Beeld gemaakt in de nacht van 31 juli op 1 augustus op een van de dekken aan boord van het rampschip Fremantle Highway met verkoolde nieuwe auto's, zo te zien MINI's. Eigen foto
Aan boord van de Fremantle Highway is een ‘krachtige explosie’ geweest. De ontploffing was zo heftig dat ‘deze mogelijk het schip aan de stuurboordachterzijde heeft vervormd’. En nieuwe feiten over elektrische auto’s op het rampschip voeden twijfel of brand wel begon in een stekkerauto.
Dat er een krachtige explosie plaatsvond op het rampschip blijkt uit documenten die Dagblad van het Noorden kreeg na een verzoek op de Wet open overheid. Onderzoek moet uitwijzen of deze explosie het vuur veroorzaakte waarna het schip eind juli boven Ameland in grote nood kwam of dat een uitslaande brand leidde tot deze zware ontploffing.
,,Naar wat ik begreep heeft die krachtige explosie plaatsgevonden voordat wij betrokken raakten”, zegt Peter Berdowski, de CEO van Boskalis, de berger van het stuurloze schip. ,,Naar de oorzaak kunnen we slechts gissen. Wij richten ons als bergers in zijn algemeenheid ook nooit op de oorzaak van een calamiteit. Dat laten wij aan de autoriteiten, scheeps- & ladingeigenaren en verzekeraars met hun experts.”
Panama leidt onderzoek naar ramp
Het onderzoek naar de oorzaak van de fatale brand op de Fremantle Highway waarbij een van de 23 bemanningsleden om het leven kwam en anderen gewondraakten, wordt geleid door de Panamese autoriteiten. Het schip voer onder de vlag van dit Midden-Amerikaanse land. De Nederlandse Onderzoeksraad voor Veiligheid (OvV) werkt met de Panamezen samen. De OvV onderzoekt namelijk hoe ‘de manier waarop de hulpverlening direct na de brand op gang kwam en zich ontwikkelde’.
De brand op de Fremantle Highway brak uit in de nacht van 25 op 26 juli. Het voer toen 30 kilometer ten noorden van Ameland Het autovrachtschip was op weg van Bremerhaven naar Egypte. Het vervoerde 3784 nieuwe auto’s, waarvan 498 elektrische. Berger Boskalis sleepte het rampschip met nog 1,8 miljoen liter grotendeels zware stookolie aan boord op 3 augustus de Eemshaven binnen, waarmee het een milieuramp voor de Waddenzee ternauwernood voorkwam.
Panama wenste geen strafrechtelijk onderzoek
Eenmaal in de Groninger haven legde de Onderzoeksraad voor Veiligheid beslag op het schip. Dat was nodig om onderzoek te doen naar ‘de brand(ontwikkeling) op het schip, het afbranden van de stuurhut, en het niet (meer) kunnen gebruiken van de reddingssloepen’. Over dat laatste; door de enorme rook en de hitte van het brandende schip waren die sloepen niet te bereiken voor de bemanning. Dat is waarom de eerste zes opvarenden van zo’n 25 meter hoogte in zee moesten springen. De overige bemanningsleden werden door een helikopter van dek gehaald.
Het Openbaar Ministerie stuurde de Forensische Opsporing van de politie op het rampschip in de Eemshaven af. Maar de Panamese overheid greep in. ,,Ze wensten geen strafrechtelijk onderzoek door de Nederlandse autoriteiten”, verklaart een woordvoerster van het Functioneel Parket van het OM. ,,Het schip voer onder de Panamese vlag buiten onzeterritoriale wateren, wat maakt dat Nederland onbevoegd is om een strafrechtelijk onderzoek in te stellen.”
Tijdens de berging van jet autovrachtschip Fremantle Highway in de Eemshaven vatte een elektrische Mercedes vlam. Foto: Pronews
Stekkerauto krijgt snel de schuld van ramp
Terwijl het schip ronddobberde op zee, werd al snel een brand in een stekkerwagen als oorzaak van de ramp genoemd. Zo is uit audiocommunicatie tussen de hulpdiensten en de bemanning op 27 juli te horen dat ‘de brand is begonnen in een elektrische auto’. In dat gesprek, gepubliceerd door RTL Nieuws, wordt verder gezegd dat ‘naar het zich laat aanzien ook een elektrische auto is ontploft, maar dat heeft geen schade toegebracht aan het schip’.
