Na amper negen maanden vertrekt Henk Staghouwer als minister van Landbouw. Waar ging het mis? Zijn korte Haagse loopbaan in vijf bepalende momenten.
December: Staghouwer wordt minister
Vriend en vijand reageren verbaasd als eind december bekend wordt dat ChristenUnie Henk Staghouwer uit Briltil naar voren schuift als minister van Landbouw. Ook de hoofdpersoon zelf geeft toe dat hij ‘erg verrast’ is dat de partij bij hem uitkomt.
De politicus is sinds 2013 gedeputeerde in Groningen. Ervaring in Den Haag ontbreekt. Bovendien ligt hij dat najaar onder vuur door een ‘brief op bestelling’ aan het kabinet.
Daarin dringt hij namens de Groningse aardbevingsgemeenten aan op een snelle vaststelling van de nieuwe versterkingswet, zonder twee cruciale wijzigingen die een Kamermeerderheid afdwong ten behoeve van de Groningse gedupeerden.
Hij schrijft die brief op uitdrukkelijk verzoek van toenmalig gasminister Stef Blok, onthult Dagblad van het Noorden. Staghouwer moet diep door het stof en overleeft ternauwernood een motie van afkeuring.
Aardbevingsgedupeerden en oppositiepartijen vermoeden dat Staghouwers benoeming als minister een beloning is voor zijn brief op bestelling.
De rolverdeling is vooraf duidelijk: minister Christianne van der Wal (VVD) brengt met de inmiddels beruchte stikstofkaart een slechte boodschap voor de boeren. Staghouwer is er voor het perspectief. Hij moet met innovatieve plannen de landbouwsector renoveren. Maar de brief waarin hij zijn ideeën ontvouwt, maakt weinig indruk in de Tweede Kamer.
Tijdens een debat in april maakt de minister bovendien een zwakke indruk. Hij ontvangt, in de woorden van Kamerleden, een ‘gele kaart’. Staghouwer krijgt huiswerk mee en moet nog voor Prinsjesdag met een nieuwe brief komen waarin hij duidelijk maakt wat het perspectief wordt voor de boeren.
Als actievoerders lucht krijgen van een werkbezoek van Staghouwer aan een boerderij in Snelrewaard, besluiten ze er met trekkers naartoe te gaan. Ze hopen de minister klem te rijden. Dat lukt niet, want de bewindspersoon is al vertrokken.
In een reactie zegt Staghouwer dat hij begrijpt dat boeren emotioneel zijn en verhaal willen halen. Geïntimideerd of bedreigd voelt hij zich niet. ,,Maar het is niet de bedoeling dat ze in mijn privésituatie komen.’’
Minister Staghouwer voert begin juli een Kamerdebat met een boerenzakdoek om zijn pols. Zo wil de bestuurder laten zien dat hij achter de boeren en vissers staat. In het debat krijgt Staghouwer het aan de stok met een deel van de regeringspartijen. Die vinden dat hij meer moet doen om de noodlijdende visserij en glastuinbouw te hulp te schieten.
Minister Henk Staghouwer (Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit), met een rode zakdoek om zijn pols, tijdens het commissiedebat Visserij en tuinbouw in de Tweede Kamer. Foto: Bart Maat
Dat Staghouwer vertrekt, komt voor velen niet als een verrassing. Hij ligt immers al maanden onder vuur. Maar het moment? Dat is toch onverwacht. Dit weekend komt de minister tot de conclusie dat hij niet de juiste man is om de omslag die de landbouw moet maken te leiden.
De Groninger is de kortst zittende bewindspersoon van kabinet Rutte IV. Zijn taken worden tijdelijk overgenomen door Carola Schouten. Zij was in het vorige kabinet ook al landbouwminister en is in de huidige regering verantwoordelijk voor Armoedebeleid, Participatie en Pensioenen.
