Ik lig er wakker van. Met ons nieuwe kabinet ziet het er op het gebied van de kunsten niet bepaald rooskleurig uit. Misschien juist omdat er in de plannen nauwelijks over cultuur wordt gesproken.
In het verkiezingsprogramma van de PVV stond eerder enkel ‘stoppen met kunst- en cultuursubsidies.’ Wel weten we dat er waarschijnlijk een btw-verhoging komt op theater en concerten. Ik houd mijn hart vast, de geplande bezuinigingen van miljarden euro’s moeten ergens vandaan komen. Theater wordt gezien als een niche, alleen voor de rijken, en we hebben immers meer problemen op te lossen dan iets futiels als de kunstensector op de been te houden.
Juist door de kaartjes duurder te maken, wordt in de hand gewerkt dat kunst voorbehouden is aan de elite. Worden kindervoorstellingen, concerten, musicals, toneelvoorstellingen voortaan alleen nog maar toegankelijk voor de rijkbedeelden onder ons? Terwijl het om verhalen gaat over en uit alle lagen van de bevolking.
Halbe Zijlstra
Ik studeerde in 2011 af van de toneelschool. Tijdens mijn studie droomde ik ervan om stukken te schrijven, theater te maken, belangrijke verhalen naar het toneel te brengen. Voor jonge makers gebeurt dat via de productiehuizen. Ik had alle schepen achter me verbrand en stortte me, vanuit een vrij onmogelijke positie, op de opleiding. Ik wilde kansarmen en minderheden in de samenleving een perspectief bieden, een verhaal, een uitgang, misschien wel een representatie die ik zelf niet heb gehad in de media, kunst en literatuur.
Met de kaalslag in de kunstensector in 2011 onder VVD-staatssecretaris Halbe Zijlstra, sloten de productiehuizen, en daarmee de poorten voor jonge makers. Met een vers diploma in mijn hand, vielen nou juist de plekken weg waar ik als nieuwkomer had moeten beginnen.
Kunstenaars zijn enorm weerbaar, dat is tegelijkertijd ons probleem. Wij redden ons altijd, maar tegen welke prijs. We zijn creatief om in de uiterste uithoeken kiertjes te vinden om het toch voor elkaar te krijgen. Verhalen met urgentie, die belangrijker en groter zijn dan jezelf, desnoods doen we het onbetaald. Zonder zwangerschapsverlof, pensioen, de juiste verzekeringen, en soms zonder een fatsoenlijk loon.
Desastreus
In ons buurland Duitsland staan kunstenaars hoog in aanzien, worden de toneeltradities in ere gehouden. Niet alleen nieuwe verhalen die ons een spiegel voorhouden, maar ook oeroude verhalen die troost bieden. Omdat ze vinden dat een land zonder kunst een verschraald land wordt.
We willen niet in een land leven waar zelfstandige kunst, zoals in Vietnam, niet bestaat of door de overheid wordt gereguleerd. Culturele verarming en de mond snoeren van de bevolking. Dat raakt uiteindelijk iedereen. Misschien niet gelijk zichtbaar, en niet direct, maar op een onderliggend niveau desastreus.
Vergelijk het maar met een maatschappij zonder rituelen, een begrafenis of bruiloft zonder rituelen. Wat blijft er dan nog over. Kunst is van levensbelang, al dan niet direct zichtbaar, juist voor mensen wiens bestaan rauw, kaal, uitzichtloos is. Niets elite. Het heeft mij in ieder geval uit een kansarme situatie gehaald.
