Huurders en corporatie lijnrecht tegenover elkaar na verbouwing Zuiderflat. Bewoners dienen klacht in. ‘Het was veel te heftig’

Zo op het oog zijn er minder bouwvakkers en lijkt de rust in de Zuiderflat aan de Vestdijklaan in De Wijert Zuid wedergekeerd, maar de verbouwing van september 2024 tot oktober 2025 heeft een nasleep. Bewoners vragen de Klachtencommissie van de gezamenlijke woningcorporaties in Groningen een onderzoek in te stellen. Hun inzet is schadevergoeding en huurreductie van 50 tot 60 procent over de verbouwingsperiode van dertien maanden. Maar ze willen ook excuses van Patrimonium en de gemeente die de vergunning verstrekte.

Lenie van Wijk (95) woont in een van de 108 appartementen van de Zuiderflat. ,,We zijn woedend. Meer dan een jaar boren, slijpen en trillen. Het lawaai was ondraaglijk. Het bouw- en fijnstof drong de woningen binnen. Op mijn oude dag heb ik door lawaai en stress tinnitus (piep, ruis, fluittoon) opgelopen.” Volgens de bewonersgroep staan de tinnitusklachten van Van Wijk niet op zich. Dat wordt bevestigd door verklaringen van meerdere bewoners en medische klachtenregistraties.

Herman Spanjer is door meer dan zestig bewoners gevraagd namens hen het woord te voeren. ,,De bewoners zijn bewust misleid. De informatiebrochure waarmee Patrimonium de wettelijk vereiste instemming van de bewoners vroeg, sprak uitsluitend over verduurzaming. De woningcorporatie had bij de gemeente een vergunning aangevraagd en gekregen voor renovatie en functiewijziging naar zorgappartementen. Deze functiewijziging was aangevraagd en verleend voordat bewoners om instemming werd gevraagd.”

De bewonersgroep noemt de verkregen instemming onrechtmatig ‘omdat zij niet gebaseerd is op volledige en juiste informatie’. In hun ogen vervalt om die reden de legitimiteit van de subsidieaanvraag die voor de verbouwing is ingediend bij de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO). Hoewel de subsidie is toegekend, verwachten de huurders dat deze op grond van een onjuiste voorstelling van zaken in een eventuele rechtszaak zal worden herzien of ingetrokken.

Van Wijk vult aan. ,,De woningcorporatie moest 70 procent van de bewoners mee krijgen. Dat lukte. Als we hadden geweten hoe rigoureus ze te werk zouden gaan, hadden we nee gezegd en was het niet doorgegaan.” Van Wijk noemt de renovatie in bewoonde staat veel te heftig. ,,Mensen zaten delen van de dag met de vingers in de oren of met een geluiddempende koptelefoon in de kamer. Bezoekers zeiden: arme stakkers, dat jullie dit moeten meemaken. Onze kinderen waren woedend.”

Volgens Patrimonium zijn de woningen nu verduurzaamd en voorzien van nieuwe balkons. Ook de entree van het gebouw is aangepakt. Het is een gebouw waar wonen en meer voorzieningen voor zorg en welzijn onder één dak zijn gebracht. Er is meer ruimte voor zorginstelling ZINN.

Patrimonium vindt dat vooraf wel degelijk op papier inzichtelijk is gemaakt wat er ging gebeuren. In een brief aan de bewoners schrijft directeur Bas Krajenbrink: ,,Laat onverlet dat de overlast van de werkzaamheden in praktijk erger kan zijn dan wat u zelf in gedachten had bij aanvang van het project.”

,,Blijkbaar zijn wij onvoldoende in staat geweest dit voorafgaand aan de werkzaamheden over te brengen. Aanpassingen van woningen zijn gericht op het langer kunnen blijven wonen in de flat”, vervolgt de directeur. Bewoners ervaren deze formulering als een ontkenning van zijn verantwoordelijkheid. Krajenbrink zegt dat huurders bezwaar kunnen maken bij de onafhankelijke huurderscommissie van de woningcorporaties. ,,Dat is de route. Als die een oordeel velt, ga je daar mee verder.”

Naast de Klachtencommissie van de gezamenlijke woningcorporaties in Groningen zijn ook andere instanties benaderd. De Autoriteit Woningcorporaties, zorginstelling ZINN, het college van burgemeester en wethouders, de gemeenteraad en Gedeputeerde Staten van de provincie Groningen zijn gevraagd te toetsen of betrokken partijen volgens de regels hebben gewerkt.

