De geoorde fuut kan de bouw van stadswijk De Suikerzijde in Groningen blokkeren. Wie is en waar zit deze gevederde vriend die ecologen en juristen aan het werk houdt?

Hij is kleiner dan gewone fuut. Het vogeltje met het guitige opgewipte snaveltje draagt een donker verenkleed met een opvallende gele oorpluim. Deze trekvogel bivakeert graag in ondiepe wateren zoals heidevennen en in duinmeren. Volgens de provincie is het onjuist om te veronderstellen dat hij broedt op de vloeivelden waar 5000 woningen moeten komen.

Ben Koks, ornitholoog, natuurbeschermer en bedenker van concepten om akkervogels te beschermen, sluit niet uit dat de geoorde fuut daar zijn biezen heeft gepakt. ,,Het kan zijn dat ze op de vloeivelden van de oude Suikerfabriek hebben gezeten. Wat je ziet is dat ze kolonies kokmeeuwen en sterns achterna reizen. Met die vogels hebben ze een interessante verhouding.’’ Een beetje riskant is dat wel, want kokmeeuwen en sterns kunnen hun eieren en jongen pakken.’’

Tegelijkertijd, zo stelt Koks, bieden ze bescherming tegen gezworen vijanden van de geoorde fuut, zoals zilvermeeuwen, reigers ‘en nog wat ander geteisem’. Die houden zich niet graag op in de buurt van meeuwen en sterns. ,,Groningen heeft een paar grote lappen nieuwe natuur aangelegd. Daar zie je deze vogels en dus ook de geoorde fuut opduiken. De geoorde fuut is een opportunist. Hij zoekt zijn ‘vrienden’ op. Er zijn plekken waar honderden broedparen zitten. De laatste soort waar ik me zorgen over maakt is de geoorde fuut.’’

Koks volgt de discussie over de natuurbescherming en -compensatie bij De Suikerzijde met grote belangstelling. ,,Het kan dus zijn dat de geoorde fuut al lang is neergestreken op natuurterreinen elders in het gebied.’’ Koks zegt dat ecologen die onderzoek doen te maken hebben met de belangen van hun opdrachtgevers. ,,Dat kan hun waarneming beïnvloeden. De gemeente Groningen wil vanwege de woningnood duizenden woningen bouwen aan De Suikerzijde. Ze zoekt naar wegen om dat zo snel mogelijk te doen. Natuurorganisaties willen zoveel mogelijk natuur behouden en aanleggen. Zij zetten zwaar in op compenserende maatregelen.

Het moet Koks van het hart dat die maatregelen wel eens op niets zijn gebaseerd. ,,Neem de Eemshaven waar voor de komst van industriële activiteiten de Blauwe Kiekendief moest worden gecompenseerd. Maar die heeft daar nooit gezeten. Het aanleggen en vervangen van natuur is voor natuurorganisaties echter heel belangrijk.’’

Jan Willem Lobeek, directeur van de Natuur- en Milieufederatie Groningen (NMFG) laat zich daarbij de kaas niet van het brood eten. Hij zegt dat de geoorde fuut slecht zichtbaar is, maar wel degelijk aanwezig op de vloeivelden bij de stad. ,,Je moet al die oevertjes afstruinen om ze te zien. De ecologen van de provincie hebben geen nesten gevonden. Althans, dat schrijven ze in hun rapport. Wij weten niet hoe ze hebben gezocht.’’

Lobeek stelt dat je de geoorde fuut met het blote oog moeilijk vindt. ,,Je ziet ze niet op een afstandje. Het klopt dat de geoorde fuut een opportunist is. Hij is minder honkvast, maar als je op deze redenering doorgaat, betekent dit dat hij onbeschermd is omdat hij geen vaste plek heeft. Volgens ons zijn meerdere paren waargenomen.’’ Volgens de Nationale Databank Flora en Fauna zijn er dit jaar 71 waarnemingen gedaan. Variërend van één tot vijftien exemplaren. Op 22 april zijn er zes gezien met atlascode 2. ,,Dat betekent dat het om broedende exemplaren gaat.’’

Volgens NMFG heeft de provincie Groningen de ontheffing voor de Wet natuurbescherming voor de Suikerzijde aangepast en daarbij op miraculeuze wijze de geoorde fuut laten verdwijnen. De natuurorganisaties zijn verbijsterd over deze gang van zaken. ,,Het lijkt op paniekvoetbal en het veranderen van regels tijdens de wedstrijd. Met een nieuwe ontheffing probeert provincie Groningen de geoorde futen van de voormaligevloeivelden nu in één klap vogelvrij te maken. Terwijl gedegen vooronderzoek aantoonde dat devloeivelden al meer dan 20 jaar een belangrijk leefgebied zijn voor de geoorde fuut.’’