Minister Marjolein Faber (Asiel en Migratie) staat de pers te woord na een bezoek aan het landelijke aanmeldcentrum voor asielzoekers in Ter Apel. Foto: Vincent Jannink
De situatie in het aanmeldcentrum in Ter Apel is kritiek. Asielzoekers overnachten zonder toestemming van de gemeente in portacabins en voor nieuwe instroom is nauwelijks plek. „Minister Faber ontloopt haar verantwoordelijkheid.”
Afgelopen weekend sliepen meer dan 2200 mensen in het asielcentrum in Ter Apel. Burgemeester Velema van Westerwolde ontdekte zaterdag dat er asielzoekers op het terrein hadden overnacht in portacabins (een soort bouwketen) die daar niet voor geschikt zijn. Een deel van de mensen had geen matras of deken.
„Een schoffering van het lokale gezag”, zegt Velema. „Vrijdag heb ik uitdrukkelijk géén toestemming gegeven voor gebruik van die cabins. Ik heb de minister gebeld om te zeggen dat ik dat niet accepteer.”
Óf illegale slaapplekken, óf buitenslapers
Minister Faber en het COA stelden burgemeester Velema voor de keuze: óf mensen overnachten in de cabins, óf er slapen alleenstaande mannen buiten op het grasveld. „Ik heb gezegd dat dat geen keuze is”, zegt Velema. „Er is voldoende tijd geweest om plekken te regelen in hotels of kazernes.”
Het Centraal Orgaan opvang asielzoekers bevestigt dat er afgelopen weekend ‘enkele tientallen’ asielzoekers in de portacabins hebben geslapen. Deze tijdelijke cabins staan op het terrein om overdag de mensen op te vangen die slapen in de nachtopvang in tenten in Beilen. Ook die opvang is vol, er slapen elke nacht 225 mensen.
Volgens de gemeente Westerwolde is gebruik van de cabins in strijd met de vergunning en brandveiligheidsvoorschriften. De verwachting is dat de cabins vaker gebruikt gaan worden. De gemeente heeft daarom besloten om een dwangsom op te leggen als het COA hiermee doorgaat.
‘Faber niet in gesprek met gemeenten en provincies’
Het COA in Ter Apel vreest dat er voor de nieuwe instroom van asielzoekers, die aan het begin van de week het hoogst is, geen plek meer is en waarschuwt voor de mogelijkheid dat mensen buiten moeten slapen.
Minister Faber van Asiel en Migratie is ondertussen onvoldoende in gesprek met gemeenten en provincies om een oplossing te zoeken. „Zij moet de landelijke regietafel bij elkaar roepen”, zegt commissaris van de Koning in Drenthe Jetta Klijnsma, die namens de twaalf commissarissen in het landelijke opvangoverleg (de ‘regietafel’) zit. „Dat heeft ze nog niet één keer gedaan.”
Burgemeester Velema heeft zondag zelf contact gezocht met de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) en het Interprovinciaal Overleg (IPO) om hem te helpen druk te zetten op de minister om ordentelijke opvang te regelen.
Ministerie: dit laat noodzaak van uitroepen crisis zien
Het ministerie geeft alleen een schriftelijke reactie. Daarin wordt de druk op Ter Apel verklaard door de hogere instroom van de afgelopen weken, stijgende aantallen statushouders in de asielopvang en vertraagde oplevering van nieuwe opvanglocaties vanwege veiligheidstechnische redenen.
‘Dit laat nog maar eens zien hoe hard de noodzaak is om de crisis uit te roepen’, schrijft de woordvoerder namens minister Faber. Volgens het ministerie komt de landelijke regietafel binnenkort bijeen.
Vrijdag presenteerde het kabinet in het regeerprogramma het plan om de asielcrisis uit te roepen en een noodwet af te kondigden die de Vreemdelingenwet en het parlement buitenspel zet. Toen werd duidelijk dat het kabinet nog zoekt naar voldoende onderbouwing voor deze crisiswetgeving.
Vertraagde opvang in Zaandam. ‘Was te voorzien’
Volgens Velema was de situatie van afgelopen weekend te voorzien. Een van de redenen voor de druk in Ter Apel is de vertraging van nieuwe opvang in een soort drijvende hotels in Zaandam. Daar zouden 1000 asielzoekers opgevangen moeten kunnen worden, maar het COA voldoet nog niet aan de eisen die de gemeente Zaanstad daaraan stelt, met name op het gebied van veiligheid.
Aan Westerwolde wordt al maanden voorgespiegeld dat de problemen voorbij zijn als die opvang opengaat. „De discussie tussen gemeente Zaanstad en COA speelt al lang”, zegt Velema. „Het ministerie had kunnen weten dat het langer zou duren.”
Velema begrijpt dat het de ambitie is van de minister om de instroom in te beperken, iets waar kiezers om vragen. „Maar tegelijkertijd moet je nog wel zorgen voor opvang. De minister loopt weg voor haar verantwoordelijkheid. Ze heeft tijd genoeg gehad en voldoende mogelijkheid om mensen op een fatsoenlijke manier onder te brengen. Dit doet ze bewust niet.”
