Hoe verging het onze talenten 2022 uit Groningen en Drenthe? Van een uitverkocht Paradiso tot revalideren van een blessure.
In januari benoemden we tien talenten uit Drenthe en Groningen die het dit jaar zouden gaan maken. Zo ging het dit jaar met de door ons gekozen namen om in de gaten te houden. ‘Jammer dat ik het mijn vader niet meer kan vertellen’.
Blanks: laat maar schuiven
De Top 40-hit is er nog niet gekomen. Althans, niet voor hemzelf. Toch was 2022 een prima jaar voor Blanks. Het Groningse popfenomeen (echte naam: Simon de Wit, 25 jaar jong) kende een vliegende start toen hij tijdens ESNS een Music Moves Europe Award ontving, de prestigieuze prijs voor Europees poptalent.
Blanks tijdens een uitverkocht concert in maart 2022 in De Oosterpoort in Groningen. Foto: Niels Knelis
Daarna volgden onder meer een succesvolle clubtour door Nederland, met een uitverkocht Paradiso (1500 man) als hoogtepunt, en deelname aan het tv-programma Blanks trad sowieso veel op. In mei en juni maakte hij een uitgebreide tour door Europa en in oktober volgden de Verenigde Staten en Canada (als supportact van St. Lucia).
En die hit? Als singer-songwriter en producer heeft hij die al (met Meau en recent Pommelien Thijs in België). In 2023 komt er veel nieuwe muziek, belooft zijn management. Laat Blanks maar schuiven. En allemaal naar zijn gratis concert op ESNS Air, op 20 januari.
Marthe Walvoort : 1,5 miljoen voor onderzoek naar suikers van ziekmakende bacteriën
Het kan verkeren. Scheikundige Marthe Walvoort (1983) van de Rijksuniversiteit Groningen probeerde tevergeefs financiering voor het ene project binnen te slepen, om vervolgens voor een ander project 1,5 miljoen euro te krijgen.
Het eerste betreft haar onderzoek naar de productie van nieuwe ‘gezonde’ suikers die lijken op moedermelksuikers om een beter begrip van de gezonde effecten te krijgen. ,,Maar mijn aanvraag werd heel hard afgewezen. Gelukkig had ik ook nog andere ijzers in het vuur.’’
Marthe Walvoort doet onderzoek naar ziekmakende suikers. Foto: Kees van de Veen
En eentje bleek een voltreffer. ,,Een onderzoek naar ziekmakende suikers die door bacteriën worden geproduceerd. Bacteriën die bijvoorbeeld door je neus of mond binnenkomen en voor een infectie zorgen, hechten zich met hun suikereiwitten aan menselijke cellen. De huidige antibiotica maken bacteriën dood, waardoor er makkelijk resistentie ontstaat. Ik wil onderzoeken of je nieuwe antibiotica kan creëren die deze bacteriële suikers minder ziekmakend maakt zonder dat de bacteriën er dood aan gaan. Zo verklein je de kans op resistentie.’’
Ze was buitengewoon verguld met de toekenning. ,,Maar tegelijk beheerste in die periode het overlijden van mijn vader mijn leven. Hij overleed na een ziekbed van zes weken. Hij was mijn grootste fan en ik vind het heel jammer dat ik dit niet met hem kan delen. Ik mis hem ontzettend.’’
Mark de Jager: biertje met de dominee
Wij zagen in dominee Mark de Jager (29) uit Dwingeloo een uitgesproken verdediger van het woord in een tijd van teruggetrokken maatschappelijke instituties als kerk, vakbond, krant en wetenschap. Die rol vervulde hij dit jaar met verve.
Geen crisis was hem te groot om te vuur en te zwaard, maar vooral met lef en humor tegemoet te treden. Hij stelde vol barmhartigheid zijn kerk open voor zielen in de kou. Van mensen op de vlucht tot dorpelingen met een stijgende energierekening. Hij kreeg ook jongeren naar het dorpscafé voor een biertje met de dominee, en dronk koffie met bezorgde boeren op het erf.
