Wat willen dorpen in het aardbevingsgebied doen met Nij Begun miljoenen? 'Wij zijn een van de weinige dorpen zonder dorpshuis'

In Eemdelta stemde de gemeenteraad in oktober in met het opzetten van een speciaal fonds. Via dat leefbaarheidsfonds kunnen dorpen en wijken binnenkort geld aanvragen voor projecten die zij belangrijk vinden. Wat zou voorbij kunnen komen? Drie verenigingen voor dorpsbelangen aan het woord.

Door de jaren heen is het aantal voorzieningen in Holwierde flink afgenomen, vertelt Sebastiaan Lenting (47). „Winkeltjes zijn verdwenen, verenigingen zijn uitgedund.” Neem de tennisvereniging. Die hield enkele jaren geleden op te bestaan, nadat het ledenaantal almaar terugliep.

De tennisbaan is er nog wel, maar het onderhoud daarvan is lastig rond te krijgen, zegt Lenting. Terwijl er nog inwoners zijn die dankbaar gebruik maken van de sportvoorziening. Zij maken zich zorgen dat de baan verdwijnt.

„Bij het hek hangt nu een QR-code”, vertelt Lenting. Die kunnen mensen scannen om te laten weten dat ze de baan hebben bezocht. „Daarmee hebben wij een signaal naar de gemeente: kijk, hij wordt gebruikt.” Budget om de tennisbaan beter te onderhouden – bijvoorbeeld uit een leefbaarheidsfonds – zou goed van pas komen, zegt de vertegenwoordiger van dorpsbelangen.

Zo zijn er meer projecten die mogelijk de revue zullen passeren in Holwierde. Enkele jaren geleden verdween de buurtsuper. Ook de woningmarkt kent uitdagingen. „Holwierde is geen krimpdorp. We merken juist dat een hoop jongeren die hier zijn opgegroeid na hun studie weer hier willen wonen.” Maar er komen te weinig huizen vrij om de jeugd weer te verwelkomen, ziet Lenting, terwijl die groep juist veel kan doen voor de leefbaarheid.

Bierum is een „hartstikke mooi dorpje”, zegt Kevin Bos (29). Klein maar actief, zo typeert hij de plaats van zo’n 670 inwoners. De laatste week van de zomervakantie is er een jaarlijkse feestweek. En onlangs is de kroeg in het dorp weer opengegaan, nadat die een aantal keer wisselde van eigenaar. „Meestal zie je dingen verdwijnen, maar nu kwam er juist iets terug.”

Toch zijn er best projecten waarvoor geld uit het leefbaarheidsfonds goed van pas zou komen. Bos noemt een voorbeeld. „Als je het dorp inrijdt kom je langs het haventje. Dat ligt er wat desolaat bij, een van de steigers is ingestort.” Terwijl het haventje juist een geliefde plek in het dorp is, zegt Bos. „Er wordt gevist, mensen hebben er bootjes liggen en veel fietsers stoppen even om te genieten van het uitzicht op de dijk en de landerijen.”

Het opknappen van het haventje zou best eens één van de projecten zijn waar in Bierum steun voor is, denkt Bos. „Er is een werkgroep mee bezig. Ook vanuit andere potjes bij gemeente en provincie is budget vrijgemaakt.”

Net als in Holwierde zijn door de jaren heen voorzieningen verdwenen uit Bierum: zo moest het dorp afscheid nemen van de basisschool en het verzorgingstehuis. Maar het dorp heeft nog genoeg te bieden, vindt Bos: hij groeide op in Bierum en besloot er als volwassene weer te gaan wonen. Ook in zijn dorp willen veel jonge mensen maar al te lief wonen, ziet hij. Des te belangrijker om te blijven investeren in de leefbaarheid.

Jarenlang konden de ongeveer 150 inwoners van Oosterwijtwerd een zaaltje in restaurant Veldzicht gebruiken voor bijeenkomsten en activiteiten, vertelt Frank Wilbrink (63). „Maar dat is een jaar of tien geleden afgelopen.” Inmiddels is het oude restaurant gesloten en het pand dichtgetimmerd in afwachting van een versterkingstraject.

„We zijn een van de weinige dorpen in de omgeving waar geen dorpshuis is”, zegt Wilbrink. Terwijl de behoefte zeker bestaat. „Ik hoor vaak de wens voor een soort dorpshuiskamer.” Het hoeft geen heel gebouw te zijn, benadrukt hij, gewoon een plek om makkelijk en kosteloos bij elkaar te komen.

Ook voor de opslag van spullen die het dorp heeft voor evenementen, zoals partytenten en stoelen, zou een ruimte goed van pas komen.

Het is wel belangrijk om na te denken over de verplichtingen die zo’n ruimte met zich meebrengt, vindt Wilbrink, want om een dorpshuiskamer te onderhouden en bemannen zijn vrijwilligers nodig. Oosterwijtwerd vergrijst, zegt hij, en dat is daarom best een opgave. Het verenigingsleven in het dorp is al flink geslonken: de klaverjas-, schutters- en ijsvereniging: ze hielden allemaal op te bestaan. „Dus we moeten goed nadenken over hoe je projecten uitkiest die je ook draaiend kan houden.”