Dilan Yeşilgöz 'zat heel vaak aan Groningse keukentafels met snikkende inwoners uit het aardbevingsgebied'. Klopt dat wel? DVHN zocht het uit

Er hoeft weinig verbeeldingskracht bij om te bedenken hoeveel inwoners in het aardbevingsgebied van Groningen (en ook Noord-Drenthe) in ellende hebben verkeerd en nog steeds verkeren. Een politicus die stelt dat gedupeerden aanstellers zijn, is welhaast niet te vinden. En terecht.

Maar dan toch. Op de redactie van de krant viel een opmerking van VVD-partijleider Dilan Yeşilgöz-Zegerius op die zij maandagochtend plaatste bij presentatrice Astrid Kersseboom op het Radio 1 journaal tijdens het blokje ‘Lijsttrekkergesprek’. ,,Neem Groningen”, zei Yeşilgöz daar. ,,Ik heb als woordvoerder klimaat en Groningen aan heel veel Groningse keukentafels gezeten en ik heb daar huilende mensen gezien. En ook gedacht: hoe heb je het zover laten komen? En als je eerder naar mensen had geluisterd, had je ook eerder andere besluiten kunnen nemen.”

Dat klinkt goed. En empathisch ook. Precies wat je van een kandidaat premier wilt horen. Erkennen dat het niet goed is gegaan. Dat je met eigen ogen hebt gezien wat overheidsbeleid met mensen heeft gedaan.

En dan toch de twijfel. Bij heel veel mensen aan de keukentafel? Als vertegenwoordiger van de partij die, juist vanwege de afgelopen tien jaar, er nou niet altijd even goed op staat in het aardbevingsgebied? Op de redactie klonk voorzichtig: dat kan toch bijna niet waar zijn.? Wat eigenlijk heel naar is om op te merken, want als je zelfs hieraan twijfelt... Tegelijkertijd: wat zegt dit over het vertrouwen in politici - of misschien wel over ons als journalisten - als het over dit beladen dossier gaat? Toch maar eens een poging wagen om dit te controleren.

De opmerking van Yeşilgöz viel dan wel op, maar ruim veertien maanden eerder droeg de VVD-leidster de HJ Schoo-lezing voor, een voordracht vernoemd naar oud-hoofdredacteur Hendrik Jan Schoo van EW Magazine. Bij die lezing haalde Yeşilgöz, uitgenodigd als (inmiddels demissionair) minister van Veiligheid en Justitie ook al de toeslagenaffaire en het gasdrama van Groningen aan.

Ze vertelde daar dat de overheid een groot aandeel in deze drama’s heeft gehad. Dat er fouten zijn gemaakt met grote gevolgen voor individuen. En voor de relatie tussen de overheid en de gedupeerden. Volgens haar was er in de hersteloperatie van Groningen een vorm van achteloosheid ingeslopen, waarbij het systeem en technische expertise belangrijker werden gevonden dan de menselijke ervaring.

,,In beide gevallen is de overheid, om verschillende redenen, tegenover de mensen komen te staan die ze zou moeten dienen”, hield Yeşilgöz de zaal voor. Om even later te zeggen dat zij de gevolgen bij de Groningse gaswinning daarvan zelf heeft gezien. ,,Ik heb als woordvoerder in de Tweede Kamer en later als staatssecretaris Klimaat en Energie aan zoveel Groningse keukentafels met tranen in mijn ogen gezeten. Hoe hebben we het zover kunnen laten komen!?”

Dit is een waar of onwaar-rubriek. Of Yeşilgöz nou tranen in de ogen had, of zoals ze bij Radio 1 verklaarde de Groningers, weten we niet. Wij waren niet bij die keukentafelgesprekken aanwezig. Dat is ook schier onmogelijk, want voor zover wij kunnen nagaan hebben wij als krant er ook nooit een uitnodiging voor gekregen. Navraag bij de persvoorlichting van de VVD levert - het zal ongetwijfeld druk zijn - geen antwoord op wanneer Yeşilgöz precies in de provincie Groningen is geweest en waar.

Als VVD-Kamerlid geeft Yeşilgöz op 4 juni 2019 tijdens een plenair debat naar aanleiding van de aardbeving bij Westerwijtwerd (22 mei 2019; 3,4 op de schaal van Richter) ook al aan dat ze naar aardbevingsgedupeerden in Groningen is geweest en dat ze daar ,,wederom veel mensen heeft gesproken”. Die vertelden de VVD-politica volgens haar over ,,hun angst en onzekerheid, dat ze met het licht aan slapen, wakker worden bij het kleinste geluid, klaar om indien nodig snel naar buiten te kunnen komen”. Volgens Yeşilgöz waarom het zo belangrijk is dat het kabinet de gaswinning zo snel mogelijk afbouwt naar nul.

Dit gesprek vond, volgens een van de aanwezigen, twee dagen na de aardbeving bij Westerwijtwerd plaats. Yeşilgöz en haar partner zaten op 24 mei 2019 met zo’n vier gedupeerden in Zuidbroek om te praten over de impact van de beving en de schadeafhandeling in Groningen. Het beeld dat deze gedupeerde had was van een weinig empatisch Tweede Kamerlid en tranen zijn er sowieso niet gevallen, laat deze aanwezige weten.

Betrokkenen uit het aardbevingsgebied Groningen laten weten zich mevrouw Yeşilgöz nog te kunnen heugen. Die zeker aanwezig was bij commissiebezoeken toen ze als Tweede Kamerlid namens de VVD het thema mijnbouw (Groningen) onder haar vleugels had. En ook duidelijk en ferm reageerde toen haar partijgenoot Ton Elias aangaf dat de Groningers ruim gecompenseerd moesten worden, maar dat ze ook beter konden verhuizen. Yeşilgöz beet voor een VVD’er in dit dossier hard van zich af en gaf het signaal dat Elias zich koest moest houden, helemaal omdat hij er niet over ging.

Maar het beeld over haar als VVD-Kamerlid dat zich bekommerde over Groningen is diffuus. Waar de een haar omschrijft als ,,geïnteresseerd in de materie” en een ,,pientere zus”, stelt de ander dat zij ,,niks voor Groningen heeft gedaan” en altijd maar in de slipstream van andere Kamerleden in dit dossier volgde. Gesprekken met gedupeerden kunnen deze betrokkenen zich niet allemaal heugen. Wel dat ze bij een persoon op bezoek is geweest die lid is van de VVD, klinkt het dan. Of bij een grote bijeenkomst in Appingedam.

Of er nou wel of niet is gesnikt en gehuild aan deze tafels is natuurlijk amper vast te stellen. Dat Yeşilgöz naar het aardbevingsgebied Groningen is geweest, staat onomstreden vast.

Daarnaast: het feit dat zij uit eigen beweging ook al op meerdere momenten aanhaalt (en toen was ze nog niet in de race om premier te worden) dat zij naar Groningen is gegaan en met gedupeerden om tafel heeft gezeten, maakt dat haar opmerking van maandagochtend als (waarschijnlijk) waar kan worden bestempeld.