'Er zit geen grens aan heb uw vijanden lief’ Foto: Duncan Wijting
Zijn hart en de kerkdeuren gingen wagenwijd open zonder concessies te doen aan dé boodschap. Want De Jager is niet zo van het zwijgen. Of het nu over zwarte piet of stikstof gaat, over een dolende wolf in zijn achtertuin of verloren schapen onder zijn achterban.
En hoewel echt niet iedereen in Dwingeloo plots jubelend van vreugde de kerk binnen huppelt, valt zijn werkwijze op.
De Jager krijgt er in het nieuwe jaar een missionaire taak bij. In de gemeente Westerveld staan tien van de dertien kerken op omvallen. Dat gaat over meer dan een stapel stenen. De jonge dominee gaat de gemeenschappelijke gevolgen onderzoeken.
Iris Stiekema: eerst weer klachtenvrij ballen
Wij voorspelden de doorbraak van voetbaltalent Iris Stiekema (20) uit Emmen. De jeugdinternational tekende vorig jaar een driejarig contract bij Ajax in Amsterdam. Ze vertrok op haar vijftiende al van Drenthe naar de hoofdstad voor een succesvolle carrière in het vaderlandse vrouwenvoetbal.
Maar waar wij haar al zagen schitteren op het WK voetbal in Australië in 2023, is het vooralsnog revalideren geblazen. Ajax en de omgeving van Stiekema kunnen of willen geen mededelingen doen over haar blessure, maar het is overduidelijk geen kleinigheid.
Iris Stiekema (links) met Oranje onder-17 in actie tegen Marleen Rohde van Duitsland tijdens de EK-finale in 2019 in Bulgarije. Foto: VASSIL DONEV
Volgend jaar moet duidelijk worden hoe de voetballoopbaan van Stiekema er verder uit gaat zien. Eerst maar weer klachtenvrij ballen, de lol in het spelletje herwinnen om daarna alsnog de wereld te veroveren.
Nu ook wereldvoetballer Vivianne Miedema uit Hoogeveen in de lappenmand zit, moet de in Emmen wonende voetbalveterane Sherida Spitse de Drentse eer hoog houden.
In Groningen gloort er ondertussen iets moois aan de horizon. Niet alleen kunnen we nieuwbakken Oranjeleeuwin Damaris Egurrola (23) claimen vanwege haar Groningse moeder. Ook FC Groningen kondigde afgelopen zomer aan in de toekomst noordelijke internationals te willen leveren door het opzetten van een eigen meisjes- en vrouwentak in de Euroborg.
Bas Buursma en Ives van Hoorne: verder bouwen aan hun platform
Het in Amsterdam gevestigde CodeSandbox van mid-twintigers Bas Buursma en Ives van Hoorne, die jaren geleden met elkaar bevriend raakten op het Nassau College in Assen, groeide afgelopen jaar door. Het bedrijf, in 2021 uitgeroepen tot de beste start-up van Nederland, heeft een online platform ontwikkeld waarop programmeurs kunnen werken aan software voor apps en websites.
Bas Buursma (links) en Ives van Hoorne.
De medewerkers zitten behalve in ons land ook in de VS, Tsjechië, Canada en Hongarije. ,,Ons product is nu beschikbaar, softwarebouwers kunnen er van alles mee doen. Het is veel krachtiger dan de versie die we hadden, er zit geen limiet meer op de hoeveelheid coderegels die je er in kunt zetten. Dat is heel vet, we zijn nu bezig daarmee onze omzet te laten groeien. Dat is onze grootste uitdaging voor volgend jaar’’, zegt Buursma vanuit Amsterdam.
Nieuwe klanten hoopt hij vooral in India en China te vinden: ,,Daar zit nog heel veel potentie, die markt blijft enorm groeien’’. In Europa en de VS timmert het bedrijf al volop aan de weg. ,,In Europa halen we de meeste omzet.’’ Maar ook in de VS zitten belangrijke klanten én concurrenten, zoals Microsoft. ,,Ons product is veel beter dan wat zij zelf hebben’’, weet Buursma. ,,Ze zijn ook klant bij ons.’’
Anne Kuik: Parlementaire enquête en een dochter
Anne Kuik, Tweede Kamerlid voor het CDA, werd vorig jaar getipt omdat ze een belangrijke rol zou spelen in de parlementaire enquête gaswinning.
