Caroline van der Plas (BBB) na afloop van de vervolggesprekken met informateurs Dijkgraaf en Van Zwol en de formerende partijen PVV, VVD, NSC en BBB. Foto: Sem van der Wal
De formatie loopt al niet lekker en nu botsen de formerende partijen ook nog eens over de landbouw. BBB krijgt van de VVD en NSC het verwijt boeren een strop om de hals te doen.
De Drentse oud-melkveehouder Harm Holman van Nieuw Sociaal Contract (NSC) zegt het al maanden en wil het tijdens een landbouwdebat deze week graag herhalen. ,,De veehouderij gaat verzuipen in haar eigen shit. Duizend boerenbedrijven staan op omvallen als we niets doen. Een ramp voor jonge boeren en mooie familiebedrijven.’’
Holman was het dan ook eens met partijen als de VVD, CDA en ChristenUnie die angstbeelden rondstrooien als ,,de BBB scheurt met 130 per uur op een muur af’’ of ,,we zien een treinramp in slow-motion’’. Allemaal omdat Brussel het mestoverschot in Nederland niet meer accepteert en hard ingrijpen dreigt.
Caroline van der Plas reageerde de dag na het debat pisnijdig, voor de draaideuren van de formatiegesprekken. Die formatie loopt al niet fantastisch maar op het gebied van landbouw ligt het helemaal gevoelig. De vier formerende partijen stuurden een week ervoor nog samen een brief aan de minister om op de rem te trappen bij een nieuwe opkoopregeling. Maar nu vielen de andere partijen haar ineens af. Stront aan de knikker.
Op golven protest kwamen Drentse boeren in Kamer
Het is nog maar kort geleden dat heel Nederland vol hing met omgekeerde vlaggen. Op de golven van het boerenprotest kwamen niet alleen BBB’ers in de landelijke politiek. Voor het CDA kreeg Eline Vedder een zetel in het parlement en later voor NSC Harm Holman.
De 66-jarige Holman weet waarover hij spreekt. Hij was jarenlang melkveehouder, zat in het bestuur van zuivelcoöperaties en namens het CDA in de gemeente Noordenveld en Drents Parlement. De 44-jarige Eline Vedder die nu een jaartje voor het CDA in de Tweede Kamer zit, is zelfs praktiserend boer in Ruinerwold.
Plots worden de BBB’ers in de Tweede Kamer niet alleen in ambtelijke taal tegengesproken door de slimme jongens Thom van Campen van de VVD en Pieter Grinwis van de ChristenUnie. Nu komt er ook weerwoord van mensen die de taal van boeren zelf spreken.
De landbouw heeft zich te lang laten gijzelen door de lobby van Gelderse en Brabantse varkensboeren, suggereerde Holman al eens, en daar zijn de veeboeren in het Noorden de dupe van. Mooie familiebedrijven met eigen weilanden dreigen plaats te maken voor grootschalige intensieve veehouderijen die wél het geld hebben de mest af te voeren.
Landbouwpolitiek is wereld op zich vol afkortingen en jargon
Als het mestoverschot niet wordt opgelost, is er een probleem, weet Vedder. ,,Moet ik dan mijn koeien naar de slacht brengen of een milieudelict begaan door mest illegaal uit te rijden?’’, vraagt ze aan BBB’er Cor Pierik.
Die hult zich eerst maar in nevelen. Dat is niet zo moeilijk in de landbouwpolitiek, want dat is een wereld op zich, vol met afkortingen, moeilijk jargon en ingewikkelde regelingen. Derogatie, PAS-melders, nitraatrichtlijn, grondgebonden bedrijven… buitenstaanders snappen er vaak geen jota van.
Daardoor is het aan het grote publiek waarschijnlijk voorbij gegaan dat er met het stikstofbeleid, waar eerst al die vlaggen voor omgekeerd hingen, best al wat bereikt is. Honderden piekbelasters worden uitgekocht. Maar onder boeren heerst nog veel boosheid en nu komt het volgende probleem op ze af: het mestoverschot.
Voor de landbouworganisaties en de BBB is het belangrijk dat de mensen het idee hebben dat ze niet volgzaam doen wat Brussel of Den Haag ze opdraagt. Ook al zit er in praktijk niets anders op.
BBB’er Pierik hoopt dat Brussel minder streng wordt voor boeren, na weer nieuwe trekkerprotesten en de verkiezingen in juni. Maar dat kan wel eens ijdele hoop zijn. In een rechtser Europa komen landen vooral voor zichzelf op. Dus verdedigen Polen en Fransen vooral hun eigen boeren en kijken ze handenwrijvend toe hoe Nederlandse boeren een strop om de nek krijgen.
De Poolse eurocommissaris heeft in eigen land misschien de mond vol over het slechte Europese beleid, vanuit Brussel verkoopt hij Nederland telkens ‘njet’. ,,Het werkte bij het onterechte verbod op de pulsvisserij ook zo dat natuurbelangen niet voorop staan maar landen vooral hun eigen economische belang nastreven’’, zegt minister Adema nog maar even. ,,Het wordt ons niet gegund.’’
(Arend van Wijngaarden is parlementair verslaggever van Dagblad van het Noorden)
