Dik duizend mensen staken dinsdag in Groningen tegen de bezuinigingen op onderwijs. ‘Doe het niet’

Zerniketerrein 10.00 uur ‘s ochtends. Met dikke rode, zwarte en groene stiften werken medewerkers van de Rijksuniversiteit Groningen (RUG) en de Hanze aan de houten picknicktafels aan spandoeken en protestborden. Uit speakers schalt vrolijke muziek en de aanwezigen zijn uitgedost in rode jasjes en groene petjes. De meesten dragen rode vierkantjes op hun kleding.

Het is een vrolijk gezicht. Tot je de spandoeken leest. ‘Cutting costs, is cutting brains’ staat er. En ‘ho, ho, ho, de toekomst verneuken doe je zo.’

Medewerkers en studenten van de Groningse universiteit en de hogeschool staken omdat ze zich grote zorgen maken. Kabinet-Schoof wil structureel 1,1 miljard euro bezuinigen op onderwijs en wetenschap. Universiteiten zijn bang dat de kwaliteit van onderwijs hierdoor omlaag gaat én dat er minder belangrijk wetenschappelijk onderzoek kan worden gedaan. Staken doet het hoger onderwijs niet zo vaak. Dat het nu wel gebeurt maakt het extra bijzonder.

De Eerste Kamer kan nog een stokje steken voor de bezuinigingsplannen door de onderwijsbegroting eind deze maand tegen te houden. Dat is de reden dat de Nederlandse onderwijsinstellingen juist nu weer van zich laten horen.

De actie van dinsdag in Groningen is onderdeel van een estafettestaking. Leiden, Utrecht, Nijmegen en Amsterdam gingen Groningen voor. Enschede, Rotterdam, Tilburg, Wageningen en Maastricht volgen nog.

De hemel is strakblauw. Het zonnetje schijnt. De eerste ongeveer honderd stakers, misschien iets meer, vormen een stoet en beginnen even na 11 uur aan hun protestmars. Langzaam lopen ze van Zernike naar de binnenstad. De mars voert langs andere faculteiten: het Heymansgebouw, de Harmonie, het Academiegebouw... Meer en meer mensen sluiten zich aan. De stoet groeit als een duizendpoot die steeds meer pootjes krijgt.

Grote Markt 12.20 uur. De demonstranten, duizend man sterk, komen aan op hun eindstation. Waarom staan zij hier? De antwoorden verschillen.

„Omdat het voortbestaan van mijn opleiding onzeker is”, zegt student Roel Snijders. Hij studeert Energy and Environmental Sciences aan de RUG. „Door de vacaturestop worden belangrijke docenten niet vervangen als ze met pensioen gaan.”

Sommigen vrezen de gevolgen van de Wet Internationalisering in Balans, een wet die ervoor moet zorgen dat hier minder onderwijs in het Engels wordt gegeven waardoor minder internationale studenten de Nederlandse collegezalen vullen. „De kracht van de universiteit is dat wetenschap internationaal is. We hebben de internationals juist hard nodig”, zegt een RUG-medewerker die niet met haar naam in de krant wil.

Universitair hoofddocent Marijke Leliveld noemt de bezuinigingen ‘zó visieloos’. Op haar zwarte muts heeft ze wel tien rode vierkantjes gepind. „Onwetendheid is veel duurder dan wetenschap”, zegt ze. Het kabinet heeft geld nodig, daarom proberen ze de kosten van onderwijs en onderzoek te drukken. „De effecten van deze bezuinigingsmaatregelen zijn voor veel mensen nog niet duidelijk. Ook niet voor studenten. Maar zij gaan het voelen. De kwaliteit van onderwijs wordt echt minder als dit doorgaat.”

Volgens de actievoerders kunnen de bezuinigingen ‘griezelige gevolgen’ hebben. De zorgen zijn groot. Een groepje docenten van de faculteit Science and Engineering staat bij een spandoek te dansen. „Ik sta hier voor de toekomst van mijn kinderen”, zegt de een. „Voor de jonge wetenschappers. Ik wil niet dat zij tussen wal en schip vallen”, valt een andere docent haar bij. „Onderwijs is een investering die zich altijd terugbetaalt”, klinkt het. „Ik ben bang dat de levenskwaliteit in Nederland er op de lange termijn op achteruitgaat.”

„Ik ben hier om dezelfde reden als dat iedereen hier is”, zegt Adrian Fanero. Hij heeft een trekker getekend op zijn kartonnen bord, een knipoog naar de boerenprotesten. Daarnaast staat de tekst: ‘Ik heb een trekker meegenomen om te laten zien hoe boos we zijn.’ Hij vertelt: „Ik vind leren, onderwijs en educatie ontzettend belangrijk. Daarom sta ik hier. En ik begrijp niet goed waarom deze bezuinigingen zo fors moeten zijn.”

Eén antwoord komt het vaakst terug: ‘Omdat ik onderwijs belangrijk vind’.

Op het podium worden toespraken gehouden door politici, hoogleraren, docenten en studenten. Onderwijswethouder Carine Bloemhoff van de gemeente Groningen betoogt dat ‘je oliedom moet zijn om zulke bezuinigingen op onderwijs door te voeren.’

Rond 15.00 uur loopt de Grote Markt leeg. Volgens de organisatie stond de teller van aanwezigen uiteindelijk op meer dan 2500 aanwezigen.