Hoogleraar sociale psychologie Tom Postmes. FOTO ARCHIEF
Gemiddeld zestien mensen overlijden ieder jaar mogelijk door stress door aardbevingen in Groningen. Dit aantal werd sinds 2018 geschat op vijf, maar het gemiddelde ligt hoger. Dat maakte onderzoeker Tom Postmes, die jarenlang het onderzoek Gronings Perspectief van de Rijksuniversiteit Groningen (RuG) aanvoerde, vrijdag bekend in een podcast van de NOS. Vijf vragen aan Postmes.
Dat elk jaar mogelijk vijf mensen overlijden door stress door aardbevingen was al langer bekend. Hoe komt het dat dit nu zestien is?
,,Het is oud nieuws. Dat elk jaar mogelijk vijf mensen overlijden door stress door aardbevingen is in 2018 bekend geworden door het onderzoek van Gronings Perspectief en dat aantal is de absolute onderkant van de berekening. Zestien is het gemiddelde aantal mensen dat mogelijk hierdoor vroegtijdig overlijdt. Ik heb altijd de conservatieve schatting van vijf naar buiten gebracht. ‘’
Waarom?
,,Ik wil geen sensatie en onnodige onrust. Maar de ondergrens is wel belangrijk voor het beleid. Op dat moment verbaasde het ons dat er zo weinig met de inzichten werd gedaan. Dan is zo’n doorrekening verhelderend: het maakt direct duidelijk wat een ‘slechtere gezondheid’ betekent voor sommige mensen. Daarom hebben wij het in 2018 al in een noot in ons rapport opgenomen. Later schreef ik er een memo over aan het Staatstoezicht op de Mijnen. Zij wilden de hele berekening zien en onze schatting van de reële brandbreedte: tussen de 11 en 21 sterfgevallen.
Hoe kan het dat dit nu bekend is geworden?
,,Doordat in de podcast van de NOS de vraag naar boven kwam hoe hoog het gemiddelde aantal mogelijke doden is. Die vraag is mij nooit eerder gesteld. Ik heb altijd duidelijk gemaakt dat het aantal van vijf de absolute ondergrens was. De NOS heeft nu van het mogelijke aantal van zestien een bericht van gemaakt.’’
Hoe is dit nieuws voor de mensen in het aardbevingsgebied?
,,Dit rakelt bij mensen weer heel veel emoties op. Dat is niet de bedoeling. Het is alleen maar bedoeld om duidelijk te maken dat het voor een heel kleine groep zeer ernstige gevolgen heeft. Als ons onderzoek één ding laat zien, is het juist dat het voor mensen in het aardbevingsgebied heel belangrijk is om niet alleen maar op de door de gaswinning ontstane problemen te focussen. Dat is heel slecht voor de gezondheid. Het is goed om juist ook met andere, positieve dingen bezig te zijn. Ik denk dat het wel goed is dat het naar buiten is gebracht vanwege de andere discussie die nu loopt.’’
Die over of er meer gas uit Groningen moet worden gewonnen?
,,Ja. We moeten het oude liedje blijven herhalen. Het winnen van gas in Groningen heeft ernstige gevolgen voor een deel van de mensen die in het aardbevingsgebied wonen.’’
