Een avontuur in Pictura Groningen met mystieke transformaties en brutale stopcontacten | Kunst kijken met Eric Bos

In de benedenzalen van Pictura in Groningen vindt een wonder plaats. Tekeningen op plat papier hebben zich daar tot zwevende rotsblokken gevormd die in de ruimtes hangen. Wolken van papier, zou je kunnen zeggen. Kunstenaar Josefien Alkema uit Huizinge noemt ze liever Cosmic ornaments.

Op de wanden ontmoeten we papieren objecten en tekeningen die verwijzen naar de natuur, naar organische verschijnselen. Van eendimensionaal naar driedimensionaal. Van huid naar lichamelijkheid. Het verwijst ook naar iets mystieks, iets wat zich ergens tussen het kunstwerk en de hemel bevindt. Hemel en wolken zijn weerkerende thema’s in haar oeuvre. Soms hangt zo’n wolk als een enorm ruimteschip van fijne potloodlijntjes dramatisch boven een weerloos landschap.

Josefien Alkema werkt met houtskool, potlood en inkt. Ze maakt ook collages van oude tekeningen, waarvan resten van zichtbare lijnen en details een nieuw patroon tevoorschijn roepen. Ze tonen de tijd, de gelaagdheid en de geschiedenis van zo’n tekening, de transformatie die ze hebben ondergaan. Begrenzing en onbegrensdheid ervaren we in haar werk. Het heeft iets wat je spiritualiteit kunt noemen, iets mystieks.

Haar expositie is een wandeling, laat ze weten. Dat klopt, je kijkt onderweg door de expositie naar vormen en details, naar de hemel en de aarde. Een avontuur.

Wanneer we vervolgens de trap naar de grote bovenzaal beklimmen, zoemen de kleuren je tegemoet. Wanden vol schilderijen van Erica Scheper. Beelden van caravans, pakjes margarine, Ikea-meubels, hazen van origami en stopcontacten. Een feest van kleur en vorm.

Erica Scheper schildert hoofdzakelijk met olieverf. Dat verklaart de warmte en de diepzinnigheid van haar kleuren, wat zich meedeelt aan de hele voorstelling. Het origami-haasje is haar meest recente onderwerp. Afgezien van de grappige, gevouwen vorm, is het ook de ‘vacht’ van kleurige patronen en dessins die de aandacht vraagt, evenals de abstracte, kleurige vlakken op de achtergrond.

Het zijn alledaagse gebruiksvoorwerpen die de kunstenaar inspireren, maar zo geschilderd dat het iets bijzonders wordt. Je krijgt bij herhaling de illusie dat je het geschilderde voorwerp zomaar beet kan pakken.

Haar manier van schilderen is heel eigen, consequent en direct herkenbaar. De mysterieuze, surrealistische sfeer die Erica Scheper in haar vroege caravanseries verwerkte, is losgelaten ten behoeve van iets anders. Zoals de geschilderde wanden, bedekt met sierlijk en kleurig patroonbehang waarop vervolgens ansichtkaarten zijn geschilderd van bekende schilderijen uit de kunstgeschiedenis. Bijvoorbeeld de Olympia van Manet, een bloementuiltje in een vaasje van Morandi, knappe miniatuurtjes, schilderijen in een schilderij.

Soms word je even uit de esthetische ervaring getrokken door een brutaal stopcontact. De geschilderde stopcontacten van Erica Scheper willen iets van je. Je vraagt je af of zo’n contactdoos de mogelijkheid biedt om een connectie met het hogere te kunnen maken of dat het contact met de werkelijkheid verloren is geraakt.

Josefien Alkema: Wandeling in papier en Erica Scheper: Patterns in Repeat, tekeningen en schilderijen. Pictura, Sint-Walburgstraat 1, Groningen. Open: wo t/m zo 13-17 uur. T/m 11 januari 2026.