Geert Starre van de Natuurbeschermingswacht. "Ze weten het: hij ligt op de loer." Foto: Gerrit Boer
Geert Starre strijdt voor de natuur. Namens de Natuurbeschermingswacht staat de Meppeler zijn medestrijders juridisch bij. Geert Starre geeft nooit op. „Ze weten het: hij ligt op de loer.”
Er ligt een handhavingsverzoek tegen achttien lelietelers op de burelen van de provincie Drenthe. Afzender: Geert Starre. De zelfbenoemd guerillajurist van de Natuurbeschermingswacht wil een einde aan het gebruik van pesticiden en stapt naar de bestuursrechter.
Hoe staat het er juridisch voor met de lelieteelt?
„Er lopen nu meerdere zaken. Tegen de provincie en tegen de gemeentes Westerveld en De Wolden. Het handhavingsverzoek naar de provincie gaat over achttien lelietelers op 258 percelen en gaat over bescherming van Natura 2000. De verzoeken aan Westerveld en De Wolden zijn op basis van de zorgplicht Omgevingswet. Westerveld heeft het verzoek afgewezen. Nu stappen we naar de rechter. Men weet de percelen en kent de telers. Nou, ga maar handhaven. Stop met spuiten.”
Weet je precies wie, wat en waar?
„Waarschijnlijk zijn er meer in Drenthe die uit de rest van het land komen. We weten niet precies hoe dat zit. Je weet ook nooit precies waar en wanneer ze komen. Je kunt het zien aan hoe het land wordt ingericht: als er zo’n spoortje van één meter tussendoor loopt, dan komt er lelieteelt.”
Geert Starre uit Meppel poseert bij het theehuis in het Wilhelminapark. Foto: Gerrit Boer
Dus op die manier rijden jullie langs de akkers in Drenthe?
„Ook. En we krijgen tips. En de drone. Dan vlieg ik erheen en schrijf ik een handhavingsverzoek. We doen het werk wat de overheid zou moeten doen. Als een ambtenaar belt, neem ik voor de gein wel eens op met ‘Met de omgevingsdienst’. Haha.”
Als een ambtenaar je belt?
„Ik weet dat heel veel ambtenaren het fantastisch vinden wat wij doen. Omdat ze weten dat telers de wet overtreden.”
Van wie krijg je tips over telers?
„Ik krijg heel veel tips. Van alles en iedereen.”
Vanuit het gemeentehuis?
„Van alles en iedereen.”
Van telers?
„Van alles en iedereen. Ik zal je dit vertellen: de oogst van een biologische teler moest laatst vernietigd worden omdat de buurman had zitten te spuiten. Zijn gif was op de biologische oogst terecht gekomen. Dat is leuk, hè?”
Meest gevreesde man van Meppel
Geert Starre is misschien wel de meest gevreesde man van Meppel en omstreken. Namens de Natuurbeschermingswacht staat hij op tegen een overheid die in zijn ogen de regels aan zijn laars lapt. Door zijn juridische strijd werden evenementen afgelast die niet strookten met de regelgeving. Momenteel houdt hij zich bezig met ongeveer tweehonderd lopende zaken, van het behoud van de Peel tot de uitstoot van Schiphol. En het gebruik van gewasbeschermingsmiddelen in de lelieteelt.
Geert Starre strijdt tegen het gebruik van pesticiden, bijvoorbeeld omdat ze neerkomen in Natura 2000-gebieden. "Niemand heeft onderzocht wat ze daar doen, maar we weten dat ze levende dingen dood maken.” Foto: Gerrit Boer
„Iedereen die met een veldspuit het akkertje opgaat in heel Europa is illegaal bezig. Die middelen komen na het spuiten immers in omliggende gebieden. Spuiten kan een significant effect hebben op Natura 2000-gebieden. Hier geldt de omgekeerde bewijslast: de initiatiefnemer moet bewijzen dat het níet zo is. Niemand heeft onderzocht wat ze daar doen, maar we weten dat ze levende dingen dood maken.”
Maar deze middelen zijn toegelaten door een overheidsinstantie als het Ctgb (college voor de toelating van gewasbeschermingsmiddelen en biociden).
„Wat voor auto heb jij?”
Een Opel.
„Je auto is goedgekeurd. Rijdt ook minstens 150 kilometer per uur. Mag dat? Nee. Omdat er aanvullende regels zijn. Een snelheidsbeperking – bijvoorbeeld in de bebouwde kom – maar je mag ook niet gezopen hebben, je moet een rijbewijs hebben, je auto moet APK-gekeurd zijn, een verzekering. Allemaal aanvullende regels. Als jij 150 rijdt op een schoolplein is het niet raar dat er doden vallen.”
Maar er zijn toch geen doden gevallen door pesticiden?
„Dat zullen we nooit weten. We weten dat er risico’s zijn, maar niet dat Pietje dood is omdat Klaasje spoot.”
Een wereld zonder pesticiden zou volgens deskundigen een enorme hongersnood opleveren. Zou je dat willen?
„Wat mensen zeggen, hoeft niet de waarheid te zijn. We hebben toch ook biologisch eten? Hoezo zou het niet kunnen? Het is gemak. Zo’n gifspuit is voor een enorme akker nog geen kwartier bezig. Zoef en weg is ie. Om het onkruid te wieden, ben je uren bezig. Het is dus een kwestie van geld.”
„Laatst hadden we iets in de familie. Ik kreeg bloemen. Dan zeg ik niet: die hoef ik niet. Ik gooi ze alleen niet bij groen, maar bij restafval. Omdat er zwaar vergif in zit. Net als planten uit het tuincentrum. Zitten bomvol gif.”
