Jimmy Dijk, SP, tijdens de vaststelling van de begroting van het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport. Op de achtergrond Julian Bushoff en Lisa Westerveld van GroenLinks-PvdA
SP-leider Jimmy Dijk uit Groningen wil na de afgewende kabinetscrisis zo snel mogelijk opheldering van het kabinet. ,,Er is iets gebeurd, anders had er nu nog een staatssecretaris gezeten. Als je vertrouwen wil, maak je openbaar wat is gezegd.”
Hoe kijk je terug op vrijdag?
„Ik plaats de gebeurtenissen graag in een breder perspectief. Al een jaar, sinds de verkiezingen, hobbelen deze partijen van crisis naar crisis. Iedereen wijst nu naar de NSC als de weifelende partij, maar het is aan de PVV als grootste regeringspartij om de boel bij elkaar te houden, en dat lukt niet. Elke keer worden met duct tape oplossingen gevonden. Dit is een treinramp in slow motion, dit gaat niet lang duren.’’
,,Het ergste van dit alles vind ik, dat alle aandacht steeds naar dit gehannes gaat terwijl er veel belangrijker dingen op de agenda staan: de NAM die niet voor Groningen wil betalen, grote bezuinigingen op onderwijs, zorg, cultuur, rechtsbijstand. Maar daar gaat de aandacht niet heen.”
Er is nog veel onduidelijk. Premier Schoof bezwoer na afloop van het crisisberaad dat er geen sprake was van racisme in de ministerraad en in de coalitiefracties. Maar hij gaf geen antwoord op de vraag of er woorden zijn gebruikt als ‘kutmarokkanen en halalvreters.’ Geloof je de premier?
,,Voor je iemand kunt beschuldigen, moet eerst op papier staan wat er is gezegd of moet je het in een openbaar debat hebben gehoord. Tot nu toe zijn er alleen maar speculaties. Maar de premier heeft tijdens de persconferentie nergens antwoord op gegeven. Hij houdt de boel potdicht. Terwijl je oplossingen moet bieden wanneer er zoveel spanningen in de samenleving en binnen de vier partijen heersen. En die oplossing is niet: mond houden en vrolijk verder gaan.”
Staatssecretaris Nora Achahbar noemt als reden voor haar opstappen de polariserende omgangsvormen in het kabinet en dat de toon en inhoud van het debat in strijd waren met haar persoonlijke integriteit, ook zij doet er verder het zwijgen toe. Dat laat ook veel ruimte voor speculatie. Wat moet er nu gebeuren?
,,Achahbar is in haar verklaring glashelder, maar heeft wel het fatsoen om niet te zeggen wie wat precies heeft gezegd. Er is wel degelijk iets gebeurd, anders zit je niet een dag lang bij elkaar. Het kabinet moet openbaar maken wat er is gebeurd, nu blijft het boven de markt hangen. ”
Achahbar was staatssecretaris om de toeslagenaffaire eindelijk goed af te handelen. De SP heeft een belangrijke rol gespeeld in het blootleggen van dit schandaal. Wat betekent haar opstappen?
,,Dit was een staatssecretaris die er nog maar kort was. Ze heeft het toeslagenschandaal niet opgelost, verre van zelfs. Maar ze heeft wel verandering gebracht in hoe er met de slachtoffers van de affaire wordt omgegaan. Je merkte het onder toeslagenouders: eindelijk zat er iemand die er doorheen wilde. Het is doodzonde dat zij nu het veld ruimt.”
Premier Schoof zegt dat de notulen van de minsterraad van maandag geheim moeten blijven. Kan de oppositie eisen dat alsnog openbaar wordt gemaakt wat er precies is gezegd?
,,Alle oppositiepartijen vinden dat er een debat hierover moet komen. We moeten een meerderheid in de kamer zoeken om openbaarheid te eisen. Als we die vinden, dan kan het kabinet nog steeds voor geheimhouding kiezen: ze zijn het niet bij wet verplicht, maar dat zou wel wat zijn.”
Wat zou je tegen de NSC willen zeggen?
,,Het zou heel gek zijn als de NSC vindt dat de notulen niet openbaar hoeven te worden. Dan heeft de macht hun gegrepen. Er is nota bene een bewindspersoon uit de eigen gelederen opgestapt. De NSC is de partij van transparantie, openbaarheid en goed bestuur. Laat zien wat er aan de hand was, dan kun je vertrouwen terugwinnen. Anders blijft dit door etteren en heb je je eigen staatssecretaris voor de bus gegooid.”
Wanneer komt dat debat?
,,We hebben het aangevraagd voor komende week. Maar of het dan ook meteen op de agenda wordt gezet, is nog even afwachten.”
