Het lukt me maar niet aan hem te wennen, maar misschien is dat ook wel zijn bedoeling. Of zijn talent, zo u wilt. Ik heb het over de Amerikaanse president Donald Trump.
Alleen al het opschrijven van zijn functie kost me grote moeite, het voelt als tegen heug en meug. Het kan toch niet waar zijn dat de meest grove leugenaar die de mensheid ooit heeft gekend, ook jarenlang de meest machtige persoon is. Volstrekt absurd. Helemaal als je bedenkt dat hij niet op die positie is terechtgekomen door oorlog, geweld of machtsmisbruik, maar doordat ten minste de helft van de mensen die daartoe het recht hebben hem voor die positie hebben gekozen.
Waarbij ze iemand hebben gekozen van wie ze weten dat hij gemakkelijker liegt dan ademt en iedere volgende leugen zoveel mogelijk tracht weg te wuiven met een of meer volgende. Reden voor zowel psychologen als journalisten hem te behandelen als één doorlopende casus belli, een oorlogsinvitatie. Wat met regelmaat heel bijzondere tussenuitkomsten oplevert.
Neem het werk van Daniel Dale, jarenlang correspondent in Washington voor de Canadese krant Toronto Star. Al vanaf het begin van Trumps eerste presidentschap houdt Dale bij hoe vaak Trump leugens verkondigt. Dales teller voor de 4 jaar van Donalds eerste termijn staat op ruim 30.000. Met weken waarin hij er 200 tot 300 leugens moest bijtellen.
Serieleugenaar
Dale noemt Trump daarom zijn favoriete serieleugenaar. Ik voorspel dat aan het einde van zijn tweede periode Donalds leugenteller op 100.000 zal staan. Zal dat bij steeds meer mensen het besef loswrikken dat van een oud en eerbiedwaardig gezegde feitelijk ‘geen hout (meer) klopt’. Ik doel op het gezegde: Al is de leugen nog zo snel, de waarheid achterhaalt hem wel.
Het is uiterst twijfelachtig dat Donald Trump ooit nog door zijn ontelbare leugens kan worden ingehaald. Liegen loont blijkbaar. Je kunt er zelfs de machtigste man op een planeet mee worden. Toch is het zijn geloof in dat oude gezegde dat dat maakt dat Dale voorlopig blijft doortellen. Hij koestert de hoop dat de mensheid blijven confronteren met de tsunami van leugens waarmee Trump wereld, land en volk overspoelt, hen ooit de ogen zal openen en doen afkeren van hun Grote Leugenaar-Leider.
Maar dat gaat niet gebeuren. Net zo min als zal gebeuren dat Dales optelling Trump op een bepaald moment tot inkeer zal brengen en hem vaker het pad van de eerlijkheid opstuurt. Uit alles blijkt dat Trump niet vindt dat hij een oneerlijk mens is of dat hij (vaak) liegt.
Nog oerdommer
Hier doet zich psychologisch overigens wel een complicatie voor: iemand kan een onwaarheid spreken, maar dat wil niet zeggen dat hij liegt. Liegen doe je pas als je opzettelijk iets anders zegt dan je zelf gelooft. Als je écht gelooft dat de aardbevingen in Groningen weinig tot niets te maken hebben met de aardgaswinning en je verkondigt dat luidkeels, dan ben je oerdom. Maar lieg je dan?
Afgaande op Dales verzameling van uitspraken van Trump concludeer ik dat de president heel vaak onwaarheden verkondigt maar in vele daarvan momentaan zelf gelooft. En dan dus niet liegt? Zo bezien is hij mogelijk minder oneerlijk, maar nog oerdommer dan hij lijkt.
Daar komt nog bij dat mensen vaak geneigd zijn om de leugens van anderen door de vingers te zien als ze daar zelf geen nadeel en mogelijk zelfs voordeel van denken te hebben. Zolang de leugens of onwaarheden van hun president de economie niet lijken te schaden, integendeel misschien zelfs, zullen vele Amerikanen hem weer op de koop toe nemen. Is het uiteindelijk dan toch voornamelijk weer het geld dat telt?
