Koeien van Henny zijn massaal slachtoffer van de wolf. ‘We horen ‘s nachts de noodkreten van onze dieren’

Henny uit Schoonloo is de wanhoop nabij. Bijna 30 jaar heeft ze met haar familie een kudde van ongeveer 120 galloway-runderen in het Elperstroomgebied. Ze pacht de 600 hectare van Staatsbosbeheer (SBB).

De kudde van Henny dunt steeds verder uit nu de wolf de kalveren (en inmiddels ook volwassen dieren) heeft ontdekt als niet al te ingewikkelde snack. Dit jaar al werden zestien volwassen koeien slachtoffer van de wolf.

De ellende begon in 2022. „Toen werden achteraf veel te weinig kalveren volwassen. Op onze kudde hadden we jarenlang ongeveer 35 nakomelingen.”

In 2023 werden slechts tien kalveren volwassen. „Er werden wel kalveren gespot in het bos, maar een week later waren ze verdwenen. We zagen wel de loeiende moederdieren die op zoek waren naar hun kalf.”

In 2024 werd het nog erger: geen enkel kalf haalde de zomer. „Er zijn ongeveer veertig kalveren opgegeten.” Begin dit jaar was het absolute dieptepunt: „Geen enkel kalf werd volwassen en er werden zelfs zestien volwassen dieren gedood door de wolf of zo zwaar gewond dat de dierenarts ze moest afmaken.”

„In omliggende dorpen horen bewoners ‘s nachts de noodkreten van de koeien” zegt Henny. „Dat gaat door merg en been.”

Het begon allemaal zo mooi, bijna 30 jaar geleden. De koeien konden het hele jaar door buiten staan in de vrije natuur. SBB is er ook blij mee: de runderen houden het landschap open.

Dat is in dit gebied in de gemeente Midden-Drenthe van cruciaal belang voor de kwetsbare natuur, bevestigt Hans Alting van SBB dat driekwart van de natuurgebieden in Drenthe beheert. „In dit gebied komt kalkrijk kwelwater omhoog. Daardoor ontstaan kalkmoerassen en blauwgraslanden. Dat zijn prachtige natuurtypes. Dit landschap moet wel opengehouden worden.”

Maar hoe lang nog? Er zijn de afgelopen periode meerdere gesprekken gevoerd met SBB. „We hebben diverse opties besproken: Afrasteren? Een kleiner gebied begrazen? Een ander ras? Er is geen passende oplossing op dit moment, dit dierenleed doet pijn en is niet nodig.”

Alting herkent het ‘dilemma’. „De galloways hebben het best zwaar”, zegt hij. „En wolven zijn slim, ze leren steeds bij.”

SBB is druk met onderzoeken hoe ze de natuurwaarden in Drenthe overeind houden met de wolf in het veld. „Het Drents landschap is een cultuurlandschap. Als dat niet beheerd wordt, groeit het dicht, zeker met de stikstofuitstoot waar we mee te maken hebben.”

Tot voor enkele jaren namen geiten en schapen die klus voor hun rekening. „Daar zijn we grotendeels mee gestopt. Gescheperde kuddes zie je nog wel, maar die kunnen we lang niet overal inzetten. Alleen al omdat je een kooi nodig hebt waar ze ‘s nachts veilig zijn.”

Hoe dan wel? „We zetten andere grazers in die, in elk geval op papier, in staat zijn zichzelf te beschermen.”

In het Drents-Friese Wold loopt nu een kudde Exmoor-pony’s. „Die zijn wat feller. De volwassen dieren kunnen zich beter verdedigen.” Niettemin verdwenen daar dit voorjaar ook tenminste vijf veulens. Drie zijn nog in leven.

Een eindje verderop beheert Gijs Bouwmeester met Sayaguesa’s een natuurgebied voor SBB. Deze kudde Spaanse koeien, met enorme hoorns, lijkt beter bestand tegen de wolf. „Af en toe verliezen we een kalf, maar het is bij ons lang niet zo dramatisch als in Midden-Drenthe” zegt Gijs Bouwmeester. „Er is in deze kudde sociale cohesie, een familieverband. Je ziet dat de koeien elkaar helpen en dat ze leren zich te verweren.”

Samen met de Rijksuniversiteit Groningen doet SBB nu onderzoek naar de bescherming die kuddes kunnen bieden tegen de wolf. „Schapen kunnen dat niet. Die zijn te kwetsbaar. Kuddes moeten leren hoe ze zich beschermen.”

Henny gaat daar niet op wachten. „Op deze manier zijn we wolvenvoerkwekers.” De komende tijd vangen ze de koeien om ze te verkopen. „Met alle gevolgen van dien. Want wat gaat de wolf dan doen? De dorpen in? Gehouden koeien aanvallen?”