DeSaH geeft afvalwater een tweede leven | Start me up

Als een start-up voelt DeSaH niet, als je ziet wat het bedrijf allemaal al gedaan heeft. Maar in wezen is de Sneker spin off van Wetsus en Landustrie pas net begonnen. De specialist in waterzuivering opereert in een markt waarin dingen niet snel gaan. Maar als ze rollen, dan rollen ze ook. Wat DeSaH (wat oorspronkelijk staat voor Decentrale Sanitatie en Afvalwater Hergebruik) doet, is uniek in de wereld. En die wereld komt graag even kijken bij één van de projecten waar de start-up bij betrokken is.

Zoals in de wijk Noorderhoek in Sneek. Daar is een door DeSaH ontwikkeld systeem in een passend, nieuw gebouw geplaatst. Beleidsmakers komen er op bezoek, schoolklassen krijgen er rondleidingen. Ze zien er hoe centraal verzameld afvalwater uit de wijk verandert in kraakhelder water, goed genoeg om meteen te hergebruiken om door te spoelen, de tuin te sproeien of de was te doen. In hetzelfde gebouw wordt de ontlasting van de buurtgenoten via een biovergister omgezet in warmte, die terugstroomt de wijk in.

Eigenlijk is het raar dat dit uniek is, beredeneert Sybrand Metz. Hij voert de troepen van DeSaHsinds vier jaar aan. ,,We hebben een gek rioolsysteem ontwikkeld in ons land. Waardevolle grondstoffen worden erin vernietigd. Het is zo ontworpen dat water zo snel mogelijk zo ver mogelijk weggebracht wordt. Nu moeten we omdenken en eruit halen wat erin zit.’’

Die filosofie betekent dat je afvalstromen uit woningen aan de bron moet scheiden. Dat geeft je de beste kans om zo veel mogelijk waardevolle grondstoffen terug te winnen. ,,Zie het als mest. Dat heeft waarde. Wij kunnen dat vergisten en er warmte van maken. Daarmee helpen we de energietransitie en de grondstoffentransitie.’’

Dat denken gaat verder. Met het zogeheten grijze water – zeg maar alle afvalwater behalve wat uit een toilet komt – stroomt warmte via het riool weg. Ook zonde. Metz: ,,Ook die warmte kunnen we terugwinnen via een warmtepomp. Alle mogelijkheden gebruiken om te hergebruiken wat er kan. Daar gaat het om.’’

Meest in het oog springende onderdeel (hoewel je bijna geen verschil ziet) van de installaties die DeSaH maakt, zijn de vacuümtoiletten. Die zorgen ervoor dat slechts één liter water wordt gebruikt per spoelbeurt. Dat bespaart niet alleen kostbaar drinkwater, maar zorgt ook voor de concentratie van waardevolle grondstoffen voor de biovergister.

DeSaH bouwt installaties om dat voor elkaar te krijgen. ,,We doen meer. Het liefst zitten we zo vroeg mogelijk aan tafel bij bouw- en renovatieprojecten, als het kan al in de projectontwikkelingsfase. Zodat we direct kunnen meedenken over het ontwerp van het rioolsysteem om te winnen wat er te winnen valt. We zijn tech-provider. Zeker bij nieuwbouwprojecten zijn we van grote waarde. Dat blijkt steeds. In Zweden bijvoorbeeld, hebben we een grote wijk aangepakt en daar komen ze steeds bij ons terug voor nieuwe projecten. In Helsingborg sloten we 2500 bewoners aan, dat leverde ons een paar jaar geleden nog de Global Waste Award op.

Het is volgens ons tijd dat projectontwikkelaars en bouwbedrijven op een andere manier leren kijken. Wij willen hen hier heel graag in ondersteunen.’’

Dat is de grootste uitdaging van DeSaH, om de mogelijkheden in het vizier van de bouwwereld te krijgen. ,,Je hebt pioniers nodig, zoals wethouder Jan Bargboer. Die maakte zich in 2005 hard voor het eerste project, waarbij 32 woningen van vacuümtoiletten werden voorzien om aan de bron afval te scheiden en grondstoffen terug te winnen. Dat systeem werkt nog steeds prima trouwens.’’