Van Gogh woonde twee maanden lang in de kamer met balkon, vanaf waar hij de oude ophaalbrug schilderde. Foto: Jan Anninga. Inzet: Groninger Museum
Toeristen reizen steeds vaker naar Groningen en Drenthe, maar bezoeken dan vooral de bekende trekpleisters. Hoogste tijd om de onbekende ‘Pareltjes van het Noorden’ in de schijnwerpers te zetten. Aflevering 7: Tweelingdorp Veenoord/Nieuw-Amsterdam in Drenthe.
Het afgesneden oor, de armoede en zijn vroege dood; het algemeen bekende leven van Vincent van Gogh wordt gekenmerkt door turbulentie. Wat minder mensen weten is dat hij rust vond in Drenthe. Hier ontwikkelde hij zijn eigen schilderstijl, geïnspireerd door de stille schoonheid van het veengebied.
Als jongvolwassene is Van Gogh lange tijd zoekende. Na mislukte avonturen in Engeland en België richt hij zich steeds meer op een bestaan als schilder. Zijn jongere broer Theo geeft hem uiteindelijk wat geld, om ervaring op te doen als kunstenaar. Het leven is in Den Haag echter zó duur dat Vincent naar Drenthe trekt. Hier hoopt hij met zijn schamele inkomen toch maandenlang ongestoord te kunnen schilderen.
Drenthe blijkt een keerpunt. Van Gogh schildert in de omgeving van Nieuw-Amsterdam/Veenoord simpelweg wat hij ziet, van de ophaalbrug voor zijn balkon tot de noeste veenwerkers buiten het dorp. Hij is met stomheid geslagen door de schoonheid van de heide. Die legt hij dan ook al lopend vast; lange wandeltochten leveren prachtige portretten op.
Het onkruidverbrandertje van Van Gogh, geschilderd op het Drentse platteland. Bron: Drents Museum
Nieuw en oud
Natuurlijk, het dorp en de omgeving zien er niet meer zo uit als in 1883. Toch voelt de plek nog steeds zoals Van Gogh die beschreef. Ten westen van Veenoord strekken de velden zich uit. Volg je die een paar kilometer, dan kom je al snel op landgoed De Klencke. Vincent liep veel in deze bosrijke omgeving.
Ook was hij gefascineerd door de natuur ten oosten van het dorp. Natuurgebied Bargerveen, een halfuurtje fietsen van Nieuw-Amsterdam, was prachtig vastgelegd door Max Liebermann, een beroemde Duitse schilder. Van Gogh keek enorm tegen Liebermann op en trok in zijn voetsporen naar het natuurgebied. Bargerveen is nog altijd zeer de moeite waard. Hier is nog echt hoogveen te vinden, dat trilt onder je laarzen. De natuur is precies zoals 150 jaar geleden, compleet met honderden soort vogels, vlinders en unieke (vleesetende!) planten.
De mooie omgeving sluit perfect aan bij een bezoek aan Van Goghs oude huis. De expositie met brieven die hij aan broer Theo schreef spreekt boekdelen, en de kleine kamer waarin Vincent verbleef geeft een goed beeld van wat Drenthe voor hem zo mooi maakte. Af en toe was hij er erg eenzaam, maar de schoonheid stond voor Van Gogh voorop: ,,Het is hier zoo gansch en al dat wat ik mooi vind. Dat wil zeggen, ’t is hier vrede.’’
Van Goghs kamer, met (deels) originele inhoud. Foto: Jan Anninga
Dit is een aflevering in onze serie Pareltjes van het Noorden. Daarin belichten we mooie plekjes in Drenthe en Groningen die nog niet worden overspoeld door toeristen. Dus let op: niet doorvertellen, hoor!
