Woon- en decoratiewinkel Marc's aan de Munnekeholm, in kerstsferen vanaf september. Foto: Corné Sparidaens
Sinterklaas lijkt uit het straatbeeld te verdwijnen. De etalages in de binnenstad van Groningen tonen de Goedheiligman minimaal. En dat ligt niet alleen aan het oprukkende kerstfeest.
Twee mijters sieren de etalage van juwelier Repko in de Herestraat. Het zijn subtiele mijters, klein van stuk. Drogisterij Kruidvat heeft pakjes in de etalage liggen en warenhuis Hema heeft iets in de etalage hangen waarin een staf te herkennen is. Dat was het qua verwijzingen naar Sinterklaas in de grootste winkelstraat van Groningen.
Dan zal het er wel wemelen van de kerstbomen, kerstballen en kerstverlichting, zult u denken. Ook niet. Wel siert feestelijke kleding - vol glitters - menig etalage. Het is ongetwijfeld kerstkleding.
Wat is er aan de hand in de binnenstad van Groningen? Waar zijn de etalages waar Pieten doldwaas over elkaar heen buitelen, waar het strooigoed royaal ligt uitgestald, waar Sinterklaas om de hoek kijkt?
Een Sinterklaasje in 't Oortje, Oosterstraat. Foto: Corné Sparidaens
‘Doodziek van de eindeloze discussie’
,,Heel veel winkeliers doen er gewoon niet meer aan mee’’, zegt retaildeskundige Paul Moers. Volgens hem heeft dat verschillende redenen.
,,Winkeliers zijn doodziek van de eindeloze discussie over Piet. Ik ken een voorbeeld van een winkel die roetveegpieten in z’n etalage had, maar die droegen een pruik en oorbellen. Dat was niet in de haak volgens Kick Out Zwarte Piet. Tja, als de verdraagzaamheid en de tolerantie zo klein is, dan kijken winkeliers wel drie keer uit. Die willen geen baksteen door de ruit.’’
Bij de Mannenwinkel in de Zwanestraat sieren Pietjes de etalage. Hun gezichten zijn onzichtbaar: die zijn weg gedraaid van het publiek of bedekt met een muts.
WirWar, Oude Kijk in 't Jatstraat Foto: Corné Sparidaens
‘Hoe verder van de snelweg, hoe zwarter de Piet’
Dat is een oplossing om gedoe en discussies te voorkomen. Thom Mulder van de gelijknamige feestwinkel aan het Zuiderdiep lost het anders op. Die heeft zes Pieten in de etalage staan met neutrale maskers voor. ,,Ik heb m’n oude zwarte Pietjes ook wel eens bijgeschminkt want ik merk in de stad dat zwarte Piet echt weg is. Ik heb wel eens horen zeggen: hoe verder van de snelweg, hoe zwarter de Piet.’’
Volgens Mulder is Sinterklaas tanende. ,,Vroeger hoorde ik in de stad Sinterklaasliedjes op de extra koopavonden, warenhuis V&D was het schathuis van Sinterklaas en ik verkocht de wereld aan Pietenpakken en schmink. Na Sinterklaas had je even rust en dan ging je langzamerhand richting kerst. Nu zijn klanten verontwaardigd dat ik nog geen kerstjurkjes heb. Kerst wordt steeds groter en begint steeds vroeger.’’
Kerst neemt Sinterklaas over
Kerst is volgens retaildeskundige Moers inderdaad de tweede reden waarom winkeliers afzien van een Sinterklaas-etalage. ,,Kerstverlichting zorgt direct voor sfeer’’, zegt hij.
Bellucci Folkingestraat. Foto: Corné Sparidaens
Hier en daar hebben winkeliers de kerstetalage al tevoorschijn gehaald. Modewinkel Bellucci in de Folkingestraat heeft een sierlijke kerstboomachtige in de etalage geplaatst. Ook bij accessoirewinkel Sostrene Grene en herenmodezaak Vic aan de Grote Markt is het kerst wat er blinkt in de etalage. Ook sieren Black Friday stickers nog menig winkel.