De hulpdiensten denken eind juli nog dat het rampschip ‘25 elektrische auto’s vervoert. Maar dat zijn er 498, zoals later door K Line, de charteraar van het vaartuig wordt gemeld.
In de documenten die DvhN heeft opgevraagd staat dat er in de Fremantle Highway als die in de Eemshaven ligt nog ‘ruim 900 voertuigen staan die minder tot niet beschadigd zijn. Die auto’s staan op de onderste dekken 1 tot en met 4. Daarvan is de helft een elektrisch voertuig.’ Ook valt te lezen dat ‘op dek 6 staan 30 elektrische en 12 hybride auto (42 in totaal, red), die beperkt aangetast zijn door de brand. Plan hiervoor is om de accupakketten te verwijderen en af te voeren en de voertuigen weer terug te plaatsen in het schip. Hiervoor komen dan technici van de fabrikanten naar de Eemshaven.’
De vrachtwagen met auto's van de Fremantle Highway vertrekt. Foto: ProNews
Rekensom die niet kan kloppen
Vorige week hebben de autofabrikanten in totaal 980 nog goede en niet beschadigde wagens opgehaald, die van het schip kwamen en nog in de Eemshaven stonden. De helft daarvan (dat moeten er dan 490 zijn) was volgens producenten een elektrische auto. Dat leidt tot een rekensom die gek genoeg niet kan kloppen. Want dan zouden er in totaal 532 elektrische auto’s aan boord zijn geweest (490 nog goede plus 42 beperkt beschadigde).
‘Alleen nog wrakken van ‘niet elektrische voertuigen aan boord’
Ook voedt dit sommetje twijfel of een stekkerauto de oorzaak is van de ramp met de Fremantle Highway. Helemaal als het antwoord van de DCMR Milieudienst Rijnmond er nog naast wordt gelegd.
,,In Groningen zijn alle verbrande elektrische auto’s en alle onbeschadigde auto’s van boord gehaald. Er zijn door DCMR Milieudienst Rijnmond tijdens de inspectie geen elektrische voertuigen waargenomen”, zegt Pascale van Knippenberg, communicatieadviseur van DCMR Milieudienst Rijnmond desgevraagd. Volgens Van Knippenberg zijn nu alleen nog wrakken van ‘niet elektrische voertuigen aanwezig’.
Damen Shipsrepair haalt schip nu helemaal leeg
Die wrakken, zo’n 2800 nieuwe maar nu verkoolde auto’s, worden volgende maand door Damen Shiprepair in Rotterdam uit het schip gehaald. De voorbereidingen daarvoor zijn in volle gang. Voor Boskalis was het in de Eemshaven te gevaarlijk om die klus te klaren op de door het vuur zwaar beschadigde en instabiel geworden bovenste dekken, waar al deze totaal uitgebrande wagens nog stonden.
OvV, het functioneel parket en andere overheidsinstanties kunnen of willen of niks zeggen over de mogelijke oorzaak van de brand, het aantal stekkerauto’s of verwijzen naar elkaar of naar Panama.
‘Onderzoeksraad nog in opstartfase’
,,We zitten nog in de opstartfase, in deze fase zijn er nog geen onderzoeksresultaten om te delen”, vertelt Pauline Gras, woordvoerder van de OvV. Omdat het schip onder Panamese vlag voer, is dit land de eerstverantwoordelijke voor het brandonderzoek. ,,De OvV biedt hierbij ondersteuning. Ter verduidelijking: dit is een gebruikelijke gang van zaken, als een schip onder Nederlandse vlag ergens ter wereld betrokken is bij een incident doet Nederland ook een beroep op de plaatselijke onderzoeksraad.”
De onderzoeksafdeling van de Autoridad Maritima de Panama is de instantie die de oorzaak van de brand moet vaststellen. De krant heeft vragen gesteld aan het Departamento de Investigación de Accidentes Marítimos, maar daar is nog geen antwoord op gekomen.
