Waar wil de nieuwe coalitie heen met de 'transitie' van het landelijk gebied? De provincie Groningen overweegt een pas op de plaats tot duidelijk is hoeveel ze mag verwachten voor stikstofmaatregelen en natuurherstel. Foto: Achief ANP/Marcel Antonisse
De provincie Groningen drukt waarschijnlijk op de pauzeknop voor de zogeheten transitie van het landelijk gebied. Voor dat proces verder kan moet er eerst meer helderheid komen van de beoogde regeringspartners.
Dat zegt de Groninger landbouwgedeputeerde Henk Emmens in reactie op het hoofdlijnenakkoord van zijn ‘eigen’ BBB met de PVV, VVD en NSC.
Daarin hebben de vier partijen onder meer afgesproken dat er een streep gaat door het ‘transitiefonds’ van 20 miljard die het zittende kabinet opzij had gezet voor maatregelen voor natuurherstel en een forse verlaging van de stikstofuitstoot.
Onduidelijkheid over budget na streep door ‘transitiemiljarden’
Daarmee valt na meer dan een jaar praten met landbouw- en natuurorganisaties in één klap de financiële basis weg onder de kostbare stappen die moeten worden gezet voor dit transitieproces, erkent Emmens. Dat proces loopt toch al moeizaam: met name de landbouw ziet op tegen ingrijpende aanpassingen.
Zolang niet duidelijk is hoeveel Haags geld de provincies hiervoor nu precies hebben te verdelen, heeft het volgens Emmens niet veel zin daarover afspraken te maken die mogelijk direct in de vuilnisbak kunnen als de coalitiepartners er de komende maanden in slagen tot een regeerakkoord te komen.
In dat geval brokkelt het moeizaam opgebouwde draagvlak onder boeren meteen weer af en wordt het lastig ze later alsnog weer aan boord te trekken om alsnog werkbare transitieafspraken te maken, vreest Emmens. Hij overweegt daarom voorlopig pas op de plaats te maken in de zeven deelgebieden waar de provincie aan de overlegtafel zit met alle betrokken partijen.
Gedeputeerde wil boeren-gesprekspartners al donderdag hom of kuit bieden
Gedeputeerde Staten hakken daarover waarschijnlijk al woensdag de knoop door want Emmens wil zijn gesprekspartners donderdag al hom of kuit bieden als hij aanschuift voor de eerstvolgende overlegronde in het Zuidelijk Westerkwartier, één van die deelgebieden.
„We moeten heroverwegen hoe we het in deze nieuwe situatie moeten gaan doen in die zeven deelgebieden”, zegt de gedeputeerde. Hij ziet meerdere opties. „Je kunt zeggen: we stoppen ermee, we gaan door op het huidige pad óf we drukken voorlopig op de pauzeknop en we gaan eerst nadenken over hoe we dit moeten doen. En dan zeg ik voorzichtig: we neigen naar het laatste.”
De BBB’er ziet wel ‘aanknopingspunten’ om tot werkbare afspraken te komen met een nieuw kabinet en de bewindspersoon die zijn partij daarin levert voor het nieuwe ministerie van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur. Maar hoe lang dat nog gaat duren, voor zover het lukt, kan hij niet overzien.
Maatregelenpakket laat (veel) langer op zich wachten dan september
De planning was om in september al een maatregelenpakket voor te leggen aan de Groninger Staten. Door de huidige onzekerheid in Den Haag zal de provincie echter opnieuw langdurig op de handen moeten zitten. Emmens voorganger Johan Hamster becijferde vorig jaar al dat het 3 miljard gaat kosten om de landelijke natuur- en stikstofdoelen te halen. Daarvan gaf ‘stikstofminister’ Christianne van der Wal al aan dat het véél te duur is. Sindsdien wisten de provincies eigenlijk al niet waar ze aan toe waren.
Toch staan er ‘lichtpunten’ tegenover het schrappen van het transitiefonds, vindt de Groninger BBB-gedeputeerde. Van de gereserveerde 22 miljard wordt 5 miljard doorgeschoven naar een fonds voor technologische innovatie in de landbouw en nog eens 5 miljard naar natuurbeheer door boeren. Mogelijk kunnen onderdeel van de Groningse transitieplannen bekostigd worden uit die potten, hoopt Emmens.
Hoopvol is de Groninger provinciebestuurder ook over oplossing voor de zogeheten PAS-melders. Zij hebben hun bedrijf in het verleden uitgebreid op grond van regelgeving die inmiddels door de Raad van State is vernietigd. Daardoor zitten ze nu in onzekerheid of ze nog wel een nieuwe vergunning krijgen om door te kunnen boeren.
BBB-bestuurder optimistisch over PAS-melders en EU-mestrichtlijn
Emmens lobbyt in Den Haag al maandenlang met de andere provincies over een verlaging van de rekenkundige stikstofdrempel. Daarmee worden volgens hem in één klap alle bijna 160 Groninger PAS-melders uit de brand geholpen.
Optimistisch is de BBB-bestuurder bovendien over de kans dat een nieuwe coalitie de Europese Commissie zover krijgt dat ze Nederland alsnog ruimere rechten teruggeeft om meer mest op landbouwgrond uit te rijden dan alle andere EU-lidstaten. ‘Brussel’ pakte deze zogeheten ‘derogatie’ af omdat Nederland de afgelopen jaren bij lange na niet het beloofde natuurherstel heeft laten zien.