Vic, Grote Markt Foto: Corné Sparidaens
,,Sinterklaas wordt teruggedrongen, want de hang naar kerst is groter geworden’’, zegt voorzitter Eric Bos van de Groningen City Club (GCC). ,,Modewinkels deden al weinig aan Sinterklaas en nu stappen andere ondernemers ook over naar kerst. Kerst is bij uitstek de periode die zich leent voor sfeer. Met een kerstetalage kun je weken verder.’’
Waar zijn de etalagewedstrijden gebleven?
De GCC houdt nog wel het Pietenspektakel in de binnenstad, waarbij 40 Pieten zich in de twee weekenden voorafgaand aan pakjesavond door het winkelend publiek mengen. Etalagewedstrijden voor Sinterklaas of kerst organiseert de GCC niet meer.
Bijna 25 jaar geleden riep de GCC de Sinterklaas-etalagewedstrijd in het leven op initiatief van toenmalig wethouder Koen Schuiling. Die wilde met de wedstrijd de oprukkende kerstsfeer voor 5 december tegen gaan. In 2003 won kaashandel Van der Leij in de Oosterstraat de wedstrijd.
Een echte Sinterklaas-etalage bij Van der Leij. Foto: Corné Sparidaens
Nu nog heeft de kaaswinkel een niet te missen Sinterklaasetalage, net als hobbywinkel Pipoos in de Oosterstraat, boekhandel Van der Velde aan het A-Kerkhof, de kinderboekhandel in de Stoeldraaierstraat en Schuurman Schoenen aan de Vismarkt.
Maar etalages waarvoor kinderen massaal naar de stad gingen? Die zijn bijna uitgestorven, weet etaleur Martine Kolling (49) van etalagebureau De Witte Hond in Groningen. ,,Vroeger was een Sinterklaasetalage vanzelfsprekend, nu wordt het ook vaak overgeslagen. De Pieten-discussie is daar een beetje debet aan. Zelf laat ik Pietjes weg. Er blijft genoeg over voor Sinterklaas: de staf, goud, rood fluweel, zie de maan schijnt door de bomen.’’
Volgens haar zorgt een opvallende etalage voor stopkracht. ,,Letterlijk, omdat mensen stoppen en naar binnen willen. Winkeliers zijn daar tegenwoordig minder voor te porren, ze pakken niet meer echt uit of leggen zelf een paar pepernoten neer. Dat doen ze om te bezuinigen.’’
Pipoos, Oosterstraat. Foto: Corné Sparidaens
Er moet iets te beleven zijn in de winkels
Die bezuinigingsdrang is de derde reden die retaildeskundige Moers aandraagt voor het tanende Sinterklaas-vertoon. ,,Heel veel winkeliers hebben het onwaarschijnlijk moeilijk door de stijgende kosten van huur, energie en personeel.’’
Diezijner, Zwanestraat. Foto: Corné Sparidaens
Hij zegt het jammer te vinden dat Sinterklaas uit het winkelstraatbeeld verdwijnt. ,,Vroeger waren alle winkels in Sinterklaas-stijl. Het gaf zo veel sfeer, ik ging speciaal naar De Bijenkorf in Amsterdam om naar de prachtige Pieten te kijken die daar omhoog en omlaag klommen. Die kans op sfeer laten winkeliers nu liggen en dat is hopeloos, want er moet iets te beleven zijn in de winkels, anders gaan de klanten naar internet.’’
Zonde volgens hem. ,,We leven in een ik-tijdperk waarin we verbinding missen. Sinterklaas hoort bij die verbinding, ook Sinterklaas in aangepaste vorm. Gelukkig heb je de lokale helden die als winkelier creatief blijven en weten te overleven.’’
