Zo hard werken voor iets waar het geluk helemaal niet ligt. Verspilde moeite? | column Nhung Dam

Volgens wetenschapper Sonja Lyubomirsky pakken we onze zoektocht naar geluk helemaal verkeerd aan. Misvattingen over waar geluk te vinden is; in een succesvolle carrière, een relatie, veel geld, een strak lichaam. Helaas creëren deze dingen slechts een kortdurend gevoel van geluk. Geen ervan maakt je substantieel gelukkiger voor de lange duur, blijkt uit onderzoek. Zelfs het hebben van kinderen niet. We zoeken geluk op de verkeerde plek.

Zelf ben ik een meesteres in het najagen van geluk op de verkeerde plekken. Bloed, zweet en tranen in die roman, theaterstuk, in het vinden van liefde, en na afloop het uitblijven van dat allesomvattende en blijvende gevoel van geluk. Zo hard werken voor iets waar het geluk helemaal niet ligt. Verspilde moeite?

Opgegroeid met ouders die een oorlog zijn ontvlucht, een nieuw bestaan hebben moeten opbouwen in een vreemd land, heb ik veel verdriet om me heen gezien. Depressie, trauma, lijden. Een leeg en onvervuld bestaan is niet uniek voor mijn omgeving, we kennen het allemaal wel ergens. De westerse, klinische psychologie is vooral gericht op traumaverwerking, pijn, psychoanalytisch graven, niet per se op het vinden van geluk.

Wat als we anders gaan denken over geluk? Uit de onderzoeksresultaten van Lyubomirsky, blijkt dat we het veel meer in de hand hebben dan we denken. Geluk wordt voor slechts 10 procent bepaald door leefomstandigheden, 50 procent door onze biologische aanleg en voor 40 procent door ons eigen gedrag.

In het koninkrijk Bhutan, gelegen tussen India en China, ergens ver in de Himalaya, stelt de overheid geluk als hoogste doel voor haar burgers. Ze hebben zelfs een ministerie van geluk. Waar andere landen zich vooral richten op het bruto nationaal product, stelt Bhutan het bruto nationaal geluk als maatstaf voor duurzame ontwikkeling. Het is een van de gelukkigste volkeren ter wereld.

‘Leef in het moment’, ‘lach’, ‘voel dankbaarheid’, ‘wees vriendelijk naar een ander’, allemaal afgezaagd, zoals je die kunt vinden op de Xenos-bordjes voor op het toilet of als quotes van influencers op Instagram. Het blijkt dat het toepassen van deze mindset effectief is.

Geluk is te leren. Blijven oefenen en dat volhouden, stelt Lyubomirsky, levert een stijging van geluk op. De tijd die het kost om een instrument te beheersen of een sport te leren, zo is dat ook met geluk. Discipline, oefenen, en loslaten van wat je dacht wat je geluk zou brengen. In ons nuchtere kikkerlandje is het ondenkbaar om een ministerie van geluk op te zetten, het komt op onszelf aan. Het goede nieuws is dat we dat voor veertig procent zelf in de hand hebben. Dat is een behoorlijk groot stuk van de taart.