In sommige kinderopvangcentra zijn ongevaccineerde kinderen niet welkom. Foto: Lex Van Lieshout
Hoe gaan kinderdagverblijven om met ongevaccineerde kinderen?
Kinderopvang De Boomhut in Groningen laat alleen kinderen toe die gevaccineerd zijn. „Die regel geldt al 25 jaar, vanaf het moment dat ik met mijn bedrijf ben begonnen’’, zegt Sieta van Pelt.
Destijds was de vaccinatiegraad nog zeer hoog. Verreweg de meeste kinderen waren gevaccineerd tegen kinderziekten als mazelen, bof en rodehond. Pas de laatste jaren daalt het percentage dat zich laat inenten. Momenteel is het landelijk nog maar 90 procent, al zijn er grote regionale en lokale verschillen.
Ook in Groningen en Drenthe laten ouders hun kleine kinderen minder vaak vaccineren. In Drenthe is het percentage 2-jarigen dat meedoet aan het rijksvaccinatieprogramma afgenomen tot onder de 90 procent in 2022. Het jaar daarvoor was dit nog 94 procent. Emmen (85 procent) en Meppel (84 procent) zijn hekkensluiter.
‘In Nederland bestaat er geen vaccinatieplicht’
In Groningen ligt het percentage nog wel boven de 90 procent. In 2022 hadden Veendam (88 procent) en Westerwolde (85 procent). de laagste vaccinatiegraad. Voor die laatste gemeente geldt dat niet-bijgewerkte gegevens over asielzoekers in het aanmeldcentrum in Ter Apel de cijfers beïnvloeden.
Mede door deze zorgelijke ontwikkeling worden kinderopvangorganisaties steeds vaker geconfronteerd met de wens van ouders met wel gevaccineerde kinderen om de ongevaccineerde kinderen kinderopvang te weigeren. In Nederland bestaat er geen vaccinatieplicht zoals die in de ons omringende landen wel bestaat.
Toch was het voor Van Pelt een kwart eeuw geleden al een uitgangspunt toen ze de crèche opzette. „Ik hanteer twee principes: ik accepteer geen kinderen die vijf dagen per week opvang nodig hebben en ik wil geen kinderen die niet gevaccineerd zijn.’’
‘Ik wil dat iedereen veilig is bij ons’
Ze voerde de laatste regel in omdat ze uit eigen ervaring weet hoe erg het is om een kinderziekte door te maken. „Verder vang ik ook kinderen van artsen op en kinderen met een beperking die later worden gevaccineerd. Ik wil dat iedereen veilig bij ons is. Door duidelijk te zijn, weten ouders waar ze aan toe zijn.’’
Ze heeft naar eigen zeggen nog nooit meegemaakt dat een ouder van een ongevaccineerd kind stampij maakte dat het niet ingeschreven kon worden. „Ik stuur iedereen een aanmeldingsformulier waar de regels op staan. Mensen hebben de keus om naar een andere kinderopvang te gaan. Er is genoeg aanbod.’’
Hoeveel kinderdagverblijven ongevaccineerde kinderen weigeren, is niet exact bekend, aldus Ilse Vanhijfte, woordvoerder van de Brancheorganisatie Kinderopvang. „Het zijn er best veel, maar het aantal neemt niet toe.’’ Ze noemt als voorbeeld Kosmo kinderopvang, die zeventig locaties in Oost-Nederland runt. „Daar is het al jaren verplicht.’’
‘Daarover is hier nog nooit een uitspraak gedaan’
Het is aan de organisaties zelf om te besluiten of ze ongevaccineerde kinderen wel of niet toelaten. Terwijl scholen vanwege de leerplicht voor kinderen van 5 tot en met 16 jaar ongevaccineerden niet mogen weigeren, geldt voor de kinderopvang geen wettelijke richtlijn.
Een ouder van een niet-ingeënt kind dat is geweigerd bij een kinderopvang is volgens Vanhijfte nog nooit naar de rechter gestapt. „Daarover is in Nederland nog nooit een uitspraak gedaan. In de ons omringende landen wel. De uitspraken waren gelijkluidend: de instellingen stonden in hun recht.’’
Bij KidsFirst, dat honderd locaties heeft in Drenthe, Groningen en Friesland, zijn alle kinderen welkom, verzekert directeur Arienne van Mil. „Op dit moment beschikken we ook nog niet over informatie over ongevaccineerden op wijkniveau. We wachten het advies af van het RIVM, de GGD of de overheid.’’
‘Er moet één lijn komen’
Van Pelt vindt het ‘supervervelend’ dat het Rijk geen beleid maakt op dit punt. „Zelfs op overheidssites wordt vermeld dat kinderen met kinkhoest of mazelen naar een kinderopvang kunnen. Zo breng je geen duidelijkheid. Er moet één lijn komen.’’
De VVD-fractie in de Tweede Kamer is van mening dat kinderopvangcentra niet-gevaccineerde kinderen moeten weren als de vaccinatiegraad te laag is. Ook kinderarts Károly Illy, voormalig voorzitter van de Nederlandse Vereniging van Kindergeneeskunde, pleitte onlangs voor een vaccinatieplicht in kinderdagverblijven. „Er zijn nu teveel mensen die denken: ach, een gewone kinderziekte, laat het kind het gewoon doormaken. Maar die mensen moeten zich realiseren dat het een serieuze ziekte is”, zei hij onlangs bij EenVandaag.
Volgens woordvoerder Vanhijfte van de Brancheorganisatie Kinderopvang ligt de bal bij de politiek. „Er moet een wet komen die dat regelt. Nu weten instellingen niet wat wel of niet mag. Politiek: stel een norm!”
