De opbouw van de noodtenten in Tweede Exloërmond. Foto: Jan Anninga
Het is donderdagochtend de laatste keer dat vluchtelingen ontwaken in de noodtenten in Stadskanaal, waar twee maanden nachtopvang is geregeld voor tweehonderd asielzoekers vanuit het volle Ter Apel. Borger-Odoorn neemt de opvang nu over.
Rond acht uur ’s ochtends staat de eerste bus aan de Manegelaan in Stadskanaal al klaar richting Ter Apel. Mensen groeten de beveiliger bij het hek, sommigen geven een boks.
Het is rustig en stil. Binnen in de tenten is het dankzij de verwarming (die kan tot 26 graden) een stuk aangenamer dan buiten. Sommige mensen slapen nog, andere bedden en slaapzakken zijn leeg. Mensen rapen hun spullen bij elkaar of halen wat koffie.
Koude nacht
Sinds begin december zetten bussen ‘s avonds asielzoekers voor de tenten in Stadskanaal af, om te voorkomen dat mensen buiten voor het aanmeldcentrum in Ter Apel moeten slapen. ‘s Ochtends worden ze weer opgehaald.
Aan de ene kant van het terrein staat een grote tent met bedden voor mannen, aan de andere kant een grote tent voor gezinnen: de ruimte voor vrouwen en kinderen is met een wand gescheiden van de mannen. Verder staat op het terrein een sanitair gebouw, een tent bedoeld als eetzaal, en containerunits die dienen als kantoor en EHBO-post.
De opbouw van de noodtenten in Tweede Exloërmond. Foto: Jan Anninga
Een 36-jarige vrouw uit Iran zit op een bed achterin de vrouwenzaal. Ze is samen met haar dochters van 11 jaar en 20 maanden nu vier dagen in Nederland. De laatste twee nachten sliepen ze in de tent in Stadskanaal, hiervoor in Assen.
De twee kinderen spelen met wat speelgoed uit een krat dat bij de deur in de scheidingswand staat. De jongste houdt een knuffeltje omhoog en brabbelt tegen haar zus.
„De eerste nacht was het druk, nu waren wel wat bedden hier leeg”, vertelt de Iraanse met een vermoeide glimlach. Ze biedt meteen haar koffie en eten uit het tasje aan, wat ze net heeft opgehaald.
Of de Iraanse hier goed geslapen heeft? „We hadden het erg koud.” Ze wijst naar de onderkant van de tent naast haar bed, waar het zeil niet helemaal aansluit op de grond. Ze denkt dat het daardoor komt. Ook de nachtelijke tochten met haar kinderen richting het sanitaire gebouw waren best wel koud, vertelt ze.
Ze heeft een geel bandje gekregen en gaat met de laatste bus weg, terug naar Ter Apel. Waar ze vannacht heen gaat, weet ze nog niet - al hoopt ze wel voor haar kinderen op een eigen ruimte met wat meer privacy. „Het is moeilijk om met een baby en een zware koffer steeds heen en weer te moeten.” Hoe lang ze in Ter Apel moet wachten, weet ze ook niet. „Ik hoop dat mijn dochter snel naar school mag.”
6000 mensen
Een beveiliger klopt op de deur. Nog ongeveer twee minuten tot de bus komt. Iedereen pakt de laatste spullen, checkt nog even onder de bedden en gaat dan geduldig op de bedden zitten wachten.
Tegen tien uur is de laatste bus vertrokken. De slaapzakken worden verzameld en de eerste shovels beginnen al met het afbreken van de tenten en de hekken.
De opbouw van de noodtenten in Tweede Exloërmond. Foto: Jan Anninga
In totaal hebben ruim 6000 mensen hier in Stadskanaal geslapen. „Het is heel rustig verlopen. Er is geen enkele keer politie-inzet nodig geweest”, vertelt Yvonne van den Bosch van het COA (Centraal Orgaan opvang asielzoekers).
Op naar 2e Exloërmond.
Hard doorwerken
Bij de gemeentewerf in 2e Exloërmond staan de twee tenten om te slapen er donderdagmiddag al wel, maar de rest moet nog uit Stadskanaal overkomen. Zo’n veertig mensen zijn op het terrein druk aan het werk om alles op tijd klaar te hebben, na drie dagen opbouw. „Het is hard doorwerken”, zegt Van den Bosch.
Vrachtwagens rijden af en aan met containerunits en (alweer gewassen) spullen uit Stadskanaal. De verwarming, riolering en beveiligingsinstallaties worden aangelegd. De bedden worden weer in elkaar gezet. Donderdagmiddag is de grond nog een modderpoel - „maar er komt straks nog een bedrijf om het water weg te pompen.”
De terreinindeling en de opvang is hier hetzelfde als in Stadskanaal. Asielzoekers ontvangen een flesje water, zeep en een tandenborstel, krijgen een bed toegewezen en tussen negen en half tien ‘s avonds is er avondeten in de eetzaal. Mensen die met geen enkele bagage in Nederland zijn gekomen, kunnen hier ook bijvoorbeeld kleding, luiers en maandverband van het COA krijgen. Dit doet het COA samen met lokale ondernemers.
De bedden worden in elkaar gezet. Foto: COA
„We zijn hier heel blij mee, maar toch is het triest dat het nodig is en dat we de kwaliteit van de asielopvang achteruit zien gaan”, zegt Van den Bosch. De nachtopvang in 2e Exloërmond blijft twee maanden. „Er zou hierna wel weer een vervolglocatie moeten komen, om te voorkomen dat mensen buiten moeten slapen.”
Tegen negen uur ‘s avonds wordt de eerste bus vanuit Ter Apel verwacht. Afhankelijk van hoeveel vluchtelingen vanavond laat de Nederlandse grens nog bereiken, schat het COA voor de eerste nacht 190 tot tweehonderd mensen - de volledige capaciteit, dus. Tegen die tijd zie je overigens al niets meer van het noodtententerrein in Stadskanaal.
Bandjes met een kleurcode
Asielzoekers die in de noodtenten worden opgevangen, hebben vaak een geel bandje gekregen. Dat betekent dat zij al volledig geregistreerd zijn en hun verblijfsaanvraag daarmee officieel hebben gestart. Zij wachten in Ter Apel op een kamer.
Vluchtelingen die ‘s avonds laat aankomen en zich nog niet bij de IND hebben kunnen melden en dus ook nog geen enkel bandje hebben, worden ook eerst opgevangen in de noodtenten. Zij gaan ‘s ochtends meestal als eersten weer terug naar Ter Apel.
Mensen met grijze bandjes worden doorgaans opgevangen in de ‘wachtkamer’ in de Expo-hal in Assen. Zij hebben de eerste registratie al gedaan, maar moeten nog langs de vreemdelingenpolitie om hun aanvraag te voltooien. Meestal blijven ze een paar dagen in Assen (dat kan hier wel ook overdag), waarna ze worden terug- of doorgestuurd naar Ter Apel, Amsterdam of Budel voor de verdere registratie.