Rutger Hauer als Roy Batty in de speelfilm 'Blade Runner'. Foto: Rights Managed
‘All those moments will be lost in time, like tears in rain. Time to die.’ Een van de meest memorabele laatste monologen ooit van een filmkarakter, uitgesproken door acteur Rutger Hauer in de klassieker Blade runner. ‘Like tears in rain’ is ook de naam van de documentaire over de grootste acteur die Nederland ooit heeft gehad, gemaakt door zijn peetdochter: documentairemaker Sanna Fabery de Jonge.
Rutger Hauer overleed in 2019 op 75-jarige leeftijd in zijn woonplaats Beetsterzwaag na een kort ziekbed. Tijdens een herdenking met familie en vrienden kwam Sanna Fabery de Jonge er pas echt achter welke impact hij op hen allemaal had.
„Toen ik al die verhalen over hem hoorde en over hoe zij Rutger zagen, maakte dat een enorme indruk op mij”, vertelt ze. „Hij was echt zo’n bijzonder mens, maar veel over hem is altijd privé gebleven. Dat wilde ik graag laten zien en ik heb dat ook met zijn vrouw Ineke (dochter van oud-hoofdredacteur Laurens ten Cate van de Leeuwarder Courant, red.) besproken. Ze vond het een mooi idee en zag het als een soort eerbetoon aan hem.”
Fabery de Jonge is vervolgens 3,5 jaar bezig geweest om zo’n goed mogelijk beeld te krijgen van de mens Rutger Hauer en de kijker in vogelvlucht mee te nemen door zijn veelbewogen carrière en de vele pieken en dalen die hij in zijn leven kende.
'Like tears in rain '
De documentaire Like tears in rain ging onlangs in première op het Nederlands Filmfestival Utrecht en is op dinsdag 15 oktober te zien op NPO2. Theater De Lawei in Drachten wil de documentaire dit najaar vertonen in de Rutger Hauer-filmzaal.
Documentairemaakster Sanna Fabery de Jonge is de peetdochter van Rutger Hauer.
Iets waar zij zelf ook deel van uitmaakte. „Ik weet niet beter dan dat hij altijd in mijn leven was. Mijn ouders leerden Rutger en Ineke kennen toen ik 2 jaar was. De eerste tien jaar woonden we vlak bij elkaar in Friesland en deden alles samen. Ze zijn zelfs officieel mijn peetouders geworden toen mijn ouders een maand naar Australië gingen. Ook toen ze naar Los Angeles verhuisden, is dat contact gebleven.”
Hij liet zich niet gek maken en had een grote mensenkennis
Fabery de Jonge bewonderde Hauer enorm als persoon. „Hij was iemand die dicht bij zichzelf bleef en zich van niemand wat aantrok. Hij liet zich niet gek maken en had een grote mensenkennis. Ook zette hij zich gedreven in voor goede doelen, wat veel mensen niet weten.”
In de documentaire Like tears in rain wordt dit verteld nadat Hauer te maken krijgt met een van de grootste verliezen in zijn leven. Zijn boezemvriend Marius krijgt de diagnose Ziekte van Hodgkin en overlijdt niet veel later, waardoor Hauer zich begint in te zetten voor ernstig zieke mensen.
Het maakt van Like tears in rain soms een emotionele kijkervaring, waarbij ook regisseur Paul Verhoeven een duit in het zakje doet. „Ik was verrast door Pauls openheid en hoe hij terugkijkt op zijn ervaringen met Rutger die niet altijd even makkelijk waren.”
Daarmee doelt Sanna Fabery de Jonge op de laatste film die Hauer en Verhoeven samen maakten: Flesh & blood. Deze rauwe vertelling over de middeleeuwen in Italië kwam voor Hauer op een vervelend moment in zijn carrière. Hij was klaar met slechteriken spelen en zag de intense shoot niet zitten. Verhoeven hield Hauer aan zijn contract, wat voor een erg onaangename draaiperiode zorgde.
„Ik kende dit verhaal al, maar vond het ontroerend hoe Paul hierop reflecteerde. Ook in de beelden die Rutger zelf tijdens het filmen bij zijn trailer maakte, zie je hoe ongelukkig hij was. Je ziet het vanuit het perspectief van hen allebei. Ze hebben het uiteindelijk bijgelegd, maar nooit meer samen een film gemaakt. Eeuwig zonde.”
