Minister Hermans kwam in december persoonlijk naar Warffum toe om haar besluit toe te lichten. Foto: Anjo de Haan
Gerommel in de Tweede Kamer na de opmerkelijke draai van Staatstoezicht op de Mijnen (SodM) over gaswinning bij Warffum tot 2032, en de zware beving woensdagnacht. Oppositiepartijen willen een nieuw debat, maar de coalitie houdt de gelederen gesloten.
Het bijzondere nieuws over de ommekeer van SodM zorgde de afgelopen dagen voor ophef. Die club adviseerde het Rijk vorig jaar positief over gaswinning uit het Warffumerveld, waarop minister Sophie Hemans (VVD, Klimaat en Groene Groei) mede haar besluit tot verlenging in december baseerde. SodM ging akkoord omdat de gaswinning veilig kan plaatsvinden.
Inmiddels zou SodM mogelijk een andere afweging maken, zei topman Theodor Kockelkoren tegen onderzoeksplatform Pointer (KRO-NCRV). De parlementaire enquête over de gaswinning heeft het sentiment veranderd: gezien de grote maatschappelijke onrust zou de waakhond de gevoelens onder Groningers veel zwaarder meewegen.
Daar komt bij dat Warffum en Usquert woensdagnacht werden opgeschrikt door een aardbeving met een kracht van 2,2. Het epicentrum van die relatief zware beving was precies bij de grens van het grote Groningenveld en het kleine Warffumerveld waar zo veel om te doen is.
Eindeloze soap
Oppositiepartijen in de Tweede Kamer ruiken hun kans om af te dwingen dat minister Hermans haar verlengbesluit helemaal heroverweegt. De SP wil een debat in de Tweede Kamer nu het fundament onder de verlenging wankelt. Dat bleek dinsdag onhaalbaar. De coalitiepartijen houden de poot stijf en zien een debat niet zitten.
De soap rondom Warffum lijkt daarmee maar niet ten einde te komen. In december besloot SodM om gaswinning bij Warffum niet te gedogen, een week nadat de minister groen licht had gegeven voor een hernieuwde vergunning. Daarom moest de NAM per 1 januari stoppen met gas winnen, totdat de verlenging alsnog definitief is.
‘Dit is een belangrijk signaal van SodM’
De poging van de SP tot een debat bleek tevergeefs. „NSC was voorheen heel expliciet: SodM zegt dat het veilig kan dus we kunnen doorgaan met gas winnen. Dat argument valt weg”, zegt SP’er Sandra Beckerman. „Als een toezichthouder van gedachten verandert, vind ik dat politieke partijen dat ook moeten doen. Het fundament om Warffum open te houden is er niet meer.”
Ook voor Julian Bushoff (GroenLinks-PvdA) is het klip en klaar dat de verhoudingen veranderd zijn. „Het technische rapport van SodM was een doorslaggevende reden voor partijen als NSC om voor gaswinning te stemmen, maar dat staat op losse schroeven. Als de toezichthouder zelf zegt dat ze anders zou beslissen, moet dat zwaar wegen voor de minister en de coalitiepartijen. Dit is een belangrijk signaal van SodM. Gelukkig is het niet te laat. We kunnen nog op de rem trappen.”
‘Minister moet verlenging alsnog afwijzen’
Dat er geen debat komt frustreert Bushoff. „Ik vind het schokkend en verbazingwekkend dat een meerderheid een debat niet steunt, na alles wat er de afgelopen jaren gebeurd is. Voor Groningers is het zo belangrijk dat we naar ze luisteren. Dan hoor je op zijn minst in een nieuw debat toe te lichten hoe je als partij in de wedstrijd zit.”
Beckerman gaat opnieuw een debat aanvragen. „Die beving woensdagnacht laat wel weer zien dat we niet ijzerenheinig die gaswinning kunnen doorzetten. Het SodM geeft niet zomaar een adviesje en de gaswinning is meer dan puur een technisch proces. Volksvertegenwoordigers van coalitiepartijen moeten zichzelf een spiegel voorhouden.”
Ilana Rooderkerk (D66) was naar eigen zeggen niet verbaasd door de uitspraken van Kockelkoren tegenover Pointer. „Wat mij betreft hebben die verstrekkende gevolgen. De minister moet de verlenging alsnog afwijzen.” Rooderkerk wil hoe dan ook een nieuw debat en in ieder geval een reactie van minister Hermans. „Ook coalitiepartijen kunnen niet achteroverleunen, ze zijn het aan de Groningers verplicht om het opnieuw hierover te hebben. Hier is het laatste woord nog niet over gezegd.”
‘Hiermee slaan ze nieuwe weg in’
Wytske Postma van coalitiepartij NSC wil met SodM in gesprek. Ze kan nog niet zeggen of het standpunt van haar partij door het nieuws verandert. NSC steunt de verlengde gaswinning bij Warffum. „Ik heb het SodM hoog zitten vanwege hun adviesrol over veiligheid en technische vraagstukken, maar hiermee slaan ze een nieuwe weg in. Ik weet niet of ze die expertise hebben en of dat bij ze past. Dat wil ik eerst zorgvuldig onderzoeken.”
Ook Henri Bontenbal van oppositiepartij CDA is nog niet overtuigd dat de uitspraken van SodM voor een kentering zorgen. „We moeten ons laten leiden door feiten in plaats van emoties. En we moeten toch ergens onze energie vandaan halen. Zonne- en windenergie zijn nooit genoeg voor de energiebehoefte. Ik begrijp niet dat Sandra Beckerman alles kan afwijzen: geen kerncentrale, geen gaswinning in de Noordzee of Wadden, geen gaswinning in Warffum.”
In een reactie laat het ministerie van Klimaat en Groene Groei weten de zorgen te begrijpen, maar dat minister Hermans zorgvuldig heeft nagedacht over de aanvraag van de NAM om langer gas te winnen bij Warffum. De adviseurs van TNO, de Mijnraad en ook SodM gaven vorig jaar een positief advies dat de gaswinning veilig kon gebeuren en daar baseerde minister Hermans zich op.
Inmiddels heeft Hermans ook zogeheten zienswijzen van bewoners, de gemeente en de provincie ontvangen. Ze neemt dit voorjaar een definitief besluit over de vergunning. Het ministerie wilde niet zeggen of het nieuws over de draai van SodM invloed heeft op het uiteindelijke besluit.
