Eén van de zoutputten van Nobian in Oost-Groningen: het bedrijf wil nog tien jaar door en broedt op nieuwe cavernes voor de verdere toekomst. Foto: Archief Huisman Media
Wat is de beste en meest veilige manier om de zoutcavernes bij Zuidwending af te sluiten als Nobian daar rond 2035 klaar is? Minister Sophie Hermans eist op aandrang van toezichthouder SODM meer onderzoek.
Nobian mag nog tot november zout winnen uit de diepe bodem onder Zuidwending. Daarna wil het concern echter nog tien jaar door. Zoals maandag gemeld, is minister Sophie Hermans van Klimaat en Groene Groei van zins daarmee in te stemmen. Zij koppelt dat echter wel aan een aantal voorwaarden.
Dan gaat het met name om de vraag hoe de acht zoutkoepels, of cavernes, rond Zuidwending moeten worden afgesloten als Nobian over tien jaar stopt met de winning. Zelf is het concern van plan de putten ‘hard’ te sluiten. Daarbij wordt op 1,5 tot 2 kilometer diepte een betonnen plug op de caverne aangebracht en het bovenliggende boorgat volgestort met cement.
Moeten zoutputten ‘hard’ afgesloten, of toch ‘zacht’?
Het Staatstoezicht op de Mijnen is er niet van overtuigd dat dit de veiligste methode is. De toezichthouder vindt dat moet worden onderzocht of een ‘zachte’ sluiting niet eigenlijk beter is.
Daarbij worden de cavernes niet volgestort met beton, maar voorzien van een afsluiter die bij oplopende druk in de koepels kan worden opengedraaid om de balans te herstellen.
Voor SODM is de twijfel over de veiligheid op de lange termijn reden om de minister negatief te adviseren over een verlenging van de zoutwinning bij Zuidwending. Voor Hermans weegt echter het belang voor de nationale economie zwaarder dan de twijfel over de risico’s.
Het zout uit de Oost-Groninger bodem (en Twente) is cruciaal voor de Nederlandse chemie- en kunststofindustrie. Landelijk zijn duizenden banen afhankelijk van zout, niet alleen in Delfzijl maar ook in Rotterdam/Botlek.
Vijf jaar lang onderzoek naar de veiligste optie
Wel wil de minister binnen negen maanden een plan van aanpak van Nobian zien om de veiligheidseffecten van zowel een harde als een zachte afsluiting in kaart te brengen. De zoutfabrikant moet vijf jaar lang met veldonderzoek en rekenmodellen helder maken wat tot in de verre toekomst de voors en tegens van beide methodes zijn.
Ondertussen mag de winning in Zuidwending wel gewoon doorgaan. Althans, Hermans instemmingsbesluit gaat eerst nog de inspraak- en bezwaarprocedure in. Als dat de komende maanden niet alsnog roet in het eten gooit voor Nobian kan de winning in november direct door.
Zelf ziet het zoutconcern een harde afsluiting als de beste optie voor de verre toekomst. „Wij zijn ervan overtuigd dat dat veilig kan”, zegt Eric Huisman, regionaal directeur voor Nobians noordelijke mijnbouwactiviteiten.
Sterker: juist aan een zachte afsluiting kleven veel meer nadelen. Onderzoek wijst volgens Huisman uit dat de bodemdaling in het wingebied groter is en ook veel langer aanhoudt dan bij een harde afsluiting.
Bovendien blijft een bovengrondse installatie nodig om drukschommelingen in de putten in de toekomst te kunnen reguleren. Dat kan tot in lengte van jaren duren, tot de caverne uiteindelijk stabiel is. Bij een harde afsluiting wordt alle infrastructuur ontmandeld, met alle voordelen van dien voor het landschap en (onderhouds)kosten.
Nieuwe putten richting Pekela botsen op plan Heeresmeer
Voor de verdere toekomst na 2035 werkt Nobian ondertussen aan plannen voor negen nieuwe carvernes ten oosten van het huidige wingebied, verder in de richting van Pekela. In mei kreeg het concern al een vergunning voor een proefboring die helder moet maken hoe daar nog tot 2040/’45 zout kan worden gewonnen.
In Pekela stuit dat plan op verzet aangezien de beoogde nieuwe locatie grenst aan het Heeresmeer. Het gemeentebestuur heeft grote plannen om het meer te verdubbelen en te versterken als recreatiegebied. Ook moeten er nieuwe woningen verrijzen.
In het ‘oude’ wingebied bij Zuidwending beraadt Nobian zich op de mogelijkheden om nieuwe cavernes aan te leggen voor de opslag van gassen. In de steenharde zoutlaag in de diepe bodem zou in de toekomst onder meer waterstof en stikstof kunnen worden opgeslagen, maar ook perslucht voor de productie van stroom.
Het verst gevorderd is het concern met plannen voor de opslag van waterstof. Daarvoor werkt het samen met HyStock, een dochterbedrijf van de Gasunie. Dat heeft toestemming voor twee proefboringen in het gebied. Die werkzaamheden beginnen in januari.
Bewoners bijgepraat
Het ministerie van Klimaat en Groene Groei praat inwoners van het zoutwinningsgebied volgende week bij over de toekomstplannen rond Zuidwending. Dinsdag kunnen belangstellenden van 17.00 tot 20.00 uur terecht op een inloopavond in café de Stainkroeg in Ommelanderwijk. Ambtenaren van het ministerie geven dan nadere informatie in het kader van de inspraakprocedure waarbij belanghebbenden de komende zes weken bezwaar kunnen aantekenen tegen de voorgenomen verlenging van de zoutwinning.
