Jasper Haringman, hoofd van de intensive care in het Isala in Zwolle. Foto: Marco Keyzer
Ziekenhuis Isala in Zwolle zucht onder het coronavirus. De bedden voor coronapatiënten op de intensive care van ziekenhuis in de biblebelt, met ook zorgafdelingen in Meppel, raken opnieuw vol. Afdelingshoofd Jasper Haringman maakt zich grote zorgen.
Het is muisstil op de intensivecareafdeling (IC) van ziekenhuis Isala in Zwolle. Niet zo gek natuurlijk; hier liggen de ziekste patiënten te vechten voor hun leven. Bijvoorbeeld mensen die een ongeluk hebben gehad, of aan hun hart zijn geopereerd.
Ook patiënten met ernstige corona komen hier te liggen, op een speciale geïsoleerde afdeling. Het ziekenhuis heeft met 38 bedden een relatief grote IC-capaciteit, die in noodgevallen zelfs omhoog kan naar 44 bedden.
Maar dat is volgens Jasper Haringman, intensivist en hoofd van de IC, vrijwel onmogelijk geworden. „We hebben het personeel er niet meer voor. Voor corona was het gemakkelijker om te vragen of iemand extra wilde werken, want dat hoefde niet iedere dag. Maar onze mensen hebben de afgelopen anderhalf jaar veel meer gewerkt dan normaal. Dat heeft zijn weerslag gehad. De rek is eruit.”
Hoeveel coronapatiënten liggen op de IC van Isala?
„Nu liggen er zes, de zevende komt zo meteen. We proberen het aantal onder de acht te houden, om ook andere patiënten te verzorgen. Dat is de afgelopen weken gelukt doordat we patiënten konden verplaatsen naar andere ziekenhuizen. Dat hebben we een keer of vijftien moeten doen.”
Maximaal acht coronapatiënten klinkt niet als heel veel.
„Ongeveer 25 procent van de bedden zijn we kwijt aan coronazorg, dat is een flink aandeel. Als het zo doorgaat met de instroom, gaan we morgen over de acht heen. En dan zijn wij nog een grote intensive care vergeleken bij andere ziekenhuizen.”
„Voor corona draaiden we op ongeveer 34 bedden, die waren voor de normale zorg. Dan liggen daar patiënten die een ongeval hebben gehad, gereanimeerd moesten worden of grote operaties ondergingen. Nu gebruiken we bijna een kwart van die bedden om een categorie patiënten te behandelen die we tot anderhalf jaar geleden helemaal niet kenden. Dat betekent dat de druk heel hoog is en je niet alle zorg kunt geven die je normaal gesproken wel verleent.”
Wat doet dat met u als arts?
„Ik vind het lastig om te zien, want buiten het ziekenhuis merkt niemand het als de zorg voor bijvoorbeeld een hartpatiënt niet doorgaat. Voor veel mensen is een mogelijke hartoperatie heel zwaar. Als die een paar keer niet doorgaat, is dat natuurlijk verschrikkelijk voor de patiënt en de familie.”
„Sommige patiënten verslechteren als zorg wordt uitgesteld. Ze krijgen meer klachten of een complicatie. Die dingen gebeuren. Ik denk dat mensen zich dat niet altijd realiseren.”
Door de grote stroom coronapatiënten besloot Isala in oktober de reguliere zorg met 30 tot 40 procent af te schalen. Dat juist het Zwolse ziekenhuis veel coronapatiënten behandelt, is geen toeval. Het bevindt zich in de kop van de noordelijke bijbelgordel, oftewel de waar relatief weinig mensen zijn gevaccineerd tegen het coronavirus.
In buurgemeente Zwartewaterland is 74 procent van de volwassenen volledig gevaccineerd. In het nabijgelegen Staphorst is dat slechts 57 procent. Ter vergelijking: landelijk is 84 procent van de 18-plussers volledig ingeënt.
Hoe ziet de groep coronapatiënten eruit op uw IC?
„Gemiddeld zijn patiënten ongeveer 60 jaar oud. Dat is jonger dan in het begin van de pandemie. Eerder lag de leeftijd rond de 70, in de tweede golf werd dat 66. De leeftijd zakt steeds verder. Dat betekent dat er mensen liggen van in de 40 of 30 jaar. Af en toe ligt zelfs iemand van onder de 30 jaar op de IC.”
„Ongeveer twee derde is man, de rest is vrouw. Regelmatig hebben ze een medische voorgeschiedenis, maar lang niet altijd. Een deel heeft een blanco voorgeschiedenis en ligt toch met COVID op de IC, ook mensen van nog maar 38 jaar. In dit ziekenhuis is 97 procent van de patiënten die met corona op de IC wordt opgenomen niet gevaccineerd. We hebben maar een enkeling gehad die wel gevaccineerd was en toch op de IC terecht kwam.”
Schrikt u van dat percentage?
„Ik vind het indrukwekkend, maar ik zie dit natuurlijk al een tijdje. Ik ken overigens alleen de situatie in dit ziekenhuis. Ik weet niet precies wat het landelijke percentage is. In sommige ziekenhuizen liggen iets meer gevaccineerden op de IC.”
„Vaak zijn dat patiënten bij wie sprake is van veel andere risicofactoren, of bij wie het lichaam niet heeft gereageerd op de vaccinatie vanwege een aandoening of medicatie. Maar ook als we het percentage afzetten tegen landelijke cijfers is 97 procent nog steeds heel hoog. Ja, dat is wel indrukwekkend.”
Wat kunnen mensen doen om een opname op de IC te voorkomen?
„Om het iets te nuanceren: er zijn een hoop dingen die je kunt doen om te voorkomen dat je ziek wordt door COVID. Dat is afstand houden, een mondkapje dragen, niet frauderen met je QR-code en verstandig naar bijeenkomsten gaan. En je laten vaccineren. Ik wil het niet alleen toespitsen op vaccineren, maar we weten wel dat dat vooralsnog in de meeste gevallen voorkomt dat je op een intensive care terecht komt.”
„Overigens overlijdt nog altijd 25 tot 30 procent van de coronapatiënten op de IC aan het virus. Als je weet dat zoiets te voorkomen is door je te gedragen en je te laten vaccineren, maakt het diepe indruk als je zoveel overlijdens voorbij ziet komen.”
„Als zorgverlener moet je je werk doen en zo goed mogelijk voor alle patiënten zorgen, of iemand nu wel of niet een gordel omhad, gedronken had of wel of niet is gevaccineerd. Dat moet je kunnen scheiden en daar zijn we in getraind.”
„Aan de andere kant kunnen wij in onze functie het overstijgende probleem duidelijk maken. Als je iets kunt doen om te voorkomen dat je van corona erg ziek wordt of er misschien zelfs aan doodgaat, willen wij dat niet onbenoemd laten. Het is natuurlijk triest om te zien dat zoveel mensen door risicogedrag zo ziek worden en overlijden. Terwijl het vermijdbaar is.”
Hoe kijkt u naar de komende wintermaanden?
„Somber is een groot woord, want wij gaan natuurlijk weer ons uiterste best doen. Maar als ik zie hoe hard de besmettingen oplopen, gaat dit voor veel mensen weer een ingewikkelde winter worden. Voor patiënten, voor zorgmedewerkers en misschien wel voor de hele maatschappij. Het lijkt onontkoombaar dat er weer strengere regels komen, want op deze manier is het niet vol te houden.”
„Ik zie het vooral weer als een uitdagende tijd. Dat is goed, maar ik zou die uitdagingen ook wel op een andere manier willen zoeken in mijn werk dan alleen in iets wat eigenlijk te voorkomen is.”
