Hoe de middelbare school verdween uit Zuidlaren. 'Dood en dood zonde'

Het voortgezet onderwijs verdwijnt uit Zuidlaren, meldde DVHN dinsdag precies vijf jaar geleden. De ouders van de ruim 200 leerlingen kregen een brief waarin de directie van het Harens Lyceum aankondigde de vestiging in het dorp te willen sluiten. Reden was de snelle terugloop van het aantal leerlingen.

Zo verdween na bijna 60 jaar het openbaar voortgezet onderwijs uit Zuidlaren. Het begon met de ulo in 1961, die werd na de Mammoetwet de mavo. In 1993 volgde een fusie met het Zernike College.

De voorgenomen sluiting leidde zowel bij ouders als in het dorp tot veel reacties. Het besluit betekende meer dan dat de leerlingen wat verder zouden moeten fietsen. De gemeente Tynaarlo had het plan om in het dorp scholen, de sporthal en de gymzalen te vernieuwen. De middelbare school was een belangrijke gebruiker van de sportaccommodaties en door het besluit van het Harens Lyceum moest het hele plan over de kop.

Op de Zuidlaarder school konden vmbo-leerlingen en kinderen uit de onderbouw van havo en vwo terecht. De bovenbouw ging naar het hoofdgebouw aan de Kerklaan in Haren.

De verontruste ouders richtten een actiecomité op om het Harens Lyceum op andere gedachten te brengen. Ze wezen op het belang van kleinschalig onderwijs in de eigen omgeving van de kinderen. Hierdoor bleven vriendschappen van de basisschool beter in stand, merkten ze. Kinderen die wat moeilijk leerden, kregen een betere begeleiding, stelden de ouders.

Het bestuur van de Groningse onderwijsorganisatie O2G2 (tegenwoordig OOG), waar het Harens Lyceum onder valt, was niet te vermurwen. Al in mei viel het definitieve besluit, na een positief advies van de medezeggenschapsraad.

„Dood- en doodzonde”, zo blikt Anketrien Schillhorn van Veen terug op de zaak. Haar destijds 14-jarige zoon ging in Zuidlaren naar school en ze maakte deel uit van het actiecomité. Ze vindt nog steeds dat die sluiting niet nodig was. „Het was gewoon verkeerd management. In Zuidlaren en omgeving wonen genoeg gezinnen met kinderen. Als ze bij de basisscholen langs waren gegaan om zo meer leerlingen te trekken, was dat echt wel gelukt.”

Haar zoon deed in 2020 eindexamen in Zuidlaren en deed er bij wijze van spreken het licht uit. Vanaf augustus dat jaar bleef de vestiging dicht.

Ze vermoedt dat het Harens Lyceum de Zuidlaarder vestiging bewust liet doodbloeden. „Ze vonden zo’n dependance kennelijk maar lastig. Ik vind het toch jammer dat er geen instantie is die toezicht houdt op het beleid van dergelijke schoolbesturen.”

Het Harens Lyceum heeft zijn wortels in de Groningse wijk Helpman, waar de school jarenlang Zernike College heette. Er kwam een vestiging in Haren, eerst in een oud gebouw, een jaar of tien geleden kwam er aan de Kerklaan in dat dorp een fonkelnieuw groot gebouw waar de school sindsdien de naam aan dankt.

Albert Noord is sinds 2020 rector van het Harens Lyceum, in 2019 had hij die functie nog bij het Dr. Nassau College Quintus in Assen. Hij werkte destijds dus bij een scholengemeenschap die er wél in slaagt om in Gieten, Beilen en Norg kleine vestigingen overeind te houden. Maar dat lukt juist dankzij de sluiting in Zuidlaren.

„Als de scholen in Gieten en Zuidlaren beiden open hadden moeten blijven, dan moet echt élke ouder in het gebied ervoor kiezen om de kinderen op deze school te doen”, waarschuwt Noord. En zo werkt het niet, zeker niet sinds het Harens Lyceum de nieuwbouw aan de Kerklaan heeft. Een mooi gebouw, op 12 kilometer fietsen van Zuidlaren. En overwegend langs veilige fietspaden. Hoeft je puber ook niet meer naar de sportschool.

„Bovendien konden havo- en vwo-leerlingen alleen de onderbouw in Zuidlaren doen”, zegt Noord. „Bovenbouw havo en vwo gaat niet op zo’n kleine school. Dan zou bijvoorbeeld een eerstegraads leraar natuurkunde veel te vaak heen en weer moeten reizen tussen Haren en Zuidlaren.” Dit gegeven leidde ertoe dat sommige ouders ervoor kozen om hun kind dan maar meteen in de brugklas in Haren op school te doen.

Bij het Dr. Nassau College in Gieten speelt hetzelfde vraagstuk. Toch bloeit de middelbare school in dit dorp. „We hebben hier nu 250 leerlingen en verwachten door te groeien naar 300. Ik schat dat er ongeveer 50 leerlingen uit Zuidlaren en omstreken komen”, zegt locatiedirecteur Richard Gerding. „Ouders kijken goed rond welke mogelijkheden er allemaal zijn en kiezen dan heel bewust voor onze school.”

‘Elk kind is anders’, luidt het devies op de school in Gieten. „Wij bieden kinderen daarom de kans om zelf meer keuzes te maken. Heb je bijvoorbeeld moeite met wiskunde, dan kun je daarin meer les krijgen. Een persoonlijke mentor helpt je daarbij. Dankzij onze kleine schaal kunnen wij op deze manier werken.”

Ook Noord ziet dat het onderwijsconcept in Gieten goed werkt. Maar de sluiting van de school in Zuidlaren was onvermijdelijk, zegt hij. „Het aantal leerlingen ging zo snel achteruit, dat we moesten ingrijpen. We konden de onderwijskwaliteit niet meer overeind houden en dan moet je er snel bij zijn, want kinderen moeten goed onderwijs krijgen. Gelukkig is de overgang goed gelukt. Van de eerste lichting vmbo’ers uit Zuidlaren die eindexamen deed in Haren, is iedereen geslaagd.”