Maar haar echte hoogtepunt in het jaar 2022 was de geboorte van haar dochter in juni. ,,Het zou niet best zijn als ik een of andere motie in de Kamer genoemd zou hebben als mijn belangrijkste gebeurtenis van het jaar’’, zegt ze met een lach.
Anne Kuik, Tweede Kamerlid CDA uit Groningen Foto: Leonard Walpot
Ze was een van de Kamerleden die wekenlang in de openbare verhoren gedupeerde bewoners, hoge ambtenaren, bestuurders van oliebedrijven en politici ondervroeg. Dat deed ze bijzonder goed, vinden verschillende toehoorders.
,,Ik mag natuurlijk nog niets zeggen over de uitkomsten van de enquête, het rapport komt volgend jaar’’, zegt ze. ,,Maar ik kan wel kwijt dat het flink onder mijn huid is gaan zitten. Natuurlijk wist ik al jaren hoe ernstig de situatie is in het bevingsgebied en ik had ook al talloze gesprekken gevoerd en was bij mensen thuis geweest. Maar als je dan zo intensief met de verhalen van bewoners bezig bent en hoort hoe het allemaal gegaan is, dan is de impact toch nog wat groter.’’
Maar dat was niet het enige in haar politieke jaar. Kuik maakte zich ook sterk voor het verbod op lachgas, waar ze al jaren voor pleitte. ,,Eindelijk is dat rond gekomen. Hard nodig, want het richt zo veel schade aan’’
Ze kreeg ook een voorstel aangenomen om gemeenten meer mogelijkheden te geven fastfood-restaurants te verbieden. ,,Dat was nog moeilijk genoeg. We moeten echt iets doen tegen het groeiende overgewicht. Gemeenten konden er eerder niets tegen doen als er een nieuw fastfood-restaurant kwam, zolang het maar in het bestemmingsplan past.’’
Een ander wapenfeit vindt ze een motie over drugsgebruik. ,,Tot nu toe is het beleid vooral gericht op de handel. Dan worden wel die jonkies die op hun brommertje drugs verkopen aangepakt. Maar niet die hoogopgeleide advocaat die op kantoor coke snuift. We hebben nu gelukkig voor elkaar dat het kabinet moet onderzoeken of een educatieve maatregel voor drugsgebruikers ook in Nederland ingevoerd kan. Zo’n maatregel wordt in België al toegepast.’’
Jerry de Vos: plastic scanner perfectioneren
Oud-Winsumer en leerling van het Groningse Werkman College Jerry de Vos (29) verblijft eind 2022 in Kopenhagen voor overleg met een Deens recyclingbedrijf. Industrieel ontwerper De Vos kreeg vorig jaar een prestigieuze prijs van 35.000 euro voor zijn idee van een plastic scanner bedoeld voor het snel herkennen van de vijf meest voorkomende soorten plastic, zodat die hergebruikt kunnen worden. Zo’n apparaat biedt uitkomst in ontwikkelingslanden die niet beschikken over uitgebreide recyclingfaciliteiten.
Jerry de Vos heeft een Britse ontwerpprijs van 35.000 euro gewonnen met een plasticscanner. Foto: David Stegenga
Afgelopen half jaar heeft uitvinder De Vos verder gewerkt aan het perfectioneren van het ontwerp. ,,Ik had gehoopt dat er meer ontwikkelingen en verbeteringen waren. Ik dacht begin dit jaar: aan het eind van 2022 heb ik een compleet product. Maar als je bijna op 90 procent zit, komen er nog 90 procent aan uitdagingen bij, voor het bouwen van de scanner en de data van het apparaat.”
,,Er zijn nu meer mensen en bedrijven betrokken bij het project. Alles wordt wel steeds concreter, ook de versie van de scanner die bedrijven van de plank kunnen kopen.’’ Hij denkt intussen ook al na over andere projecten. ,,Maar ik concentreer me nu vooral op de scanner.’’