Pleun Fabery de Jonge (broertje van Sanna), Rutger Hauer, zijn vrouw Ineke Ten Cate-Hauer en Sanna. Foto: privébezit
Wat eveneens eeuwig zonde is, is dat Hauer het mogelijke levenswerk waarmee hij bezig was, nooit heeft kunnen afmaken. „Rutger en mijn vader waren altijd in de weer met camera’s. Ze filmden ontzettend veel op al hun avonturen. Ik wist dat Rutger dat allemaal in een grote opslag in Amerika had bewaard.”
„Toen ik voor deze documentaire daar Ineke over vroeg, hoorde ik pas dat de opslag een tijd geleden door een overstroming was getroffen. Alles bleek te zijn verwoest. Dat was zijn levenswerk, hij wilde er altijd nog wat mee doen. Kennis overdragen, mensen inspireren... maar alles was weg. Hij heeft daar nooit meer over kunnen praten.”
Een aandoenlijke scène met een nest kleine konijntjes
„Toch ben ik door gaan zoeken op hun zolder en kwam ik een doos met oude VHS-banden en Super 8-films tegen. Hier zat gelukkig nog veel goed beeldmateriaal bij, waaronder dat van Rutger op de set van Flesh & blood. Maar ook mooie momenten met Ineke en een aandoenlijke scène met een nest kleine konijntjes.”
Maar de documentaire bevat niet alleen archiefbeeld en naasten die over de filmster vertellen. Ook wereldberoemde collega’s uit het vak wilden maar al te graag hun verhaal doen. Zo is de anders zo ruige acteur Mickey Rourke opvallend aangedaan wanneer hij het over Hauer heeft. „Ja, dat verbaasde mij ook”, vervolgt Fabery de Jonge.
„Mickey begon meteen te snikken, nog voordat het interview was begonnen. Ze hebben samen in twee films gespeeld en altijd als ze elkaar tegenkwamen, was er een hechte band. Dat had hij ook met Whoopi Goldberg en Robert Rodriguez (regisseur van Sin city en Desperado).’’
,,De enige die ik helaas niet te spreken kreeg, was Christopher Nolan, met wie hij samenwerkte voor Batman begins. Ook zij konden het erg goed vinden en Nolan is groot fan van Blade runner. Maar vanwege de gekte rondom Oppenheimer lukte het niet meer om hem voor de camera te krijgen. Heel jammer.”
'Turks Fruit' met Rutger Hauer en Monique van de Ven Foto: Scan uit boek
’Een echte filmster’ wordt hij meerdere malen genoemd
Wat vooral duidelijk wordt als je deze grote namen over Hauer hoort praten, is het aanzien dat hij onder collega’s genoot. ’Een echte filmster’ wordt hij meerdere malen genoemd, ’iemand waar je tegenop keek’.
Ook dat kan Fabery de Jonge beamen. „Hij was een knappe man en tevens mysterieus, ongrijpbaar en enorm charismatisch. Juist daarom was hij een filmster. Hij was er ook niet zo mee bezig. Ik denk dat veel jongeren hier niet zo snel meer weten wie hij is, maar in Amerika weten ze het allemaal. Hij was echt de allergrootste die we hadden in Nederland. Een combinatie van talent en charisma, een man die altijd zichzelf bleef. One of a kind.”
Top 5 Hauer-films
1. Blade runner De film was aanvankelijk geen succes in de bioscopen maar kreeg al snel een cultstatus. Niet alleen is de film een lust voor het oog, maar Hauer steelt tegenover Harrison Ford de show als androïde in een dystopische toekomst.
2. Soldaat van Oranje Een van de grootste en meest succesvolle Nederlandse films aller tijden. De film over verzetsheld Erik Hazelhoff Roelfzema zette Paul Verhoeven en Hauer internationaal op de kaart.
3. Turks fruit Met 3,3 miljoen bezoekers nog altijd veruit de best bezochte Nederlandse bioscoopfilm ooit. Turks fruit kreeg een Oscarnominatie en een speciaal Gouden Kalf voor beste Nederlandse film van de twintigste eeuw.
4. Batman begins In de herfst van zijn carrière pakte Hauer in 2005 nog twee grote hits mee. Een was de stripboekverfilming Sin city, de andere Batman begins die de legendarische Dark knight-trilogie zou aftrappen. Hauer zette een sterke rol neer tegenover veteranen als Morgan Freeman en Christian Bale.
5. Escape from Sobibor Deze oorlogsfilm over een opstand van gevangenen in het Poolse vernietigingskamp Sobibor zorgde voor een unicum. Hauer werd de eerste (en nog altijd de enige) Nederlander die een Golden Globe wist te winnen.
