaal trekt het boetekleed aan over de gang van zaken. De communicatie met de Staten had beter gekund, evenals die met de gemeente Het Hogeland die zich in de media overvallen toonde over de nieuwe lijn ten aanzien van hyperscales. Ook in het proces heeft de provincie steken laten vallen toen ze nog bij had kunnen sturen. „Met de kennis van nu zouden we het anders aangepakt hebben”, stelt de gedeputeerde.
‘Staten zijn fuik ingepraat’: ‘gedeputeerde toont geen besef van ernst van de zaak’
Toch overheerst bij het merendeel van de oppositie de boosheid. De Staten hebben keer op keer gehamerd dat mega-datacenters wat hen betreft taboe zijn in de Oostpolder, maar kregen telkens te horen dat ze daar pas bij een volgende stap in het proces een stokje voor konden steken.
„Wij zijn een soort van fuik ingepraat”, vindt GroenLinks-woordvoerder De Boer. Hij rekent het Schmaal ook zwaar aan dat hij woensdag de bal terug leek te kaatsen naar de Staten zelf. Die hadden ook een toelichting op zijn brief kunnen vragen als die onduidelijk voor hen was, in plaats van meteen naar het zware middel van een spoeddebat te grijpen.
Schmaal belooft dat er alsnog een informatiesessie komt om alle vragen tot in detail door te spitten. Voor een deel van de Staten was de kous daarmee echter niet af. „Wij zijn overvallen door de brief en de kwaliteit van de informering”, stelt De Boer. „De reactie van de gedeputeerde (die zijn betoog verluchtigde met grapjes, red.) ontbeert alle besef van de ‘gravitas’ (gewicht) van de materie of van reflectie op fouten die gemaakt zijn.”
