Extinction Rebellion marcheert door Assen voor gifvrije bollenteelt. 'Waanzin dat bodemleven uitgeroeid wordt voor luxe exportproduct'

De eerste rebellen ontmoeten elkaar zaterdagochtend – zoals het goede klimaatdemonstranten betaamt – al in de trein. In Haren stapt een vrouw van een jaar of zestig in de Sprinter richting Assen. Ze zeult een grote trommel mee, bestickerd met het logo van Shell waar een dikke middelvinger uitsteekt. „Goeiemorgen!” roept ze enthousiast naar een groepje leeftijdsgenoten, op de rugzak een fleurig sjaaltje met het logo van Extinction Rebellion (XR).

Een kleine 500 demonstranten maken zaterdag een mars door het centrum van Assen om aandacht te vragen voor het gebruik van landbouwgif in de bollenteelt. Drenthe is nationaal kampioen lelietelen, een vorm van landbouw waar veel bestrijdingsmiddelen voor nodig zijn. Omwonenden van lelievelden maken zich zorgen over de verspreiding hiervan buiten percelen waarop geteeld wordt. Ze waarschuwen voor een toename van Parkinson door het gebruik van bestrijdingsmiddelen. Steeds meer mensen, ook in Drenthe, lijden aan deze ongeneeslijke ziekte.

De boodschap van XR is duidelijk: de provincie moet het gebruik van landbouwgif aan banden leggen. „Het is waanzin dat we het bodemleven uitroeien voor een luxe exportproduct”, betoogt een spreker tegen de instemmend joelende groep die zich voor het station heeft verzameld. „De gezondheid van burgers wordt onder economische belangen gesteld.” Twee demonstranten steken een baar met een grote dode bij van papier-maché erop de lucht in.

De bonte stoet trekt, begeleid door een drumband, even na elven het centrum van Assen in. Een groepje senioren, in hesjes met het opschrift ‘grootouders voor het klimaat’, houdt zich op in het midden van de groep demonstranten. „Over veertig jaar ben ik dood”, zegt Bauke Oudega (72) uit Wijster terwijl hij flyers uitdeelt met de tekst ‘geef je kleinkind het mooiste cadeau: een leefbare wereld’. „Ik heb kleinkinderen van 7, 9 en 11. Voor hun toekomst zet ik me in.”

Die kleinkinderen zijn er zelf niet bij. De demonstratie trekt opvallend veel vijftigers, zestigers en zeventigers. „Wij hebben de tijd om actie te voeren”, zegt Oudega. „Ik kom zelf uit een generatie die alleen maar optimistisch was over de toekomst. Nu is dat niet meer zo.” Het demonstreren geeft hem de ‘power om verder te gaan’. „Het geeft moed om zo’n groep samen bezig te zien.”

Als de stoet de markt oploopt begint een vrouw die bij de kaasboer haar bestelling doet luid te applaudisseren. „Goed bezig”, roept ze de demonstranten toe. Instemmend blijft ze klappen tot de laatste wandelaars haar voorbij zijn. Een eigen mediaploeg legt de stoet van alle kanten vast, boven de groep zoemt een drone die filmbeelden maakt. Aan het begin van de wandeling drukte de organisatie deelnemers op het hart om zich vooral niet te laten uitlokken door omstanders. „En niet met pers of politie praten.”

Die is nauwelijks aanwezig, twee boa’s en een handjevol verkeersregelaars zijn voldoende om het geheel in goede banen te leiden. In tegenstelling tot de demonstratie van XR op de A12 in Den Haag die tegelijkertijd bezig is, gaat het er in Assen gemoedelijk aan toe. Een enkele schreeuwende voorbijganger wordt door de handhavers aangesproken en verdwijnt met zijn jonge kind richting de snackbar. „We willen het graag lief houden, toegankelijk”, zegt voorlichter Ellen Smal (74). „We gaan ook door met sit-ins op het provinciehuis, daar komt wat meer burgerlijke ongehoorzaamheid bij kijken.”

Een van de jongere deelnemers is Marjan (31) uit Veenhuizen. Ze is geen lid van XR („nog niet”) maar besloot na een aflevering van Zembla over de lelieteelt en gesprekken met haar collega’s vandaag naar Assen gekomen om te demonstreren. „Het is bewezen dat je ziek wordt van deze bestrijdingsmiddelen. We hebben niks tegen boeren, vrienden van ons zitten in de landbouw. De overheid moet hier actie ondernemen.”

Met de demonstratie wil ze geen mensen tegen het harnas jagen, benadrukt ze. „Als er bij een mars auto’s op ons moeten wachten vind ik dat vervelend, maar we moeten van ons laten horen.”

Als het bijenkoor ‘lelies uit Westerveld’ inzet op de melodie van ‘tulpen uit Amsterdam’ („het lijkt zo prachtig, maar het paard wordt niet meer drachtig”) en de dronepiloot in gesprek is met boa’s, kijkt Ellen Smal tevreden terug op de mars. „Ik heb kleinkinderen, zelfs achterkleinkinderen. Als die me vragen wat ik gedaan heb kan ik zeggen, jullie oma is een activist!”