In de ochtend van 26 mei 2023 breekt brand uit op een Duitse tanker bij Chemiepark Delfzijl in Farmsum. Foto: ProNews
Samen met andere bergers greep BDS uit Harlingen in na een tankerbrand bij Delfzijl. Ze stuurden daarop een rekening van ruim 1,5 ton, maar die weigert de Duitse rederij te betalen.
In de vroege ochtend van 26 mei 2023 ging even alles mis op Chemiepark Delfzijl in Farmsum. De Ursula Valentin was net bezig met het lossen van een lading vloeibare bitumen bij opslagbedrijf JPD, toen de tank overliep.
Door een technisch euvel vloeide het stroperige aardoliederivaat, geschikt voor wegenbouw en dakafdichting, zo de haven in. Na een melding van Rijkswaterstaat besloten bergers van BDS uit Harlingen poolshoogte te nemen.
Grote brand
Rond 7.20 uur waren ze er, bijgestaan door sleepboot Gruno IV van Bijma uit Zuidbroek. Maar ondertussen was de boel verder uit de hand gelopen: sinds een klein halfuur woedde er een grote brand op het Duitse binnenvaartschip.
Het Chemiepark in Delfzijl met op de achtergrond de Eemshaven. Foto: Groningen Seaports/ Koos Boertjens
Een bluspoging met poederblussers liep uit op niets. De brandweer kon het vuur bovendien niet goed bereiken omdat de steiger naar de tanker geen blusvoertuigen toeliet. Wel lukte het al snel om de bemanning van boord te halen.
Op aanraden van de brandweer ging BDS eerst over tot het koelen van de tanker. Uit angst dat het vuur zou overslaan naar de steiger, kreeg het bergingsbedrijf uit Harlingen daarna het verzoek om het schip al brandend weg te slepen.
Bij de volgende steiger, zo’n kilometer verderop, was het vuur al wat gaan liggen. Nog even de sproeistraal erop, en tussen 10.00 en 11.00 uur was de brand alweer voorbij. De bergers bleven in de buurt om de temperatuur te monitoren.
Rook boven Chemiepark Delfzijl in Farmsum tijdens de brand op Ursula Valentin. Foto: 112Groningen
Aan het einde van de middag werd de Ursula Valentin overgedragen aan de bemanning, maar daarmee zat de klus er nog niet helemaal op. De komende vier dagen zouden BDS en anderen helpen met het opruimen van de gelekte bitumen.
Hulploon
Wat mocht dat allemaal kosten? Volgens een verdrag uit 1989 hebben hulpverleners bij een geslaagde hulpinzet recht op een passend hulploon. Samen met andere betrokken bedrijven kwam BDS uit op ten minste 150.000 euro.
De eigenaar van het schip, het Duitse bedrijf Eiltank, wilde dat niet betalen. Daarom sleepten de bergers uit onder meer Harlingen de tankvaartmaatschappij uit Aschaffenburg voor de rechter. Op 15 april 2025 was de zitting in Rotterdam.
Eiltank was het niet alleen oneens met de hoogte van het hulploon. De bitumenvervoerder vond hulploon in het geheel onnodig. Hadden de bergers immers niet gehandeld in opdracht van de brandweer, die een publieke taak heeft?
Bovendien hadden het koelen en blussen volgens het bedrijf weinig uitgehaald. Het vuur zou niet zijn gedoofd door hulpinzet, maar doordat de thermische olie en bijna 6000 euro aan gelekte bitumen op een gegeven moment waren opgebrand.
Sleepboot Gruno IV koelt het dek van binnenvaartschip Ursula Valentin. Foto: ProNews
De bergers hadden daarentegen een rapport laten opstellen met een heel andere lezing. Door extreme hitte had de thermische olie samen met het isolatiemateriaal kunnen bijdragen aan een tweede brand, of zelfs een explosie.
Daarnaast zou het koelen en blussen wel degelijk zin hebben gehad. Hadden zij niet ingegrepen, zo betoogden BDS en anderen, dan was het schip met een waarde van bijna 3 miljoen euro misschien wel volledig afgebrand. Of erger: gezonken.
Welles-nieteskwestie
Daarmee werd het voor de rechtbank in Rotterdam een welles-nieteskwestie. Doorslaggevend voor de zaak was namelijk de vraag of de hulpinzet een gunstig gevolg heeft gehad voor het schip of de lading. Dat kon de rechter onmogelijk bepalen.
Eén ding kon wel worden vastgesteld. De dagenlange opruimklus van de gelekte bitumen uit het water vielen niet onder het hulpverleningsverdrag. De kosten daarvan mogen de bergers dus niet bij het hulploon optellen.
Verder kwam de rechter vooralsnog niet tot een besluit. Beide partijen krijgen nu de kans om gezamenlijk een deskundige aan te wijzen. Omdat de bewijslast bij de bergers ligt, betalen die het voorschot.
