De dorpen in het Reitdiepdal willen hun buslijn 36, tussen Oldehove en Winsum, niet kwijt. Ook elders in de provincie rijst verzet tegen de bezuinigingsplannen van het OV-bureau voor de nieuwe dienstregeling die in oktober in gaat. Foto's: Anjo de Haan
Vijf dorpen in het Reitdiepdal komen in het geweer tegen de dreigende opheffing van ‘hun’ buslijn 36. Inwoners en ondernemers doen een beroep op de provinciepolitiek om af te zien van deze bezuiniging.
Lijn 36 rijdt nu nog zijn dagelijkse rondjes van Winsum, via Garnwerd, Feerwerd, Ezinge en Saaksum naar Oldehove. De dienst dreigt echter vanaf oktober te verdwijnen nu het OV-bureau Groningen Drenthe het komend jaar 5 tot 7 miljoen euro moet bezuinigen. De streekbus in het Reitdiepdal is een van de acht lijnen die mogelijk worden opgedoekt in beide provincies.
Dat is een zware aderlating voor het plattelandsgebied, zegt Chantal Ensing, bestuurslid van Dorpsbelangen Feerwerd Aduarderzijl, mede namens de andere dorpen op de route. ,,Dit is de enige busverbinding die onze dorpen ontsluit. Wij zijn straks niet meer bereikbaar via het openbaar vervoer.’’
‘Leerlingen kunnen niet per bus naar school, ouderen komen dorpen niet meer uit’
,,Leerlingen kunnen straks niet meer met de bus naar school, ouderen of mensen zonder auto komen hun dorp niet meer uit en ook studenten, die tegenwoordig steeds vaker noodgedwongen thuis wonen, kunnen niet meer op de plek van hun studie komen’’, schetst Ensing de impact van de plannen.
Archiefbeeld: Lijn 36 naar Winsum of Stad. Foto: Anjo de Haan
Opheffing van lijn 36 raakt volgens Ensing ook de recreatiesector. Het pittoreske Middag-Humsterland ten oosten van Winsum trekt jaarlijks bijvoorbeeld honderden wandelaars uit binnen- en buitenland die de toeristische Pieterpadroute lopen. Voor hen is de bus een onmisbare schakel tussen halteplaats Garnwerd en de B&B’s en campings in het gebied waar ze overnachten. ,,Veel ondernemers in onze dorpen lijden fors inkomstenverlies als lijn 36 wegvalt’’, stelt Ensing.
Ook het Museum Wierdenland in Ezinge vreest grote gevolgen van een volledige opheffing of het terugsnoeien van de lijn tot alleen de spitsuren, het alternatieve scenario dat het OV-bureau nog in beraad heeft. In een brandbrief aan de provincie dringt het bestuur erop aan de lijn in stand te houden. Sluiting zou het museum in een ‘neerwaartse spiraal’ drukken.
Ook Museum Wierdenland in Ezinge is bezorgd: ‘Dit gaat ons bezoekers kosten’
,,Wij maken ons grote zorgen’’, zegt Wierdenland-directeur Elise van Ditmars. ,,Dit gaat ons zeker bezoekers kosten.’’ De bereikbaarheid per openbaar vervoer is sowieso al lastig in Ezinge, licht zij toe. ,,Om bij ons te komen, moeten bezoekers eerst per trein naar Winsum en daarna verder per bus, met een overstap die ook al niet zo lekker ligt. In 2019 zijn de weekendritten al geschrapt. Als het doordeweeks nu ook stopt, wordt het helemaal een moeilijk verhaal.’’
Opheffing of inperking van de lijn betekent een nieuwe aanslag op de leefbaarheid van het plattelandsgebied, betoogde Ensing deze week in een commissievergadering van de Groninger Staten. Daar ging het over de bezuinigingsplannen van het OV-bureau, dat namens de provincies Groningen en Drenthe en de stad Groningen het stads- en streekvervoer regelt.
,,Dit plan werkt de leegloop van het platteland in de hand’’, stelt Ensing. ,,Wij zíjn al aangewezen op de grotere buurdorpen en de stad want op Ezinge na zijn alle dorpswinkels de afgelopen jaren verdwenen. Als nu ook nog deze verbinding wegvalt, brokkelt het voorzieningenniveau weer een stukje verder af. Je jaagt mensen naar de auto, wat ook nog eens haaks staat op de milieudoelstellingen die we in Europa nastreven.’’
Nieuwe financiële handreiking voor behoud lijn 36 is nog onzeker
Vorig jaar hing eenzelfde scenario in de lucht voor drie andere streekbuslijnen in het Westerkwartier en op het Hogeland. Dat wisten Provinciale Staten toen af te wenden met een breed gesteunde motie. Op basis daarvan legde de provincie 1,8 miljoen euro extra op tafel om de plattelandsbussen nog tot 2026 door te laten rijden.
Of zo’n oplossing er ook voor lijn 36 in zit, is onzeker. Er is wel Statenbrede zorg over de aanhoudende financiële tekorten en ingrepen in de dienstregeling van het busvervoer, maar de partijen hielden hun kruit woensdag nog droog over een extra bijdrage. Komende woensdag hakken de Staten de knoop door over de begroting van het OV-bureau voor 2024. Of dan moties zijn te verwachten voor het behoud van de Reitdiep-lijn dan wel andere bedreigde busdiensten, is niet duidelijk.
Ook elders in de provincie is er grote zorg over de bezuinigingsplannen van het OV-bureau. Onder meer in het Oldambt, maar ook op het Hogeland komen inwoners en dorpsverenigingen in het geweer tegen het schrappen van lijnen of ver terugschroeven van de dienstregeling op plattelandsroutes.
Veel speelruimte is er niet zolang het Rijk niet fors bijpast voor het streekvervoer, houdt gedeputeerde Melissa van Hoorn (GroenLinks) de Staten voor. Vorige week vroegen de gezamenlijke provincies het kabinet nog per brandbrief om 1 miljard extra, maar de hoop is klein dat dat gehonoreerd wordt. Nog dieper snijden in de dienstregeling is volgens Van Hoorn geen optie meer, maar telkens zelf financieel in de bres springen kan ook niet. ,,De maat is vol.’’
Twijfel of hubtaxi wel echte oplossing is voor dorpen die afgesneden raken van streekbus
De provincie probeert gaten die in het busnetwerk vallen, zoveel mogelijk te stoppen door de inzet van hubtaxi’s. Die vervoeren passagiers vanaf de dichtstbijzijnde vervoersknooppunten (‘hubs’) naar de plattelandsdorpen die door bezuinigingen raken afgesneden van het openbaar vervoer. In principe ‘tot aan de voordeur’.
Maar Partij voor het Noorden-fractievoorzitter Dries Zwart betwijfelt of dat systeem naar wens functioneert. Zijn partij krijgt signalen dat reizigers de hubtaxi duur en onpraktisch vinden en daarom links laten liggen. Volgens gedeputeerde Van Hoorn trekt het gebruik juist aan, maar ze belooft een onderzoek naar de ervaringen tot dusver.
Ook kijkt de provincie of goedkopere of gratis kaartjes kunnen helpen om ook hier nieuwe reizigers de bus in te trekken, zoals onder meer Duitsland is gelukt. Na de terugval door corona is het OV-gebruik nog altijd niet opgekrabbeld. Volledig herstel laat nog zeker tot 2028 op zich wachten. Onder meer GroenLinks en de PvhN dringen aan op een proef. ,,Maak van Groningen een pilotgebied voor gratis openbaar vervoer’’, aldus Zwart.
