Staatssecretaris asiel Eric van der Burg bezoekt nieuwe afdeling voor veiligelanders in azc Ter Apel. Maar of die een succes is?

Dat zegt demissionair staatssecretaris van Asiel en Migratie Eric van der Burg. Sinds vorige week is de nieuwe procesbeschikbaarheidslocatie (PBL) geopend. Van der Burg had zijn bezoek al voor de val van het kabinet gepland omdat hij wilde polsen hoe het met inwoners van Ter Apel en Nieuw-Weerdinge gaat sinds de opening van de PBL

De uitgenodigde inwoners van Nieuw-Weerdinge zien nog steeds veel gebeuren in het dorp. Terwijl ze op de bewindsman wachten laten ze filmpjes zien van asielzoekers die aanbellen bij deuren en daarna de tuin ingaan, een buschauffeur vertelt over de chaos bij het instappen: ,,Ze willen gewoon niet betalen.’’ Het probleem is na een week ook nog niet opgelost, weet Van der Burg.

De PBL is de eerste halte voor zogenoemde veiligelanders uit voornamelijk Noord-Afrikaanse landen die in Nederland asiel aanvragen. Velen van hen veroorzaken overlast en overtreden de wet. De nieuwe locatie is een met 4 á 5 meter hoge hekken afgesloten stuk van het azc.

Veiligelanders die aankomen, gaan naar de PBL en moeten bereid zijn elk moment opgeroepen te worden. Dit zou voorkomen dat ze het terrein verlaten en door dorpen dwalen. De opvang is sober. Van de vijftig tot honderd plekken die zouden er komen, zijn nu tien in gebruik. De asielzoekers hier moeten in principe in een week horen of ze in aanmerking komen voor de vervolgprocedure. Veiligelanders die al in het azc waren, volgen nog de ‘oude’ procedure.

,,We zijn met een kleine groep begonnen’’, zegt Van der Burg. ,,Maar je ziet dat mensen nu al zeggen: ‘maar wacht, als dit de opvang is, dan vertrek ik wel naar ergens anders.’’’ Van de veiligelanders die het verplichte weekprogramma zien, laat 30 procent nu al weten dat ze geen opvang meer willen, zegt hij. Van mensen die wel de hele versnelde procedure doorlopen, verwacht Van der Burg dat ‘99 van de 100’ na korte tijd te horen krijgen dat ze niet in Nederland kunnen blijven.

Een succes? De demissionair staatssecretaris vindt het nog te vroeg om daar iets over te zeggen. ,,Ik vind niet dat je naar zeven dagen al een conclusie kunt trekken van ‘succes’. Het is fijn dat het nu loopt. We moeten gaan groeien van tien plekken naar meer, zodat we steeds meer mensen door het systeem kunnen krijgen.’’ Van der Burg wil dat de PBL de kans krijgt in zijn eigen tempo dit verder uit te bouwen. ,,Snelheid zorgt mogelijk voor fouten.’’

Veiligelanders die niet in de PBL willen blijven, kunnen dat aangeven en daarvoor tekenen. Dat betekent dat ze afstand doen van opvang en dat ze een gebiedsverbod krijgen voor de gemeenten Westerwolde of Emmen. Ze worden uit de gemeente gezet. Komen ze terug, dat plegen ze een misdrijf. In dat geval gaat het Openbaar Ministerie zich ermee bemoeien, zegt van der Burg.

Krijgen andere plaatsen dan geen problemen met deze mensen? ,,De praktijk leert dat deze jongens verder reizen als ze geen opvang krijgen in Nederland.’’

Burgemeester Jaap Velema van Westerwolde bezocht de PBL samen met de staatssecretaris. Hij zei na afloop onder de indruk te zijn van de werkwijze die daar in korte tijd is opgezet door de betrokken partijen zoals het COA en de Immigratie- en Naturalisatie Dienst (IND).

,,De opvang gebeurt er op een humane wijze en de kansarme asielzoekers die daar verblijven, krijgen binnen acht dagen duidelijkheid over hun procedure, veel sneller dan tot nu toe’’, zegt Velema. Hij benadrukt dat de betrokkenen wel in beroep kunnen als ze te horen krijgen dat ze niet mogen blijven.

De burgemeester zei dat beetje bij beetje het aantal kansarme vluchtelingen in de PBL wordt verhoogd en dat uiteindelijk die hele ‘doelgroep’ in Ter Apel daar verblijft. Dan moet, gezien het strengere regime, de overlast in Ter Apel gaan afnemen en ook in Nieuw-Weerdinge.

Velema benadrukte dat naast deze aanpak van de overlast nog altijd de zorgen groot zijn over de opvangcapaciteit in Ter Apel en het hele land. In de vorige zomers sliepen asielzoekers op het gras voor het asielcentrum in Ter Apel, momenteel verblijven er velen in noodopvang. Velema hoopt daarom op de Spreidingswet die het Rijk de mogelijkheid biedt voor een betere verdeling van opvangplekken.

Als de Tweede Kamer op 12 september ‘nee’ zegt tegen de verdere behandeling van de Spreidingswet, kan die er pas komen als er een nieuw kabinet is, zegt Van der Burg. ,,Maar Ter Apel mag niet te maken krijgen met dezelfde situatie als vorig jaar’’, belooft hij.