Zou jij vakantie vieren in Westerveld?
„Nee, ik zou daar niet buiten willen zitten. Zeker niet in het spuitseizoen. Veel te veel gif. Wat die huisarts zei, is niet voor niets.”
Maar om de uitspraken van de huisarts was juist veel te doen, omdat een causaal verband tussen het gebruik van pesticiden en ziektes niet is aangetoond.
„Stel: jij ziet op de snelweg allemaal autowrakken met lijken. Dan kun je ook niet zeggen dat het door de hoge snelheid kwam. Er hóeft geen causaal verband aangetoond te worden. Dat zal nooit, maar dan ook nooit gebeuren.”
Als het effect van middelen niet gemeten is, maak je je dan niet druk om niks? Wie weet is er helemaal niks aan de hand.
„We vinden het terug in de placenta, in babyluiers. Het is overal.”
Leven betekent toch risico’s?
„Aanvaardbare risico’s. Als je 160 op de snelweg rijdt, krijg je een boete. Zo lang hier geen drempel is, nemen we aan dat het risico te groot is. Die stoffen zijn zó absurd giftig: één druppel in het IJsselmeer en het hele meer zit boven de grens. Dat kun je niet meer als drinkwater gebruiken. Insecten gaan minder snel bewegen, leggen minder eitjes. Ga zo maar door.”
Nou, ga eens door?
„Nergens in Europa zijn zoveel kinderen met astma als in Nederland. Omdat wij zo’n vies vuil land zijn. De meest gore plek in Europa is Nederland. Nergens – alleen een stukje in Italië ook – is de lucht zo vies als hier. Omdat alles mag. We staan alles maar toe: industrie, een enorme hoeveelheid vee op een klein oppervlak, evenementen. We willen het allemaal. Een buurman vertelde me over de trekkertrek in Staphorst: de rookwolken waren boven Meppel te zien. Het komt in joúw longen terecht, hè.”
Evenknie van Johan Vollenbroek
Starre (52) werpt zich op als voorman van de Natuurbeschermingswacht. Wat Johan Vollenbroek is voor ‘Mobilisation for the Environment’, is Starre voor die stichting. Starre sloot zich in 2017 aan toen hij de vergunning van Meppel Culinair in het Wilhelminapark aanvocht. Vervolgens richtte hij zich op andere evenementen in de regio; tegenwoordig strijdt hij ook voor de natuur in Limburg en Brabant.
Je bent zo’n beetje de evenknie van Johan Vollenbroek. Maak jij naam in het wereldje?
„Absoluut. We doen hetzelfde werk, doen beiden grote zaken. Hij heeft naam gemaakt op 29 mei 2019 met het Stikstofarrest. Ik doe nu de pesticiden.”
Je noemt jezelf ‘jurist’. Heb je rechten gestudeerd?
„Iedereen mag zichzelf zo noemen. Vind je mij een jurist, dan ben ik het. Het is een vrije, onbeschermde titel. Net zoals ‘hardloper’. Ik heb de HTS gedaan en boomverzorging. That’s it. Ik ben nu professioneel jurist.”
Waar haal je je inkomsten vandaan?
„Ik heb een adviesbedrijf in boomverzorging. Ik doe juridische kwesties als deskundige. Daarnaast werk ik voor natuurorganisaties die mij inhuren. Zulke organisaties zijn afhankelijk van donaties, dus daar word ik niet rijk van. Qua geld had ik beter op de Zuidas kunnen werken om boeren bij te staan, want wij hebben niet de miljarden die de sector heeft. Vorige week had ik nog een rechtszaak tegen Bayer.”
Je strijdt liever tegen de producent van pesticiden dan tegen de gebruiker?
„Ik procedeer liever tegen de bron. Het is niet fijn om tegen de boer te procederen. Boer Piet teelt aardappels en gaat er overheen met de gifspuit. Als de overheid gaat handhaven, moet hij stoppen. Maar als diezelfde overheid zijn werk goed had gedaan, had het Ctgb kunnen zeggen: onder die voorwaarden mag boer Piet spuiten.”
Door de jaren heen heb je wel winst geboekt, toch?
„Dat klopt. De paasvuren, de motorcross. Het is moeilijk om een direct verband te zien, maar omdát we actief zijn, denkt men: laat maar, hij ligt op de loer. Op die manier heb ik zeker al wel honderd mono mestvergisters tegengehouden. Uiteindelijk hebben we veel voor elkaar gekregen. Soms soepeltjes, soms met de beuk erin.”
Al met al krijg je wat meer mensen aan jouw zijde. Voor de boze buitenwereld begin je zowaar wat sympathiek te worden.
„Ik word wat minder verguisd, ja. Het is normaal geworden. Maar het werkt tegen me dat ze me aardig gaan vinden. Dat wil ik niet: laat ik maar afschrikwekkend zijn. Het wordt tijd een volgende rotstreek uit te halen.”
Van alle kanten
In een serie interviews en artikelen buigt DVHN zich de komende periode over de discussie rond de bollenteelt. Daarbij belichten we het onderwerp vanuit zoveel mogelijk verschillende invalshoeken. Eerder schreven we al over de demonstraties bij het gemeentehuis in Diever, interviewden we huisarts Evelien uit Wapserveen die zich zorgen maakt en spraken we met de Belgische toxicoloog Jan Tytgat over pesticiden. Heeft u tips of suggesties? Mail naar drenthe@dvhn.nl.