Zorgen bij internationale studenten in Groningen. 'Wil ik hier nog wel blijven?'

De knusse koffiebar Mas Mas is typisch zo’n horecazaakje dat is opgekomen met de internationalisering van het studentenleven in Groningen. De ooit zo rustige Oude Kijk in ‘t Jatstraat, overloop tussen Academie- en Harmoniegebouw, bruist van de hippe tentjes waar de voertaal zelden Nederlands is.

Achterin Mas Mas zitten vier vrienden rond een schaakbord. De Italiaanse Martina Denegri (24) neemt het op tegen de Nederlandse Iwan Bijkerk (24). De Letse Lubova Jefimova (25) en de Russische Timofey Kuzolev (23) kijken toe. Het huiselijke sfeertje illustreert hoe de drie buitenlandse studenten zich in Groningen voelen: thuis.

Maar dat gevoel is aan het wankelen. Het begon met het sterke anti-immigratiesentiment rond de verkiezingen, en deze week maakte ook de universiteit hier in Groningen bekend de instroom van buitenlandse studenten te willen indammen.

„Het maakt dat ik me niet meer zo welkom voel”, zegt Martina. „Er ontstaat een negatieve sfeer rond internationals. Ik ben naar Groningen gekomen omdat het een bruisende multiculturele plek is. Als dat verdwijnt, weet ik niet of ik wil blijven.”

De vier leerden elkaar kennen toen ze vijf jaar geleden begonnen aan de studie Internationale Communicatie. Inmiddels zijn ze (bijna) klaar om aan het werkende leven te beginnen en keuzes te maken. Willen of kunnen ze in Nederland blijven? Waar ligt hun toekomst?

„Ik weet het niet meer”, zegt Lubova. „Ik voel een negatieve druk. Als deze ontwikkelingen betekenen dat buitenlandse professionals moeilijker aan werk komen, als ik me niet meer welkom voel, dan moet ik misschien ergens anders naartoe. Ik heb mijn land verlaten vanwege culturele conflicten daar. Dat wil ik hier niet nog een keer meemaken. Ik denk dat ik de coalitievorming afwacht en dan beslis. Ik zou graag blijven.”

Hoe anders voelde het vijf jaar geleden. Groningen was open, tolerant, vriendelijk en warm voor de jonge buitenlandse studenten. Iwan komt uit Marum en genoot van de internationale sfeer: de verschillende culturen, de uitwisseling van kennis, de vrienden die hij maakte.

„Ik ben gewend dat iedereen welkom is in Nederland. Opeens is het 180 graden gedraaid. We hebben een huisvestingprobleem en gaan daar buitenlanders de schuld van geven. Daar heb ik moeite mee. Ze zijn mijn vrienden en ik zie hoeveel ze hier brengen. Zonder internationals zou Groningen een stuk saaier zijn. Ik denk dat het alleen maar goed is dat mensen in Noord-Nederland in aanraking komen met andere culturen.”

Om te illustreren hoe radicaal de omwenteling is, kijkt Iwan naar Timofey. „Vertel eens hoe jij naar Groningen bent gekomen: hoe de Hanze zelfs naar Siberië ging om studenten te halen.”

Timofey knikt lachend. „Ik kom uit Novosibirsk, de derde stad van Rusland, maar inderdaad: in Siberië. Daar was de Hanzehogeschool vertegenwoordigd op een internationale studiemarkt.”

Universiteiten en hogescholen deden er tot voor kort alles aan om buitenlandse studenten te werven. Ondanks de krimp van het aantal Nederlandse studenten wilden ze blijven groeien. Steeds meer opleidingen werden Engelstalig. Die internationalisering is doorgeslagen, vindt het kabinet dat werkt aan de Wet Internationalisering in Balans. Waarbij minister van onderwijs Robbert Dijkgraaf wel zegt: als kennisland kan Nederland niet zonder internationale studenten.

„Ik begrijp het ook wel een beetje”, zegt Lubova. „Vijf jaar gelden was Groningen zo’n fijne, kalme stad. Sinds Brexit kiezen nog meer internationals voor Nederland. Dat merk je aan hoe druk het is op straat. Ik snap dat ze in ieder geval moeten stoppen met dat soort promotie in het buitenland.”

Iwan heeft geen last van toegenomen drukte in de stad. „Ik ken Groningen al mijn hele leven. Voor mij blijft het een stad die aanvoelt als een dorp. Problemen met huisvesting van studenten was er tien jaar gelden ook al. Waarom moet het nu opeens allemaal anders? Internationalisering brengt de stad zoveel. Neem dit cafeetje: ik denk niet dat de barman Nederlands spreekt.”

De schaakpartij loopt ten einde. Martina kijkt vertwijfeld naar het bord. „De politieke situatie in Nederland begint steeds meer te lijken op die van Italië”, zegt ze. „.Dezelfde dynamiek: wijzen naar de buitenstaander.”

Dan tikt ze haar koning om en geeft zich gewonnen. „Zullen we wat gaan eten?”