Wethouder Rik van Niejenhuis (PvdA, Wonen) bevestigt te zijn benaderd door de bewoners. Hij zegt dat de huurders het conflict met Patrimonium moeten oplossen en anders de zaak kunnen aankaarten bij de klachtencommissie van de corporatie(s). De huurders vinden dat de wethouder zich niet afzijdig kan houden. ,,De gemeente staat als partner op de website van het woonconcept ‘Meer dan wonen’, dat betrekking heeft op de Zuiderflat”, aldus Spanjer. 

De bewonersgroep vindt het ernstig dat Patrimonium, ZINN, Bouwgroep Dijkstra Draisma niet of onvoldoende ingaan op haar vragen. Zo vinden de bewoners dat Bouwgroep Dijkstra Draisma hen ook een verklaring schuldig is. Het bedrijf had moeten weten dat de te verwachten overlast voor de overwegend hoogbejaarde bewoners ‘onaanvaardbaar en schadelijk voor de gezondheid’ zou zijn. Diverse huurders hebben een advocaat ingeschakeld.

Om zich meer informatie te verschaffen over de gang van zaken achter de schermen, is een beroep gedaan op de Wet Open Overheid (WOO). De stukken zijn reden voor de bewoners om aan te dringen op onafhankelijk onderzoek naar de aard en omvang van de werkzaamheden, inclusief asbestverwijdering.

Bewoner Ria vertelt hoe mannen in witte pakken asbest verwijderden. ,,,Daar liepen wij tussendoor. Dat voelde onveilig.” Patrimonium stelt dat het asbest is verwijderd volgens wet- en regelgeving. ,,Dat is gebeurd door een erkend bedrijf. De arbeidsinspectie heeft de werkzaamheden gecontroleerd”, aldus Krajenbrink.

Hij benadrukt dat de werkers in beschermende pakken op de gangen nog niet in contact waren geweest met asbest. De pakken waren schoon en veilig voor bewoners.” Ria spreekt van een chaotische situatie op de flat. ,,Bouwvakkers stonden voor allerlei werkzaamheden aan je deur. Van ‘s ochtends vroeg tot diep in de middag waren ze bezig.”

Fatma Aissa haalde haar moeder weg uit de Zuiderflat en zette haar ervaringen op papier. ,,Mijn moeder, destijds 82 jaar, woonde tot 2024 in de Zuiderflat. Ze voelde zich daar thuis, kende haar buren en had nooit de intentie om te verhuizen.” Volgens Aissa kende haar moeder vanaf de eerste sloop- en bouwwerkzaamheden geen moment van rust meer.

,,Drilboren, stofwolken, blowers die dag en nacht loeiden, mijn moeder trok het niet meer. Ze belde mij vrijwel dagelijks huilend op, smekend of ik haar daar weg kon halen. Eén keer trof ik haar aan terwijl ze met haar handen tegen de ramen sloeg, omdat er pal voor haar woning weer oorverdovend werd geboord.”

Aissa nam haar moeder bij haar in huis. ,,Maar zonder lift, met fulltime werk en zonder thuiszorg kon ik haar daar niet de zorg geven die ze nodig had. Na een week moest ik haar weer terugbrengen naar de flat, wat voor ons beiden zwaar en hartverscheurend was. Kort daarna heb ik toch halsoverkop een andere woning voor haar moeten regelen, simpelweg omdat de situatie in de Zuiderflat onleefbaar was.”

Volgens Aissa is onvoldoende gekeken naar de fysieke en mentale belasting voor senioren. ,,Toen de plannen voor de ‘verduurzaming’ werden gepresenteerd, leek het allemaal mee te vallen. Maar de werkelijkheid was ondraaglijk.” Spanjer las in september in de nieuwsbrief van Patrimonium, dat veertig appartementen zorggeschikt worden gemaakt.

Wanneer een bewoner verhuist of overlijdt, wordt het betreffende appartement volledig verbouwd tot zorgwoning. ,,Met als gevolg dat de bejaarde bewoners de komende jaren worden geconfronteerd met wekenlang boren, slijpen en trillen.” Ria. ,,Je zult maar naast een appartement wonen waar ze weer aan de slag gaan. We zijn bang voor wat komen gaat.”