De Onlanden is nog maar een jong natuurgebied, maar vormt een paradijs voor allerlei moerasvogels. Foto: Archief DVHN / Jaspar Moulijn
De capaciteit van de waterberging in de Onlanden moet omhoog. Daartoe gaat waterschap Noorderzijlvest de capaciteit bij het Leekstermeer met 5,2 miljoen kuub water uitbreiden.
De Onlanden is aangewezen als waterberging annex natuurgebied na de grote wateroverlast die de stad Groningen in 1998 teisterde en waarbij complete stadswijken onder water dreigden te lopen. Een kwart eeuw later blijkt de oorspronkelijke capaciteit (7,5 miljoen kuub water) alweer te klein. „We hebben nieuwe klimaatmodellen gekregen”, zegt Annette van Velde, bestuurder van Noorderzijlvest. „We denken dat we de extra waterberging eens in de 25 jaar nodig zullen hebben.”
Bij Leekstermeer
De extra waterberging komt in het gebied rondom de Hooiweg bij het Leekstermeer. Het waterpeil gaat bij extreme regenval omhoog van 15 naar 18 centimeter. Daartoe is het onder meer noodzakelijk om kades rondom de bestaande waterberging te verhogen. Ook komen er ‘vluchtheuvels’ voor dieren die een veilig heenkomen voor het water moeten zoeken. Het gebied tussen de Hooiweg en het Leekstermeer blijft gevrijwaard van waterberging omdat het een kwetsbaar natuurgebied is.
Dit is het gebied waar de nieuwe waterberging moet komen. Illustratie Waterschap Noorderzijlvest.
De plannen zijn nog niet helemaal in kannen en kruiken, maar het staat min of meer vast dat de extra waterberging in dit gebied moet komen. Nader milieuonderzoek moet uitwijzen welke maatregelen precies nodig zijn om de extra berging goed in te passen.
De Drentse gedeputeerde Yvonne Turenhout (PvdA) wijst erop dat het gebied ook een belangrijk en door omwonenden gewaardeerd natuurgebied is geworden. „Het gaat dus om natuur en waterberging. Beide functies moeten we recht doen, we willen de natuurfunctie ook zoveel mogelijk versterken.”
Twee huizen
De provincie Drenthe heeft het gezag over de planologische ontwikkeling van de Onlanden. Het college van Gedeputeerde Staten gaf dinsdag het groene licht om de plannen nader uit te werken. „In het natuurgebied staan twee huizen, die moeten natuurlijk goed beschermd zijn”, zegt Van Velde. „Daarnaast liggen er weilanden aan de rand van het gebied, waar het Peizerdiep en het Eelderdiep samenkomen. De eigenaren zullen het wel merken dat we hier meer water gaan bergen.” Voor hen komt er wel een compensatieregeling.
We beleven een erg nat najaar, maar volgens Van Velde zijn er nu geen problemen. „De regen valt nu vrij gestaag. De overlast ontstaat vooral als er in korte tijd heel veel regen valt. En in de winter, want dan kunnen we minder water afvoeren naar zee via het Lauwersmeergebied.”
Noorderzijlvest werkte de plannen uit samen met Staatsbosbeheer en Natuurmonumenten. Ook de gemeenten Tynaarlo en Noordenveld zijn erbij betrokken. Voor omwonenden en andere belangstellenden is er donderdag 7 december tussen 16.30 uur en 20.00 uur een inloopbijeenkomst in Bij Boon in Peize.
De extra capaciteit van de waterberging in De Onlanden is volgens directeur Reinder Hoekstra van de Natuur- en Milieufederatie Drenthe niet genoeg om de waterhuishouding in Noord-Drenthe en rondom de stad Groningen goed te regelen. Drenthe, zo wordt vaak gezegd, heeft de vorm van een omgekeerd soepbord, waardoor het water snel naar Groningen stroomt.
„We moeten het water hogerop in Drenthe langer vasthouden”, vindt Hoekstra. Mogelijkheden daartoe zijn bijvoorbeeld om beken meer te laten kronkelen (meanderen). Daartoe zijn al maatregelen genomen of in voorbereiding.
Aanvankelijk hadden NMF Drenthe en andere natuurorganisaties kritiek op de plannen met De Onlanden. „We hadden het idee van een badkuip die volgestort zou worden”, zegt Hoekstra. „Dat zou erg ten koste gaan van de natuurwaarden. Gelukkig hebben Noorderzijlvest en de provincie naar onze opmerkingen geluisterd en het nu fijnmaziger aangepakt.”
