Het Startmoment Consultatiebureau is voor alle vrouwen die 22 weken of langer zwanger zijn.
De GGD’s in Groningen en Drenthe maken zich zorgen over het dalende percentage kinderen dat meedoet aan het Rijksvaccinatieprogramma. Emmen, Meppel en Veendam springen eruit.
Dat de vaccinatiegraad van kinderen daalt, beperkt zich niet tot de grote steden in het westen en zuiden van het land. Ook in Groningen en Drenthe laten ouders hun kleine kinderen de afgelopen jaren minder vaak vaccineren. In Drenthe is het percentage 2-jarigen dat meedoet aan het Rijksvaccinatieprogramma afgenomen tot onder de 90 procent (in 2022). Het jaar daarvoor was dit nog 94 procent.
,,Natuurlijk baart dat zorgen”, zegt Jac Korsten, medisch adviseur en jeugdarts bij GGD Drenthe. ,,Ouders die ervoor kiezen om hun jonge kind niet te laten vaccineren, maar immuniteit te laten opbouwen door een infectie door te laten maken hanteren een gevaarlijke strategie. Kleintjes hebben nog weinig afweer opgebouwd en lopen een hoger risico om ernstig ziek te worden.”
Langzaam naar beneden
Er zijn een paar gemeentes die eruit springen. In Emmen lag het percentage kinderen van 2 jaar en jonger dat meedoet aan het Rijksvaccinatieprogramma sinds 2016 altijd boven de 90 procent. Maar in 2022 kelderde dit naar 85 procent. Hetzelfde beeld is te zien in Meppel, waar het in 2022 84 procent was. Een groot verschil met Aa en Hunze, waar datzelfde jaar nog 94 procent van de kinderen van 2 jaar en jonger meedeed aan het Rijksvaccinatieprogramma.
Via dit landelijke programma worden ouders uitgenodigd om hun kinderen op het consultatiebureau van de GGD te laten vaccineren tegen dertien verschillende ziektes. De eerste twee levensjaren krijgen kinderen prikken tegen difterie, kinkhoest, tetanus, polio, hib, hepatitis B, bof, mazelen en rodehond.
Aanmeldcentrum Ter Apel
Als je naar de vaccinatiecijfers van de BMR-prik (bof, mazelen, rodehond) kijkt, dan zie je in Groningen hetzelfde beeld. Hier was in 2022 de laagste vaccinatiegraad in de gemeente Veendam (88 procent) en Westerwolde (85 procent). Voor die laatste gemeente geldt dat niet-bijgewerkte gegevens over asielzoekers in het aanmeldcentrum in Ter Apel de cijfers beïnvloeden. Over de hele provincie zit het percentage nog wel boven de 90 procent.
Wat er kan gebeuren als de vaccinatiegraad te laag wordt, bleek vorige week in Eindhoven, waar een (bescheiden) uitbraak van mazelen was. Een maand geleden sloeg het RIVM alarm na een uitbraak van kinkhoest op de Biblebelt onder 110 kinderen, onder wie 20 baby’s. 90 procent van die baby’s was niet gevaccineerd en de helft moest behandeld worden in het ziekenhuis.
Er zijn meerdere verklaringen voor de dalende vaccinatiecijfers. ,,Dat gaat van religieuze redenen tot scepsis tegenover vaccins, ontstaan tijdens de coronatijd”, zegt Bertine Nijholt van GGD Groningen. ,,Soms vragen ouders zich af waarom ze hun kinderen moeten laten inenten tegen ziektes waar je nooit wat van hoort. Wij respecteren altijd de keuze van ouders, maar we willen wel dat ze hun beslissing nemen op basis van de juiste informatie. Daarom gaan onze jeugdverpleegkundigen en artsen met ze in gesprek, op het consultatiebureau maar ook op scholen.”
Het jaar 2022 was wat vaccinaties betreft een bijzonder jaar, vult medisch adviseur en jeugdarts Korsten (GGD Drenthe) aan. ,,We kwamen net uit de pandemie en veel ouders waren vaccinatiemoe. Brieven zijn ongeopend in de papierbak beland, omdat men dacht dat het weer een oproep voor een coronavaccinatie was. Daardoor hebben sommige kinderen prikken gemist.”
Goede hoop
Maar er speelde meer. Sinds begin 2022 krijgen ouders bij vaccinaties voor hun kinderen de vraag of de gegevens gedeeld mogen worden met het RIVM. Geven ouders aan dat ze dit niet willen, dan wordt hun kind ook niet geregistreerd als gevaccineerd, wat invloed heeft op de percentages. Daarnaast is er volgens de GGD-arts sprake van ,,gedrag van de bevolking” in de vorm van vaccinscepsis dat ertoe geleid heeft dat minder kleintjes hun prikken hebben gekregen. ,,Dat is met name zorgelijk.”
Korsten heeft goede hoop dat dankzij meer informatie en de aandacht voor de gevaren van niet-vaccineren een flink deel van de ouders alsnog besluit hun kind te laten inenten. Nijholt (GGD Groningen): ,,Ouders kunnen altijd een afspraak maken om hun kind alsnog te laten vaccineren.”
