Gemengde gevoelens bij nieuwe natuurfilm over de wolf in Nederland: 'De kijker krijgt het idee: de wolf is schuw en die veehouders moeten niet zo zeuren'

Over de wolf bestaan veel fabeltjes. Als er te veel wolven in een gebied leven, zouden ze daar alle dieren opeten. ‘Maar daar klopt niets van’, zegt de vertrouwde stem van Matthijs van Nieuwkerk als voice-over van de nieuwe Nederlandse natuurfilm Wolf.

Vooral kwetsbare dieren zijn hun prooi. Wolven hebben door de eeuwen heen een slechte naam gekregen, betoogt Van Nieuwkerk. Het is hoogste tijd om dat eens recht te zetten en het echte verhaal te vertellen. ‘Als we ze met respect behandelen en de ruimte geven, vormen wolven geen gevaar voor ons.’

Dat is de boodschap van de verhalende natuurdocumentaire die Cees van Kempen heeft gemaakt over de terugkeer na 150 jaar van de wolf in Nederland. Hiervoor bracht de natuurfilmmaker zo’n 600 dagen door in de Duitse en Nederlandse bossen met een filmteam, wildcamera’s en cameravallen. Maandag is de landelijke première van Wolf in de Pathé-vestiging in Ede, aan de rand van de Veluwe.

In de film staat de jonge avontuurlijke wolf Scout centraal, die opgroeit in een roedel in het oosten van Duitsland. We zien hoe hij in een droge zomer een drinkplaats voor de roedel ontdekt, hoe hij zijn eerste hertenkalf vangt en de roedel verlaat om naar het westen te trekken. Uiteindelijk leidt zijn zwerftocht hem naar de Veluwe, waar hij een wolvin treft en een eigen roedel sticht. Wonderschoon zijn de beelden van het nestje welpen dat de wolvin in een verlaten dassenburcht ter wereld brengt.

Dat de wolf weer in Nederland is, is terug te leiden tot de officiële bescherming die het roofdier door de Conventie van Bern sinds 1979 geniet. In de daaropvolgende decennia heeft de wolf zich vanuit oostelijk Europa kunnen verspreiden over delen van Polen en Duitsland – en sinds 2015 ook Nederland. Maar de wolf zou zich hier ook welkom voelen omdat de Nederlandse bossen veel gezonder zijn dan een eeuw geleden en vol zitten met prooi. En dat is volgens de documentaire te danken aan de inspanningen van natuurbeschermers. Ja, in de film die in samenwerking met Natuurmonumenten tot stand kwam, wordt de wolf zelfs ‘de kroon op het natuurherstel in Nederland’ genoemd.

Daar heeft schaapherder Marieke van Schuppen gemengde gevoelens bij. ,,Het zijn mooie beelden en het is geweldig om te zien hoe de wolf in het wild leeft. Je ziet de wilde prooien die ze eten, maar niet de ellende bij veehouders eromheen. En de tientallen andere wolven op andere plekken in Nederland blijven ook buiten beeld.”

Bij Pathé Leeuwarden bekeek ze zondag een voorvertoning van de film Wolf met haar collega Diederik Sleurink. Samen runnen ze Wylde Weide Landschapsbeheer, een kudde van zo’n 800 schapen die ze overal in Friesland op natuurterreinen, zonneparken en in stadsparken laten grazen als vorm van natuurbeheer. Maar de komst van de wolf heeft voor hen een grote onzekerheid meegebracht. Momenteel wordt rondom het Drents-Friese Wold vrijwel dagelijks vee aangevallen.

De film is wel eenzijdig, vindt ook Sleurink na afloop. ,,De gemiddelde Nederlander krijgt het idee: de wolf is schuw, wij zijn veilig en die veehouders moeten niet zo zeuren. Ik ben niet bang dat de wolf gevaarlijk is voor ons, maar heb wel de angst dat we straks niet meer ons werk kunnen doen met het vee buiten. Dat zie je nu al in Drenthe. Daar worden niet meer alleen schapen, maar ook het grotere vee aangevallen. Waar wolven verschijnen, verdwijnt het vee uit de wei. Hoe knetterhard gaat dat botsen met het verhaal dat we in de toekomst een meer extensieve veehouderij willen hebben?”

Het belang van wolfwerende rasters komt in de film heel even aan bod, als maatregel om vee te beschermen. ,,Al het vee achter een raster? Ik zou willen dat het haalbaar was en dat die rasters ook honderd procent bescherming bieden. Dat is helaas niet zo”, verzucht Sleurink.

De film heeft over de impact van de groeiende wolvenpopulatie verder alleen maar lof en bewondering, want immers goed voor de biodiversiteit. De wolf moet in Nederland alle ruimte krijgen om z’n gang te kunnen gaan.

,,De wolf wordt in Nederland nu zo hard beschermd, dat er over beheer niet te praten valt”, zegt Van Schuppen. ,,Natuurbeschermers en politici zullen de grootste vijanden van de wolf blijken als het straks uit de hand loopt.”