De winkel van Blokker in Stadskanaal. Foto: Huisman Media
Achter elkaar vielen de afgelopen weken grote winkelketens om. The Body Shop en Stella Fietsen gingen failliet, Blokker verkeert in surseance. De komende jaren zullen veel meer bedrijven omvallen, wordt alom verwacht. Is dat alarmerend?
,,Killing.’’ Voorzitter Erik Ziengs van Ondernemend Nederland (ONL) zet het stevig aan als het gaat om de situatie waarin veel ondernemers verkeren. ,,Echt killing is het op dit moment.’’
Ziengs haalt een onderzoek onder kleine ondernemers aan dat ONL zelf heeft verricht. ,,We moeten de resultaten nog precies afwachten, maar zoals het nu lijkt zegt 1 op de 3 ondernemers met de zaak te willen stoppen. Ze kunnen het niet meer opbrengen of hebben er gewoon geen lol meer in.’’
Ziengs voorziet dat de komende tijd veel bedrijven om gaan vallen. Eerder al liet Allianz Trade sombere geluiden horen. De kredietverzekeraar stelde vorige maand het percentage faillissementen voor dit jaar bij van 31 naar 35 procent.
Feest van belastinguitstel en NOW
Tijdens en na de coronacrisis was er verbazing. Er werd een faillissementsgolf verwacht, maar die bleef uit. De diepe zakken van de overheid hielden de BV Nederland op de been.
Maar het feest van NOW en belastinguitstel is voorbij. De klap van corona komt echt nog wel, waarschuwde hoogleraar regionale economie Paul Elhorst in 2021.
De klap is er nu, zeggen economen van Rabobank. Op het economieplatform ESB stellen ze eind augustus dat het aantal faillissementen in Nederland al zes kwartalen toeneemt. Die trend zet de komende jaren door, met een piek in 2027, is hun verwachting.
De malaise is zichtbaar in verschillende sectoren. Zo maakte veilinghuis Troostwijk in Amsterdam twee weken geleden bekend dat er een forse toename van faillissementen is in de sector transport & logistiek. Troostwijk dat boedels van failliete bedrijven veilt, verwacht in het transport dit jaar 60 procent meer faillissementen dan vorig jaar.
Ziengs wijst op sectoren als detailhandel en horeca waar heel veel ondernemers het moeilijk hebben en waar klappen niet uit kunnen blijven. ,,Bedrijven die dachten na alle problemen van de coronacrisis even op adem te kunnen komen, maar die in de twee jaar na de crisis klap op klap hebben gekregen.’’
Slecht nieuws? Zeker wel voor de ondernemer die een bankroet in de ogen staart. Ook voor mensen die van de ene op de andere dag hun baan verliezen. ,,Al is het enige voordeel van de overspannen arbeidsmarkt waarmee we te maken hebben, dat mensen vrij makkelijk ander werk kunnen vinden’’, zegt Ziengs.
Erik Ziengs: Het is killing op dit moment. Foto: Marcel Jurian de Jong
Einde voor zombiebedrijven
Maar slecht nieuws voor de economie? Nee, niet per se, zeggen de economen van de Rabobank. Ten eerste neemt het aantal faillissementen wel toe, zeggen ze, maar in verhouding tot het totaal aantal bedrijven blijft het laag. Ofwel: het aantal bedrijven is de laatste 15 jaar hard gegroeid. Meer bedrijven, betekent ook meer faillissementen. Verhoudingsgewijs is het aantal faillissementen laag.
En, voegen ze toe, de huidige faillissementsgolf betekent ook het einde van bedrijven die niet erg levensvatbaar waren maar bijvoorbeeld door de coronasteun in de benen konden blijven, vaak zombiebedrijven genoemd. Wanneer deze bedrijven wegvallen, ontstaat er meer ruimte voor gezonde bedrijven, stellen de economen van Rabo.
Erik Ziengs kan het er slechts ten dele mee eens zijn. ,,Die niet levensvatbare bedrijven wegstrepend, moet je er nu rekening mee houden dat genoeg bedrijven, die wel levensvatbaar zijn, ook om dreigen te vallen.’’
Hoge huur, rente en de consument houdt hand op de knip
Ondernemers, zegt Ziengs, hebben nogal wat op zich afgekregen. Te denken valt aan een Oekraïne-oorlog, hoge rente, stijgende kosten voor energie en huur. ,,En een loonkostenexplosie. De prijs van een sateetje ging van 13 naar 22 euro, maar ook dan houdt de ondernemer er niks aan over.’’ En dan is er nog de consument die, zoals retaildeskundige Paul Moers het zegt: hardnekkig de hand op de knip houdt.
Tegen die achtergrond valt er amper droog brood te verdienen als ook nog forse coronaschulden terugbetaald moeten worden, vindt Ziengs. ,,En al zijn de terugbetalingsregelingen soepel, er blijft geen cent over om te investeren als je elke euro winst moet terugbetalen aan de Belastingdienst.’’
De winkelstraat is er ook nog
Moet de overheid dan maar afzien van het terugbetalen van opgelopen belastingschulden. Terughoudendheid is geboden, zegen de Rabo-economen. Door het ingrijpen tijdens de corona-crisis heeft de overheid veel gezonde bedrijven overeind gehouden. ‘Maar de keerzijde is een haperende bedrijfsdynamiek die de afgelopen jaren zichtbaar was in het historisch lage aantal faillissementen’.
Afzien van terugbetaling, hoeft van Ziengs ook niet. ,,De politiek zegt: de schulden moeten terugbetaald en dat klopt ook.’’ Maar nog meer maatwerk is daarbij noodzaak. ,,Ik kijk ook nog eens naar de winkelstraat. Daar is leegstand en dat wordt er niet beter op. En dat doet ook weer wat met de leefbaarheid.’’