The Smooth Brothers: pas op de plaats
Het nieuwe jaar begon voortvarend voor smoothiebar The Smooth Brothers met twee vestigingen in Groningen en eentje in Utrecht. Maar eerlijk is eerlijk, zegt Yama Masoud (36): ,,Onze omzet is niet gedaald, maar toch is het een moeilijk jaar. We merken het prijskaartje van de investeringen in onze nieuwe vestigingen in Utrecht en de Oosterstraat in Groningen. Tel daar de energiekosten bij op....’’
Yama begon The Smooth Brothers in 2017 in de Zwanestraat in Groningen, samen met zijn broers Ziki en Razi. Hun idee is om hun smoothiebar uit te rollen over de wereld, te beginnen in de studentensteden in Nederland.
Van links naar rechts: Razi, Ziki en Yama Masoud. Eigen foto
Dat idee hebben de Afghaanse broers nog steeds, maar komend jaar houden ze het bij hun huidige vestigingen. ,,We doen even rustig aan, maken pas op de plaats, om goed te zorgen voor de drie vestigingen die we hebben’’, zegt Yama, die ook stijgende personeelskosten ziet aankomen.
De broers Masoud ontvluchtten met hun ouders (en nog twee broers) hun vaderland Afghanistan, 30 jaar geleden. Daar was een smoothie al lang een drankje met allure. Bij The Smooth Brothers heeft de smoothie-to-go een vlucht genomen, precies wat de broers voor ogen hadden. ,,The Smooth Brothers is geïnspireerd op jazz en jazz heeft z’n oorsprong in de drang naar vrijheid.’’
Léonie de Jonge: lid van de Jonge Akademie
Politicoloog Léonie de Jonge (1990) kreeg eerder deze maand lof toegezwaaid toen ze werd benoemd tot lid van De Jonge Akademie (). Een landelijk platform waar jaarlijks een zeer select gezelschap jonge wetenschappers wordt verwelkomd.
‘Er zijn weinig academici die hun sociaalwetenschappelijke onderzoek zo overtuigend en zichtbaar weten te verbinden met pertinente vraagstukken en discussies in de samenleving’, aldus een professor van haar eigen Rijksuniversiteit Groningen. Beter kunnen wij het niet zeggen.
Léonie de Jonge. Foto: Marleen Annema
De Jonge had het er maar druk mee in 2022. De Tweede Kamerfractie van Forum voor Democratie sprak zich steeds duidelijker uit als extreemrechtse partij en zinspeelde – naar voorbeeld van Donald Trump – op het bezetten van het parlement. De Jonge bleef, ondanks haatmail, duiden op wetenschappelijke wijze. En waarschuwde: ,,Als je de spelregels van de democratie niet hooghoudt, dan kun je net zo goed stoppen met het spel. Je moet de democratie koesteren. Geen tolerantie hebben voor intolerantie.’’
Thijs Dallinga: wat een jaar voor de goaltjesdief
Wat een jaar was het voor Thijs Dallinga. Eerst werd de 22-jarige aanvaller uit Hellum topscorer van de eerste divisie met 32 goals. In plaats van met Excelsior te promoveren naar de eredivisie diende zich een geweldige kans aan voor de jonge Groninger. De Franse promovendus Toulouse wilde met de goaltjesdief de vooraanstaande Ligue 1 in.
Het was een aanbod dat Dallinga niet kon weigeren. Hij kende een droomstart in Frankrijk. In zijn eerste wedstrijd tegen Nice lag de bal al na 20 minuten tegen de touwen. Ook in het resterende deel van de eerste seizoenshelft kreeg de talentvolle spits veel minuten toebedeeld en maakte hij nog eens twee doelpunten.
Excelsior verkoopt topscorer Dallinga aan Toulouse ANP
Tegen Paris Saint-Germain stond hij tegenover wereldsterren als Lionel Messi, Neymar en Kylian Mbappé. ,,Een onwerkelijk moment’’, zei Dallinga. ,,Als jongetje heb ik vaak FIFA gespeeld met Messi en nu stond ik met hem op één veld. Dat kunnen weinig mensen zeggen. Ik heb daar absoluut van genoten. Een droom die uitkwam, ja.’’
Komend jaar richt Dallinga zich op nog veel meer minuten bij Toulouse. En hij wil in de zomer schitteren met Jong Oranje tijdens het EK. ,,Dat is absoluut een doel.’‘
