Defensie zoekt ruimte: overal verzet. Maar waar moet ons leger dan oefenen?

De krijgsmacht is op tournee door ons land. Op informatiebijeenkomsten licht ze haar plannen toe voor meer oefenterreinen en alles wat daarbij hoort. Kazernes, extra munitiedepots, laagvliegroutes, gebruik van havens, vliegvelden, treinstations. Het Noorden is daarvoor nadrukkelijk in beeld.

Maar niemand wil een munitiedepot, oefenterrein of F35 gevechtsvliegtuigen in zijn achtertuin. Er zijn 2200 bezwaarschriften ingediend tegen de plannen van Defensie, informatieavonden in Winsum, Assen en Zuidbroek werden massaal bezocht en leverden karrenvrachten aan vragen en kritiek op. Het verzet is begrijpelijk, want je zult je woning, boerderij of camping maar moeten verlaten voor legeractiviteiten.

Boeren kunnen niet vooruit als Defensie hun grond wil opslokken, je pas herstelde aardbevingswoning in Groningen wordt bedreigd met sloop door de komst van een munitieopslag. Dat laatste is niet te verkopen, oordeelde de Tweede Kamer dinsdag toen ze een breed gesteunde motie aannam om geen munitiedepots in het Groninger aardbevingsgebied toe te staan.

En toch zullen we iets moeten, want als Nederland of een NAVO-bondgenoot wordt bedreigd, willen we niet dat de vijand ons overloopt.

Iedereen beseft dat we in een andere wereld leven sinds de oorlog in Oekraïne, de spanningen in Gaza en Libanon en de cyberoorlog met Rusland en China. Vrijheid lijkt niet meer vanzelfsprekend. Oekraïne is minder dan drie uur vliegen voor een F35 en dan komt de oorlog dichtbij.

Een Russisch visserschip in de Eemshaven werd onlangs waarschijnlijk ingezet voor spionage bij een groot vrachtschip met legermateriaal dat terugkwam uit Litouwen. Verdediging van Nederlands grondgebied staat hoger op de prioriteitenlijst van Defensie en dat vergt een andere aanpak van de krijgsmacht. Meer oefenen in eigen land en daarvoor zijn meer ruimte en middelen nodig.

De luchtmacht wil meer F35 gevechtsvliegtuigen op Leeuwarden stallen en Groningen Airport Eelde als overloop gebruiken. De Eemshaven is in beeld voor transport van zwaar legermaterieel, oefenterreinen Marnewaard en De Haar bij Assen moeten worden uitgebreid.

Defensie noemt Luddeweer, Slochteren, Tjuchem, Exloo, Zweeloo en de rand van het Lauwersmeergebied (Kollummerwaard) geschikte plekken voor munitiedepots.

Bij Meppel moet een nieuw treinstation komen om zware voertuigen van de brigade in Havelte op te laden en de luchtmacht heeft baat bij de uitbreiding van laagvliegroutes voor de F35 en legerhelikopters in Groningen en Drenthe.

Het conflict in Oekraïne bewijst dat traditionele oorlogvoering met loopgraven en beschietingen over lange afstand nog steeds actueel is. Nieuw is de inzet van drones. Niet voor niets investeert Defensie de komende jaren miljarden in extra wapens en munitie. En daar moeten militairen wel mee oefenen, ook in verstedelijkt gebied, zo wijst de strijd in Oekraïne uit. Want wat als Den Haag, het centrum van onze democratie, wordt aangevallen? Dat kan leiden tot felle gevechten. van huis tot huis. Daarom zijn nieuwe oefendorpen met flats nodig. Het enige oefendorp in Nederland, Marnehuizen in de Marnewaard, kent alleen laagbouw en is druk bezet.

Defensie beseft dat de ruimte in drukbevolkt Nederland beperkt is en ook wonen, werken, natuur en infrastructuur hun deel opeisen. De impact op de leefomgeving van al deze plannen zal groot zijn en uiteindelijk zal het kabinet keuzes moeten maken. Defensie geeft aan wat het nodig heeft en waar daar zou kunnen. En daar zal het Noorden ook zijn bijdrage aan moeten leveren.

Dat de Tweede Kamer dinsdag een motie aannam geen munitiedepots in het Groningen aan te leggen, lag voor de hand. De regio moet nog bijkomen van aardbevingsellende. Meer kans maakt de uitbreiding van oefenterrein De Haar naast het TT Circuit bij Assen met maximaal 400 hectare.

Drenthe en Assen hebben met succes hard gevochten voor het behoud van de Johan Willem Frisokazerne in de Drentse hoofdstad. Maar het in Assen gelegerde bataljon van de luchtmobiele brigade moet wel goed kunnen oefenen. Het liefst dicht bij huis. Een groter De Haar als wisselgeld voor het voortbestaan van de Asser kazerne? Het ligt voor de hand, de gevolgen voor boeren en andere bewoners ten spijt.