Boerderij Hoog Hammen van 'Hollands Hoop' in Overschild is vernield, de monumentale status is kansloos, de eigenaar kan verbouwen. Maar hoe zit het met die stal?

Mocht de gemeente Midden-Groningen nog hebben overwogen om Hoog Hammen, gebouwd in 1869, een monumentale status te geven, dan hoeft ze daar haar hoofd niet langer over te breken. Het predicaat ‘karakteristiek pand’ is na de vernieling het hoogst haalbare. Dat betekent dat de boerderij niet mag worden gesloopt, verzekert een gemeentewoordvoerster.

In een brief heeft de gemeente aan de Stichting Hoop voor Hoog Hammen laten weten dat alleen het interieur van de boerderij een cultuur-historische waarde vertegenwoordigde die zo’n monumentale status had kunnen rechtvaardigen. Met daarbij de kanttekening dat Hoog Hammen inmiddels in particuliere handen is en niet toegankelijk voor publiek, nog een obstakel voor de toekenning. De vernieling van het interieur heeft aan die discussie een definitief einde gemaakt.

Op 2 oktober kreeg de politie een melding van de grootscheepse vernieling. Door de privacywetgeving mogen politie noch gemeente Midden-Groningen zeggen van wie de melding kwam, maar het ligt voor de hand dat deze werd gedaan door de eigenaren van Hoog Hammen, Menno Offringa en Aly Offringa. Daarop volgde een schouw met gemeentevertegenwoordigers. Zij kregen zo de mogelijkheid om vast te stellen dat alles wat potentieel monumentaal was naar z’n grootje was geholpen.

Als ‘karakteristiek pand’, zonder die monumentale status, mag Hoog Hammen dus niet tegen de vlakte, maar wel grootscheeps worden verbouwd. Wat dat betreft komt het vandalisme de Offringa’s niet heel beroerd uit. Ze willen de boerderij aan de Graauwedijk geschikt maken voor bewoning. Procedures rond bouwvergunningen kunnen veel sneller worden afgehandeld dan wanneer er wat moois te beschermen valt.

Ook de gemeente is niet rouwig om de versnelling. ‘Zonder monumentenstatus kan snel worden gestart met versterking en renovatie. Dit is goed voor het pand. De boerderij is door de afgelegen ligging gevoelig voor inbraak. Snelle bewoning komt het pand ten goede’, valt te lezen in de brief aan de Stichting Hoop voor Hoog Hammen. Deze stichting was juist uit op monumentale waardering, en op een publieke functie. Een poging om Hoog Hammen te kopen liep eerder op niets uit. Waarna de Offringa’s in beeld kwamen.

Aly Offringa heeft een zowel kort als krachtig antwoord op de vraag of zij en haar man al weten wie de vernieling op zijn of haar geweten heeft: ,,Geen commentaar.” Einde gesprek.

Zo komt het evenmin tot een reactie op de vraag hoe het straks verder gaat met de grote stal, die momenteel achter de boerderij wordt gebouwd. Voordat deze legaal kan worden benut, moet nog wel een Rode Zee worden gespleten.

Bij de laan naar de boerderij staat sinds deze week een bord van Bouwgroep Notenbomer. De Offringa’s zijn van plan om, naast hun bestaande boerenbedrijf, bij Hoog Hammen een gemengd landbouwbedrijf te beginnen.

Volgens een omgevingsvergunning die is afgegeven op 21 november 2013 mag de stal er komen. Alleen blijft deze vooralsnog leeg. In elk geval is het verboden toegang voor de 328 runderen waarop hij is berekend. Een nieuw bestemmingsplan Buitengebied van eerder dit jaar verbiedt het gebruik van zo’n stal, zodra deze dateert van na de inwerkingtreding van dat bestemmingsplan. En jawel.

Daarnaast ontbreekt voor de locatie Hoog Hammen een vergunning op basis van de Wet natuurbescherming. De eigenaren moeten dus vergunningen zien los te peuteren waarmee ze zowel het spiksplinternieuwe bestemmingsplan als de natuurbeschermende wet kunnen omzeilen. In het huidige tijdsgewricht - minder vee, minder stikstofuitstoot - lijkt dat op het oog een hele kluif.