Pot met 100 miljoen om Groningen mooier en beter te maken. Hoe staat het na twee jaar met project Toukomst? 'Verschrikkelijke vinkjescultuur'

Dat zegt een groep teleurgestelde plannenmakers. Twee jaar nadat zij hun ideeën voor een mooier en beter Groningen zagen bekroond door een burgerpanel, is er nog steeds geen zicht op uitvoering. De bedenkers beraden zich op een schadeclaim voor gemaakte kosten.

De frustratie en boosheid onder Toukomst-plannenmakers lopen op, blijkt uit een rondgang van Dagblad van het Noorden. Veel van de 44 projecten die al in januari 2021 zijn voorgedragen om te realiseren met een bijdrage van enkele tienduizenden euro’s tot een paar miljoen, blijven volgens de betrokken bedenkers nog altijd steken in de voorbereidingsfase.

Zummerbühne was tot dusver het enige project dat de initiatiefnemers daadwerkelijk zelf met Toukomst-geld hebben kunnen realiseren. De zeer succesvolle theaterproductie beleeft deze zomer haar tweede editie. Daarnaast is feitelijk alleen het plan voor een bordspel Grunn echt verwezenlijkt en loopt er een scholenproject ‘Filosofie op het vmbo’.

De rest van de geselecteerde projecten, van voedseltuin tot een netwerk van waterstoffabrieken op oude gaslocaties van de NAM, zit nog in de fase van haalbaarheidsonderzoek en marktverkenning. Het merendeel heeft al wel formele goedkeuring van de provincie, die het laatste woord heeft over de verdeling van de Toukomst-pot. Maar veel bedenkers wachten nog steeds op geld om zelf mee aan de slag te gaan

Het ongeduld bij de plannenmakers neemt toe. Sommige zijn al afgehaakt, anderen worden moedeloos van het gebrek aan medewerking, betrokkenheid en communicatie bij de Toukomst-organisatie en het NPG. ,,Er heerst een verschrikkelijke vinkjescultuur’‘, zegt een anonieme plannenmaker.

Andere bedenkers uiten wel openlijk hun kritiek tegenover deze krant. Zo stapte Leanne Nobel naar een advocaat nadat zij met haar stichting Hoop voor Hoog Hammen een reddingspoging voor de gelijknamige herenboerderij bij Overschild zag mislukken. De oorzaak ligt volgens haar bij Toukomst/NPG dat de koopsom niet tijdig op tafel kreeg.

Nobels advocaat Bertil Westers beraadt zich nu op een claim voor haar tevergeefs gemaakte kosten. Volgens de raadsman hebben zich onafhankelijk van elkaar inmiddels nog vier teleurgestelde plannenmakers bij hem gemeld. Hij kijkt of zijn cliënten individueel of gezamenlijk een juridische procedure kunnen opstarten om hun kosten te verhalen op Toukomst/NPG.

NPG-directeur Siem Jansen herkent een deel van de kritiek, maar stelt dat het merendeel van de initiatiefnemers wel degelijk tevreden is over de samenwerking met de Toukomst-organisatie. Ook al gaan voorbereidingen langzaam. Dat is deels te wijten aan de coronacrisis, maar veel oponthoud ontstaat ook doordat bij veel projecten moet worden aangetoond dat er geen sprake is van ontoelaatbare staatssteun.

Vooraf is onderschat hoeveel tijd in deze en andere praktische voorbereidingen zou gaan zitten, erkent Jansen. Hij bestrijdt echter de kritiek van plannenmakers dat er sprake is van onwil. ,,We hebben het hier wel over een heleboel overheidsgeld, daar moeten we verantwoord mee omgaan. We hebben simpelweg met een aantal spelregels te maken waardoor we niet zomaar kunnen zeggen: ‘Hier heb je het geld, ga maar aan de slag’.’’

Lees zaterdag ook de reportage in WKND: Toukomst loopt vast in de vinkjescultuur