Kortebaandraverij keert terug in binnenstad. Grootse viering met oude allure van 350 jaar Bommen Berend

Kanonnen, koetsen, een kampement, een roeiregatta, een lang terras en een Hollandse Muziekavond met − waarschijnlijk − een optreden van de Snollebollekes: het zal als Stadjer moeite kosten de viering van 350-jarig Groningens Ontzet niet mee te krijgen. Voorzitter Harrie van Ham van de Koninklijke Vereeniging voor Volksvermaken (KVvV) legt zijn hand gespreid op het papier van A3-formaat waarop een plattegrond van de binnenstad is gedrukt. ,,Dit...’’ − hij pauzeert even − ,,is wat we gaan doen. En ik denk dat er voor iedereen wel iets bij zit.’’

Vanwege het jubileum vinden er niet alleen in de stad, maar in de hele provincie − waaronder 19 musea en erfgoedinstellingen − activiteiten plaats die in april begonnen met de tentoonstelling Stad houdt stand in het Groninger Museum. Speciaal voor deze viering werd de stichting GO350 opgericht, waarmee de KVvV nauw samenwerkt. Het zwaartepunt van de viering vindt plaats van vrijdag 26 tot en met zondag 28 augustus met bijna veertig festiviteiten, demonstraties en optredens in de stad.

Van Hams persoonlijke favoriet? ,,De terugkeer van de kortebaandraverij naar het centrum van de stad. Wist je dat tijdens elke viering tot in de negentiende eeuw een kortebaandraverij plaatsvond? Vroeger was die op de Korreweg, zoals je op een schilderij van Otto Eerelman (1839-1926) kunt zien. Wij willen dit zondagmiddag 28 augustus op het Zuiderdiep houden. We zijn hier al een paar jaar mee bezig. Verkeerstechnisch ligt het moeilijk; er zijn ernstige verkeersbelemmeringen.

Maar er zijn meer zorgen. De organisatie van het jubileum kost al snel een half miljoen euro. ,,Mede door recente prijsstijgingen kunnen we nog wel een paar ruimhartige sponsors gebruiken. Bovendien is vrijwel alles gratis. Maar het is niet alleen het geld waarover ik me zorgen maak. Hoewel we de volle medewerking van de gemeente hebben, wordt het steeds ingewikkelder om zo’n evenement te organiseren. Het is nu nog allemaal vrijwilligerswerk, maar het is de vraag of dit nog langer haalbaar is. Maar echt, ik heb er vertrouwen in dat het dit jaar goed komt.’’

Bezoekers die zin hebben in een terrasje kunnen dagenlang hun hart ophalen op de Hoge der A. ,,Dat terras loopt van de Visserbrug tot aan de A-brug. In het water komt het door waterstof aangedreven schip de Ecolution, ontworpen door Wubbo Ockels, te liggen.’’

Aan muziek is ook gedacht. Op de Grote Markt komt een groot podium voor onder meer het Noord-Nederlands Orkest. ,,Het grootste evenement waar naar verwachting het meeste publiek op afkomt is de Hollandse Muziekavond op zaterdag van 17.00 tot 22.00 uur. Dit doen we in samenwerking met Radio NL.’’

Op zaterdag barst het van de festiviteiten. ,,Zo is er een historische optocht waarbij we twintig koetsen door de binnenstad laten paraderen. We werken hierbij nauw samen met de stichting Oud Oranje uit Hooghalen die een verbijsterende collectie historische kostuums heeft. Stadhouder Willem III en zijn vrouw Mary (koning en koningin van Engeland en Schotland van 1689-1694, red.) zijn erbij. Rabenhaupt natuurlijk en ook Bommen Berend zit in een van de koetsen die worden begeleid door een hele rits lakeien en soldaten, allemaal gekleed in schitterende kostuums.’’

Op het Martinikerkhof bivakkeren soldaten uit de tijd van het Groningens Ontzet. ,,Dit zijn ongeveer zeventig re-enactors die er vanaf vrijdag zijn. Het publiek kan ook een kijkje nemen in het kampement. Op 28 augustus is er aan de Praediniussingel een grote veldslag.’’

Van Ham is erg verguld met de samenwerking met de Rijksuniversiteit Groningen. ,,Studenten speelden een belangrijke rol tijdens het Groningens Ontzet. Ze vochten mee aan de zijde van Rabenhaupt. Ook zongen ze vanaf de stadswallen studentenliederen om de vijand te demoraliseren, waaronder het lied Nagtegaeltje. Een bewerkte versie is op 28 augustus te horen.’’

Want hoe zat het ook alweer met dat Groningens Ontzet? In 1672, oftewel het Rampjaar, werd de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden aangevallen door Engeland, Frankrijk en de bisdommen Münster en Keulen. Aldus het gezegde: het volk was redeloos, de regering radeloos en het land reddeloos. De bisschop van Münster, Bernhard von Galen alias Bommen Berend, wilde met 24.000 soldaten de gebieden in en om Groningen weer bij zijn bisdom inlijven. Op 22 juli begon het beleg van Groningen. De verdediging van de stad was in handen van de bejaarde vechtjas Carl von Rabenhaupt. De stad kreeg een maand lang een regen van bommen en granaten over zich heen. Maar de stad hield stand en na zes weken gaf de bisschop het op.

Mede dankzij de studenten, wier strijdvaandel nu op de tentoonstelling in het Groninger Museum is te zien. ,,De universiteit houdt daarom op het Academieplein een maaltijd voor honderden studenten. Wordt een prachtig gezicht. Met de RUG houden we op zaterdag ook de traditionele Ontzetrede in de Martinikerk. Nee, er komt geen donderpreek van een dominee. We proberen een spreker van formaat binnen te halen. Kan ik verder nog niks over zeggen.’’

Hij tikt weer met zijn hand op het papier met festiviteiten. ,,Er is nog een hoop te doen.’’