BBB tornt in nieuw provinciebestuur Groningen niet aan stikstofdoelen: 'Wij houden ons aan de wet'

,,Wij houden ons aan de wet’’, verzekerden BBB-leider Gouke Moes en aanstaand landbouwgedeputeerde Henk Emmens van die partij donderdag bij de presentatie van het nieuwe college van Gedeputeerde Staten. Daarin staat verkiezingswinnaar BBB de komende vier jaar samen met de PvdA, Groninger Belang en de ChristenUnie aan het roer.

In de campagne voor de Statenverkiezingen was het stikstofbeleid van het kabinet voor BBB een heet hangijzer. Voor landelijk partijleider Caroline van der Plas noemde met name de voorgenomen halvering van de stikstofuitstoot per 2030 onbespreekbaar. Ook gedwongen uitkoop van boeren is een politieke taboe.

Anders dan hun collega’s in bijvoorbeeld Limburg, benoemen de Groningse BBB’ers deze pijnpunten echter niet expliciet in het gezamenlijke bestuursakkoord Veur Mekoar dat donderdag werd gepresenteerd. Met twaalf zetels van de BBB, vijf van de PvdA en elk drie van Groninger Belang en ChristenUnie heeft de coalitie een meerderheid van 23 van de 43 zetels in de Groninger Staten.

Toch zit het nieuwe college er straks niet om eigen beleid door te drukken, zegt Moes. De titel ‘Veur Mekoar’ onderstreept volgens hem dat de BBB en haar coalitiepartners de komende vier jaar nadrukkelijk samenwerking zoeken. Ook de oppositie in de Staten en de Groningers worden daarbij opgeroepen mee te denken over het beleid. Of dat werkt, wil de coalitie halverwege de rit met de Staten evalueren.

,,Wij hebben écht geprobeerd zo weinig mogelijk zaken concreet tot in detail in te vullen’’, stelt Moes over het akkoord. Daarin beperken de vier partners zich vooral tot de hoofdlijnen van het beleid. Op veel punten borduren ze voort op de ingeslagen weg, op andere liggen de accenten met het aantreden van nieuwkomers BBB en Groninger Belang wezenlijk anders.

Zo is er in Groningen voortaan geen ruimte meer voor windmolens van meer dan 60 meter hoog, een belangrijk punt voor Groninger Belang. Kleinere turbines tot 20 meter hoogte zijn dan juist weer wel welkom. In het algemeen wil de nieuwe coalitie scherper kijken naar de verdeling van de schaarse ruimte in Groningen.

,,Wij zetten het landschap voorop’’, zegt Groninger Belang-aanvoerder Bram Schmaal, beoogd gedeputeerde voor Ruimte en Financiën. De rem gaat op de ‘verdozing’ van het landelijk gebied: mega-datacenters (of ‘hyperscales’) zijn taboe, alleen voor kleinere is nog plek in de geplande uitbreiding van de Eemshaven met de Oostpolder. Nieuwe stroom-transportleidingen mogen allen nog ondergronds.

De nieuwe coalitie investeert extra in nieuwe zorg- en dorpsvoorzieningen op plekken die verstoken raken van huisartsenzorg en welzijnsorganisaties. Een eerste voorbeeld ziet verantwoordelijk PvdA-gedeputeerde Tjeerd van Dekken in de pogingen van inwoners van Finsterwolde om het lokale zwembad Hardenberg te behouden als sport- en zorgcentrum.

Verder is onder meer afgesproken dat de provinciale opcenten op de motorrijtuigenbelasting, toch al bij de hoogste van het land, worden bevroren en niet meer meegroeien met de inflatie. De basisbaan die in de Stad succesvol is gebleken om langdurig werklozen weer toekomstperspectief te geven, wordt uitgerold naar de rest van de provincie. Voor de duizenden huizen die Groningen er de komende tijd bijkrijgt, is de norm voortaan dat daarvan minimaal 30 procent in de sociale huursector zit.

Nieuw is ook het aantreden van Susan Top als gedeputeerde voor het aardbevingsdossier. Met de komst van de oud-secretaris van het Groninger Gasberaad krijgt de provincie voor het eerst een partijloze bestuurder. Top is aangezocht door BBB, maar geen lid van die partij. In het huidige college was het dossier verdeeld over meerdere gedeputeerden en commissaris van de Koning René Paas.

,,Ik sta te popelen om aan de slag te gaan’’, zegt Top. ,,Er ligt een heel mooie kans om er samen met de Staten en gemeenten iets van te maken. Het is natuurlijk een verschrikkelijk weerbarstig dossier, maar zeker na de parlementaire enquête Groningen heb ik het idee dat er méér mogelijk is.’’

De nieuwe gasgedeputeerde twijfelt niet aan de goede samenwerking met cdK Paas, die de afgelopen tijd voorop ging in de strijd om de ‘ereschuld’ aan de Groningse bevolking te verzilveren in Den Haag. ,,Ik mag hopen dat we allemaal, inclusief de commissaris, aan hetzelfde eind van het touw trekken. Ik ga dit ook echt niet in mijn eentje doen, maar wil wel proberen meer overzicht en samenhang te brengen.’’

Met de komst van Emmens schuift zittend landbouwgedeputeerde Johan Hamster namens de ChristenUnie door naar (onder meer) vervoer en mobiliteit, energietransitie en armoedebestrijding. Wat dat eerste betreft heeft de coalitie onder meer afgesproken dat het voortbestaan van Groningen Airport Eelde niet ter discussie staat. Voor het laatste punt wil de nieuwe coalitie een forse tand bijschakelen.

,,Het is van de zotte dat veel Groningers hun energierekening niet kunnen betalen’’, vindt Hamster. Ook bij nieuwe duurzame energie-initiatieven wil hij inwoners laten zíen wat ze er aan hebben zodat er meer draagvlak komt voor bijvoorbeeld de productie van waterstof en andere vormen van wind- en zonne-energieopslag.